mar 10 2021
15. YMCA
Oprac. Andrzej Rumianowski w oparciu o książkę Krzysztofa Karpińskiego „BYŁ JAZZ KRZYK JAZZ-BANDU W MIĘDZYWOJENNEJ POLSCE”
| POPRZEDNI | WSZYSTKIE ODCINKI | NASTĘPNY |
100 lat temu, podczas kolejnego otwarcia warszawskiego lokalu „Oaza” mieszczącego się w kamienicy Lesserów przy ul. Wierzbowej 9, wystąpił jazz-band saksofonisty Zygmunta Karasińskiego.
29 listopada 1922 roku przyjęto za datę pierwszego koncertu jazzowego w Polsce.
We wczesnym okresie międzywojennym muzyka jazzowa była popularna także poza granicami Warszawy, we Lwowie, Wilnie, Krakowie, Łodzi, Zakopanem, Krynicy, Juracie, Gdyni, Gdańsku, Sopocie, Bydgoszczy, Toruniu, Lublinie…
Budynek Polskiej YMCA przy ulicy Konopnickiej 6 w Warszawie
, Józef Piłsudski Pierwszy Honorowy Członek Polskiej YMCA
Bal sylwestrowy zorganizowany przez Związek Młodzieży Chrześcijańskiej YMCA w Warszawie, 1937.
Budynek Polskiej YMCA przy ulicy Konopnickiej 6 w Warszawie. Widok współczesny
YMCA
W 1923 r. powstał Związek Młodzieży Chrześcijańskiej — Polska YMCA, odpowiednik amerykańskiej Young Men’s Christian Association. Jej ogniska akademickie działały w Krakowie, Łodzi, Warszawie i Gdyni.
Związek prowadził szeroko zakrojoną działalność kulturalno-oświatową.
W 1932 roku w Warszawie przy ulicy Konopnickiej 6 oddano do częściowego użytku gmach YMCA projektu inżyniera architekta Antoniego Jawornickiego. Budowie honorowo patronowali prezes Rady Ministrów oraz minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego Janusz Jędrzejewicz. Członkami komitetu honorowego byli m.in. marszałkowa Aleksandra Piłsudska i generał Edward Rydz-Śmigły.
Honorowym członkiem YMCA został Józef Piłsudski.
Powstał nowoczesny obiekt — z częścią sportową i hotelową, wyposażony w salę odczytowo-koncertową z obszerną sceną. W gmachu YMCA odbywały się wieczory i zabawy taneczne przeznaczone dla członków tej organizacji. W ramach działalności klubowej tworzono koła zamiłowań artystycznych, powstało więc także koło muzyczne. Jednym z założycieli sekcji o nazwie Jazz Club był perkusista Maciej Dobrzyński (przyszły szwagier Jerzego Wasowskiego – (Jerzy Wasowski (1913—1984) — kompozytor, pianista, współtwórca Kabaretu Starszych Panów).
W 1936 r. rozpoczął działalność zespół składający się z dwóch fortepianów i perkusji. Pianistami byli Stefan Bucholc i Zbigniew Stępowski, na perkusji zaś grał Maciej „Jackson” Dobrzyński. Czasem przychodził też pograć na fortepianie student konserwatorium Bohdan Wodiczko. Grywano standardy jazzu amerykańskiego, m.in. Swanee River, St. Louis Blues, Stardust.
Sprowadzano amerykańskie czasopisma jazzowe „Down Beat” „Band Leader” oraz płyty gramofonowe. Młodzi ludzie próbowali poznawać ten nowy gatunek muzyki.
Stanisław Kopczyński, wówczas student Szkoły Sztuk Plastycznych, opowiadał: „Począwszy gdzieś od roku 1936, spotykaliśmy się z Bucholcem i Stępowskim w lokalu YMCA.
Już wtedy zaczynano snobować się na jazz. Wiązało się to z nowym stylem tańca i ubioru”
(„Jazz” 1962, nr 4).
W następnym roku zaczęli tu bywać: gitarzysta Albert Harris, saksofonista Aleksander Tumel, skrzypek i saksofonista Kazimierz Turewicz oraz młody pianista Jerzy Wasowski. Muzycy ci wspólnie grywali swoją ulubioną muzykę jazzową. Kilkakrotnie widziano Ady’ego Rosnera, który z zainteresowaniem przysłuchiwał się grze muzyków. Jerzy Wasowski przychodził tu po zakończeniu działań wojennych, próbując swoich sił jako wokalista pod pseudonimem Jerzy Stilmond.
W siedzibie YMCA odbywała próby i koncertowała Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia pod dyrekcją Grzegorza Fitelberga. „W sali koncertowej Polskiej YMCA odbywają się obecnie zarówno koncerty, jak i próby głównego filaru naszej radiofonii — Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia. Wchodzimy do intymnej, miłej sali YMCI. Na widowni, przed południem nieoświetlonej, piętrzą się na krzesłach płaszcze, kapelusze i futerały instrumentów członków orkiestry. Na estradzie około 50 osób, przeważnie mężczyzn, patrzy w skupieniu na stojącego na małym podium kapelmistrza kobiet w orkiestrze jest niewiele, zaledwie trzy. Grzegorz Fitelberg podnosi swą pałeczkę dyrygencką. Cisza, że słyszeć by można muchę przelatującą przez salę. Pierwszy znak i już płyną dźwięki pierwszych taktów kompozycji”
(„Przewodnik Radiosłuchacza” 1939).
W styczniu 1939 r. rozpoczęto tam nadawanie cotygodniowego programu rozrywkowego „Przy sobocie po robocie”, transmitowanego przez Polskie Radio na cały kraj.
Gmach przy ulicy Konopnickiej odegrał ważną rolę podczas powstania warszawskiego. Tędy właśnie wiodły szlaki łącznikowe z placu Trzech Krzyży na Czerniaków. Budynek przetrwał wojnę.
| POPRZEDNI | WSZYSTKIE ODCINKI | NASTĘPNY |