58. rocznica Pierwszego KFPP w Opolu

Ewa Demarczyk (gospodarz programu: Piotr Skrzynecki) – Recital w Opolu 1964, Full Concert Audio

Oprac. Ewa Kałużna. Fot. YouTube / kultura.onet.pl

Amfiteatr Tysiąclecia w Opolu, I KFPP 1963

Ewa Demarczyk 1963

Czesław Wydrzycki (Niemen) 1963

 
58. ROCZNICA PIERWSZEGO KFPP w OPOLU

19 czerwca 1963 rozpoczął się I Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej (KFPP) w Opolu. Trwał do 23 czerwca 1963.

Miało wówczas miejsce 15 koncertów i recitali, w których wzięło udział 102 wykonawców.

Kilkudniowy, organizowany zazwyczaj w czerwcu festiwal, do dziś stanowi coroczne podsumowanie działalności polskich twórców i wykonawców piosenek.

Festiwal w Opolu powstał z inicjatywy dziennikarzy – Mateusza Święcickiego i Jerzego Grygolunasa, oraz przewodniczącego rady miejskiej w Opolu, Karola Musioła.

Przewodniczącym jury festiwalowego był Stefan Kisielewski.

Imprezy towarzyszące odbyły się m.in. w Klubie Międzynarodowej Książki i Prasy w Opolu, oraz w opolskim Teatrze Lalki i Aktora. W tym drugim miejscu wystąpili m.in. artyści kabaretu literackiego Piwnica pod Baranami z Krakowa.

Na pierwszym koncercie, 19 czerwca 1963, w Amfiteatrze Tysiąclecia w Opolu, wystąpiło 22 wykonawców, m.in. Ewa Demarczyk, Tadeusz Chyła, Katarzyna Bovery, Mieczysław Święcicki, Krystyna Konarska.

Drugiego dnia, 20 czerwca, odbył się koncert, prowadzony przez Jacka Fedorowicza i Piotra Skrzyneckiego. Śpiewali m.in. Bohdan Łazuka, Andrzej Stockinger, Katarzyna Bovery i Krystyna Konarska.

21 czerwca, w trzecim dniu festiwalu, prezentowano piosenkę wojskową i studencką. W amfiteatrze występował m.in. Zespół Estradowy Wojska Polskiego. Na innych koncertach tego dnia, swoje piosenki przedstawiały studenckie kabarety, w tym STS.

Po rewii piosenek, prezentowanych podczas koncertu finałowego, 23 czerwca 1963, ogłoszono werdykt jury.

LAUREACI OPOLA 1963

EWA DEMARCZYK

Odkryciem I KFPP w Opolu 1963 okazała się Ewa Demarczyk, studentka PWST w Krakowie i artystka Piwnicy pod Baranami. Pokonała wówczas m.in. Czesława Wydrzyckiego (Niemena), który zaprezentował swój przebój „Pod papugami”. Występ Ewy Demarczyk w Opolu był wielkim zaskoczeniem – publiczność przecież doceniała wówczas przede wszystkim muzykę bigbitową.

Wystąpiła w koncercie inauguracyjnym „Pierwsze Gwiazdy”. Opolska publiczność i krytycy docenili jej wybitne zdolności oraz niezwykłą charyzmę. Artystka otrzymała wówczas nagrodę pieniężną w wysokości 10 tys. zł i wazę chińską. Z kolei, Zygmunt Konieczny, za kompozycje i aranżacje, zaprezentowanych przez Ewę Demarczyk utworów, otrzymał nagrodę pieniężną 5 tys. zł.

Jerzy Grygolunas, autor książki „Festiwale opolskie”, mówił o artystce przed jej występem w Opolu 1963: „Ewa Demarczyk ma 21 lat, jest studentką Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie, jedyną obecnie u nas piosenkarką, mającą w swym programie poezję śpiewaną, z własną, niezwykle sugestywną interpretacją, oraz własny, znakomity repertuar”.

Demarczyk chciała zrezygnować z występu w Opolu 1963, ponieważ nie dano jej czasu na próby. Krąży opowieść o tym, jak jeden z ojców festiwalu, Mateusz Święcicki, złapał ją już na dworcu


Urszula Dudziak 1963

Karin Stanek 1963

Helena Majdaniec 1963

Czesław Wydrzycki (Niemen) i Błękitne Pończochy 1963

Niebiesko-Czarni: 1963 Marek Szczepkowski, Bernard Dornowski, Czesław Wydrzycki (Niemen)

w Opolu, i dosłownie kładł się na torach, błagając, by nie wyjeżdżała.

Jak już wiemy, miał dar przekonywania” – wspominał Marcin Kydryński.

