6. HOTEL EUROPEJSKI


Oprac. Andrzej Rumianowski w oparciu o książkę Krzysztofa Karpińskiego „BYŁ JAZZ KRZYK JAZZ-BANDU W MIĘDZYWOJENNEJ POLSCE”

POPRZEDNI WSZYSTKIE ODCINKI NASTĘPNY


100 lat temu, podczas kolejnego otwarcia warszawskiego lokalu „Oaza” mieszczącego się w kamienicy Lesserów przy ul. Wierzbowej 9, wystąpił jazz-band saksofonisty Zygmunta Karasińskiego.

29 listopada 1922 roku przyjęto za datę pierwszego koncertu jazzowego w Polsce.

We wczesnym okresie międzywojennym muzyka jazzowa była popularna także poza granicami Warszawy, we Lwowie, Wilnie, Krakowie, Łodzi, Zakopanem, Krynicy, Juracie, Gdyni, Gdańsku, Sopocie, Bydgoszczy, Toruniu, Lublinie…


Członkowie orkiestry Daniela Łopatowskiego, lata 30-te Daniel Łopatowski z trąbką

Hotel Europejski goście. lata 30-te

Hotel Europejski widok, lata 30-te

Hotel Europejski widok dzisiejszy. Fot. Andrzej Rumianowski.

 

Hotel Europejski przy Krakowskim Przedmieściu 13, według projektu Henryka i Leandra Marconich, rozpoczął działalność już w 1857 r., choć całość ukończono dopiero w 1878.

Po pierwszej wojnie światowej hotel przebudowano według projektu Antoniego Jawornickiego. W latach osiemdziesiątych XIX wieku na piętrze hotelu miał pracownię Józef Chełmoński.

Przez pewien czas mieszkał tam Stanisław Witkiewicz, a w latach II RP — na zaproszenie Seweryna Czetwertyńskiego — poeta Kazimierz Przerwa-Tetmajer. To właśnie Czetwertyńscy i Przeździeccy byli ostatnimi właścicielami hotelu przed drugą wojną światową.

Główna sala restauracyjna znajdowała się na parterze, piękna Sala Pompejańska zaś na pierwszym piętrze. W lutym 1922 r. oddano do użytku salę balową, a następnie usytuowaną od strony placu Saskiego kawiarnię, która zaczęła działać z początkiem 1927 r. Stała się ulubionym miejscem spotkań polityków, oficerów, elity intelektualnej, ale przede wszystkim artystów, m.in. Hanki Ordonówny i Ludwika Sempolińskiego. „Salę kawiarnianą zręcznie skomponowano. Oparcia krzeseł nie przewyższały stolików, dzięki czemu uzyskiwało się zawsze wrażenie ładu. Ściany były wyłożone stiukiem o przyjemnym brązowym odcieniu. Wyżej wznosiło się piękne, białe sklepienie, oświetlone żarówkami ukrytymi w gzymsie”

Andrzej Jeżewski, Warszawa na starej fotografii, (Warszawa 1960, s. 75).

Na parterze od strony Krakowskiego Przedmieścia była cukiernia, a potem kawiarnia Lourse’a, prowadzona początkowo przez Bernarda Semadeniego. Kawiarnię, w której podawano bardzo dobrą kawę, odwiedzali redaktorzy mającego w pobliżu siedzibę „Kuriera Warszawskiego”, profesorowie i wykładowcy Uniwersytetu Warszawskiego, wśród nich znany już wtedy archeolog Kazimierz Michałowski, oraz wielu aktorów, m.in. Tadeusz Frenkiel i Józef Węgrzyn. W 1925 r. koncertowała tu orkiestra Henryka Pewznera. Na początku lat trzydziestych orkiestrą taneczno-rozrywkową kierował Konrad Mizgalski, a w jej składzie znajdował się m.in. saksofonista Jan Ziółkowski. W tym samym okresie przez pewien czas przygrywała orkiestra multiinstrumentalisty Kazimierza Englarda, z trębaczem Julianem Butkiewiczem i pianistą Wiktorem Miszułowiczem znanym ze współpracy z Henrykiem Goldem.

W sali restauracyjnej odbywały się dancingi, które stały się częścią działalności rozrywkowej. Już w 1924 r. plakat autorstwa Tadeusza Gronowskiego zachęcał do wzięcia udziału w Artystycznym Balu Maskowym. Miał tutaj swój stolik i przychodził na obiady minister spraw zagranicznych Józef Beck. W Hotelu Europejskim uhonorowano bankietem Tomasza Manna goszczącego w 1927 r. w Polsce. W 1933 r. odbyła się tu I Wystawa Muzyczna przedstawiająca m.in. „produkty” Syreny Elektro.

Organizowano też słynne Bale Mody. W 1929 r. królową została Zula Pogorzelska, natomiast w 1937 r. Nina Andrycz. W styczniu 1939 r. odbył się kolejny, już siedemnasty Bal Mody, będący — jak donosiła prasa — wyrazem kultury naszego karnawału, jako atrakcja wielkoświatowa gromadząca elitę towarzyską całego kraju i gości zagranicznych („Kurier Warszawski” 1939, nr 8). Zaproszenia wydawano w pobliskich kawiarniach SiM i Swann. Prezydium artystycznym kierowali aktor Juliusz Osterwa i plastyk Tadeusz Gronowski. W skład komitetu pań wchodziły m.in.: Nina Andrycz, Loda Halama, Karolina Lubieńska, Hanka Ordonówna, Jadwiga Smosarska, Mira Zimińska, Lena Żelichowska, a nawet rezydująca w Polsce szwedzka aktorka i piosenkarka Elna Gistedt. Relację z balu zamieścił „Kurier Warszawski”: „Królową została urocza p. Maria Malicka, królem mody — jej mąż Zbyszko Sawan. Malicka miała na sobie prześliczną toaletę stylową w odcieniu morelowym, której towarzyszyły piękne, śnieżnobiałe gronostaje; Sawan czarował wytworną sylwetką we fraku o modnych, niezwykle długich połach. Tytuł wicekrólowej przypadł słusznie filigranowej, drobnej jak laleczka K. Lubieńskiej, ubranej w «obłok» z czarnego, najcieńszego tiulu. Wicekrólem został Mieczysław Cybulski. Najpiękniejszą Panią Warszawy — Loda Halama (suknia bladoróżowa, peleryna z białych lisów), królewną wdzięku — Hanka Karwowska w młodocianej sukience błękitnej jak niebo” („Kurier Warszawski” 1939,
nr 20).

W latach trzydziestych w hotelu rozpoczął pracę Stefan Czetwertyński, syn Seweryna. „Rola Seweryna Czetwertyńskiego (…) jest nie do przecenienia (…), książę miał istotny wpływ na funkcjonowanie hotelu, przyczynił się do znacznego rozbudowania w latach trzydziestych ubiegłego stulecia jego części gastronomicznej (…). Sam książę Seweryn, a po nim jego syn Stefan, hobbysta gastronomii, był smakoszem, przepadał za polską kuchnią.

Odwiedzający barek hotelu Europejskiego przed wojną mogli oglądać osobliwego francuza, kierownika produkcji koniaku w Suchowoli, odstąpionej Sewerynowi Czetwertyńskiemu przez firmę w Paryżu.

Hotel Europejski przy Krakowskim Przedmieściu 13, według projektu Henryka i Leandra Marconich, rozpoczął działalność już w 1857 r.


POPRZEDNI WSZYSTKIE ODCINKI NASTĘPNY