Jeszcze jedna anegdota, związana z występem Demarczyk w Opolu 1963, dotyczy pierwszego dnia festiwalu. Gdy zespół Piwnicy pod Baranami przesiadał się w drodze z Krakowa do Opola, pech chciał, że w pociągu pozostawiono dzwony, niezbędne do wykonania „Czarnych aniołów”. Był to instrument, wykonany przez Zygmunta Koniecznego, który „na drewnianych stelażach zawiesił felgi samochodowe, rury wodociągowe – wszystko z krakowskiej składnicy złomu”. Bez nich, Demarczyk kategorycznie odmówiła śpiewania. Na szczęście, stacją końcową pociągu, wiozącego zapomniane dzwony, był Wrocław. Mimo nerwów, udało się odzyskać zgubę na czas, i podbić występem Opole.


Ewa Demarczyk otrzymała nagrodę indywidualną, za utwór „Czarne anioły”, dla najlepszej wykonawczyni piosenki estradowo-artystycznej:
„Czarne anioły” – Audio 1963

Wykonała również, wyróżnioną wówczas, pieśń „Takie masz oczy, zielone (Groszki i róże)” – Audio 1963

Na pierwszym festiwalu w Opolu, największą popularność przyniosła jednak Ewie Demarczyk inna legendarna pieśń – „Karuzela z madonnami”, z tekstem poetyckim Mirona Białoszewskiego i muzyką Zygmunta Koniecznego. Wszystkie utwory Ewy Demarczyk były prawdziwymi dziełami sztuki, lecz to właśnie „Karuzela z madonnami” została okrzyknięta polskim muzycznym arcydziełem wszech czasów:
„Karuzela z madonnami” – Live in Opole 1963

Z nagrodzoną w Opolu piosenką „Czarne anioły” Ewa Demarczyk wystąpiła także w roku następnym, podczas II KFPP. Jej występ, niestety, został wówczas przerwany, z powodu awarii sprzętu nagłaśniającego. Utrwalono ten incydent na taśmie audio (od 1:46 min.):

Ewa Demarczyk – „Czarne anioły”, Opole 1964, Audio

W Opolu 1964 artystka miała własny, pełny recital, który zaprezentowała w sali koncertowej opolskiej Państwowej Szkoły Muzycznej:
Ewa Demarczyk (gospodarz programu: Piotr Skrzynecki) – Recital w Opolu 1964, Full Concert Audio

W 1964 Ewa Demarczyk wystąpiła na innym festiwalu piosenki, ale już o randze międzynarodowej, zorganizowanym w Sopocie. Zdobyła tam 2. nagrodę, za „Grande Valse Brillante”, z muzyką Fryderyka Chopina:
„Grande Valse Brillante” – Live in Sopot 1964

„Karuzela z madonnami” – Live in Sopot 1964

Inne NAGRODY INDYWIDUALNE na I KFPP w OPOLU 1963:
Jarosław Abramow (muzyka) i Agnieszka Osiecka (tekst) – za piosenkę estradowo-artystyczną „Piosenka o okularnikach” (śpiewała Kazimiera Utrata).
Jerzy Kaszycki (muzyka) i Tadeusz Śliwiak (tekst) – za piosenkę taneczno-rozrywkową „Jeśli chcesz, proszę wstąp” (w wykonaniu Hanny Koniecznej).
Bohdan Łazuka – za wykonanie piosenki taneczno-rozrywkowej „Dzisiaj, jutro, zawsze”, z muzyką Wojciecha Piętowskiego i tekstem Andrzeja Tylczyńskiego.

NAGRODA SPECJALNA:
Zygmunt Konieczny – za kompozycje i aranżacje piosenek „Karuzela z madonnami”, „Taki pejzaż” oraz „Czarne anioły”, które wykonała na festiwalu Ewa Demarczyk.
NAGRODY ZESPOŁOWE:
Niebiesko-Czarni
Czerwono-Czarni
New Orleans Stompers
Lux-Combo
Piwnica pod Baranami
Studencki Teatr Satyryków STS
Zespół Brodacze
Zespół Śląskiej Estrady Wojskowej.

WYRÓŻNIENIA INDYWIDUALNE:

Katarzyna Bovery, Elżbieta Burakowska, Michaj Burano, Krystyna Chimanienko, Tadeusz Chyła, Bogdan Czyżewski, Urszula Dudziak, Mieczysław Friedel, Krystyna Konarska, Hanna Konieczna, Krystyna Maciejewska, Helena Majdaniec, Zofia Merle, Janina Ostala, Rena Rolska, Karin Stanek, Mieczysław Święcicki, Jadwiga Świrtuń, Kazimiera Utrata-Lusztig, Kajetan Wojciechowski, Elżbieta Ziółkowska.

WYRÓŻNIENIA dla PIOSENEK (wybór):
„Pod Papugami” – Czesław Wydrzycki (Niemen) & Bossanova Combo, Audio 1963

„Mamo, nasza mamo” – Czesław Wydrzycki (Niemen) & Marek Szczepkowski & Niebiesko-Czarni, Live in Opole 1963

„Ulice wielkich miast” – Urszula Dudziak, Audio 1963

„Nie jest źle” – Urszula Dudziak, Audio 1963

„Autostop” – Karin Stanek, Audio 1963

„Chłopiec z gitarą” – Karin Stanek, Audio 1963

„Jimmy Joe” – Karin Stanek, Audio 1963

„Malowana lala” – Karin Stanek, Live 1963

„Rudy rydz” – Helena Majdaniec, Audio 1963

„Piosenka o okularnikach” – Kazimiera Utrata, Audio 1963

„Ballada cygańska (Wezmę w drogę złoty księżyc)” – Michaj Burano, Audio 1963

„To było tak” – Bohdan Łazuka, Official Video 1963

„Charleston (Dzisiaj, jutro, zawsze)” – Bohdan Łazuka, Official Video 1963

„Pożegnanie szansonistki” – Wojciech Młynarski, Audio 1963

https://www.youtube.com/watch?v=396PbQOOimY

„Jeszcze nie wiem” – Irena Santor, Audio 1963

„Niełatwe są takie rozstania” – Elżbieta Ziółkowska & Zdzisław Półtorak, Audio 1963

„Mustang” – Luxemburg Combo, Audio 1963

„Colt” – Toni Keczer, Audio 1963

STS – „Czerwony Kapturek”, „Solo na kontrabasie” „Kierownik kina”, „Zabawa w Sielance”.

Opole 1963 – Fragmenty. Śpiewają Karin Stanek, Helena Majdaniec, Marek Szczepkowski & Czesław Wydrzycki (Niemen) & Niebiesko-Czarni, Bohdan Łazuka, Ewa Demarczyk, Niebiesko-Czarni (utwór instrumentalny)

https://www.youtube.com/watch?v=l-fxWHV0uuI

„Piosenka w Opolu” – Kronika WFDiF 1963

„Opole – pięknie położone nad Odrą, pełne zabytków, pieczołowicie odbudowanych ze zniszczeń wojennych. Najbardziej charakterystyczne dla Opola jest połączenie uroków Starego Miasta ze współczesnymi ambicjami, z rozwojem gospodarczym i energicznym życiem dnia codziennego. Mówią, że to jeden z najlepiej zarządzanych ośrodków wojewódzkich.

I tutaj już, zresztą, ton nadaje młodzież.

W połowie czerwca, Opole było również Stolicą Polskiej Piosenki. Gorące dni dla gospodarzy konkursu, członków jury i organizatorów.

Najliczniej stawili się goście z Warszawy i Krakowa, zwłaszcza zespoły studenckich kabaretów. Krytycy twierdzą, że za dużo było udziwnionych tekstów, a za mało szlagierów – w dobrym tego słowa znaczeniu. W każdym razie, obiecujący początek i wspaniała inauguracja Amfiteatru w Opolu”. Śpiewają Hanna Konieczna, Ewa Demarczyk, Bohdan Łazuka https://www.youtube.com/watch?v=SetYIDwChY4

Migawki z I KFPP w Opolu 1963:
1. Mieczysław Święcicki – „Stare pianino”
2. Janina Ostala – „Ludzie to kupią”
3. Jadwiga Swirtun, parodiująca Kalinę Jędrusik – „Dla ciebie jestem sobą”
4. Wiesław Dymny – „Mała apokalipsa”
5. Krystyna Maciejewska – „Serce mnie boli”
6. Elżbieta Burakowska & Stanisław Tym – „Big beat”

Opole ’63 – Fragmenty PKF

„Opole – Wspomnienia konferansjerów”, Full Documentary Film 2014. Wypowiadają się m.in. Artur Andrus, Marcin Daniec, Tadeusz Drozda, Jacek Fedorowicz, Marcin Kydryński, Krystyna Loska, Wojciech Mann, Krzysztof Materna, Wojciech Młynarski, Andrzej Poniedzielski, Andrzej Strzelecki, Maria Szabłowski, Krzysztof Szewczyk, Grażyna Torbicka, Magda Umer, Janusz Weiss i inni. Narrator: Artur Orzech

Fot. (YouTube / kultura.onet.pl) 1963: Ewa Demarczyk, Czesław Niemen, Urszula Dudziak, Karin Stanek, Helena Majdaniec, Czesław Niemen i Błękitne Pończochy, Niebiesko-Czarni: Marek Szczepkowski, Bernard Dornowski, Czesław Wydrzycki (Niemen) / Amfiteatr Tysiąclecia w Opolu, I KFPP 1963