lip 22 2021

Al Di Meola

„Casino” 1978

Oprac. Ewa Kałużna, Fot. arch. artysty, Pinterest, wybrane albumy

 
 

Dziś, 22 lipca 2021, 67. urodziny świętuje AL DI MEOLA (właśc. Al Laurence Di Meola; ur. 22 lipca 1954),

amerykański gitarzysta, uważany za jednego z największych wirtuozów tego instrumentu. Gra jazz, fusion, world music i flamenco.

Świetnie gra zarówno na gitarze elektrycznej, jak i akustycznej.

Karierę rozpoczął od współpracy z legendatną formacją Chicka Corei – Return to Forever. Później działał w słynnym triu gitarowym, z Johnem McLaughlinem i Paco de Lucíą.

Od wielu lat prowadzi własne formacje, nagrywa albumy autorskie.

Jego kariera trwa już równe 50 lat.

Al Di Meola jest niekwestionowaną osobowością światowej sceny gitarowej. Uwielbiany przez publiczność, doceniany przez krytykę. Jego wizytówką stało się połączenie jazzu z elementami fusion, bluesa oraz latynoskim brzmieniem flamenco, samby i tanga.

„To ciekawy przypadek – Al Di Meola nigdy w życiu nie grał jakiejkolwiek odmiany klasycznego jazzu, a jednak z tym gatunkiem jest głównie kojarzony. Za młodu opanował rewelacyjną, ale jednak przewidywalną i niezaskakującą technikę, która do dziś robi wrażenie. To muzyk, który odnalazł swoje własne, piękne brzmienie, i potrafi je równie pięknie wykorzystywać, niezależnie od tego, czy robi to w ognistym składzie fusion, czy w kameralnym zespole, grającym tango, czy w trio ze starymi znajomymi” (Barnaba Siegel).

POCZĄTKI

Urodził się w Jersey City w stanie New Jersey, w rodzinie włoskich imigrantów, z korzeniami w Cerreto Sannita, małym miasteczku na północny wschód od Benevento.

Al Di Meola stanowi przykład cudownego dziecka. Niezwykły talent połączył z twórczą inwencją, a ponadto został obdarzony licznymi darami losu.

W wieku ośmiu lat, Al zainteresował się gitarą, zainspirowany muzyką Elvisa Presleya i The Ventures.

Dorastał w Bergenfield, gdzie uczęszczał do Bergenfield High School.

Kiedy wkraczał w wiek młodzieżowy, na scenach świata królowali już Hendrix, Santana, Beatlesi i The Doors, a na półkach sklepowych – całe spektrum pionierskich dla fusion albumów, z „Bitches Brew” Milesa Davisa na czele.

Młody Al był jednak zafascynowany przede wszystkim gitarzystami. Na samym początku, jego idolami byli Tal Farlow i Kenny Burrell, do czasu, kiedy usłyszał Larry’ego Coryella. „Jeździłem autobusem z New Jersey do różnych małych klubów w Greenwich Village, by posłuchać Coryella. Gdy tylko dawał koncert w okolicy – zawsze tam byłem” – wspomina Al.

BERKLEE

Mając 17 lat, w 1971, Di Meola dostał się do prestiżowej, wówczas i dzisiaj jednej z najważniejszych dla jazzu, szkoły wyższej – Berklee College of Music w Bostonie.

W 2018 otrzymał w swojej macierzystej uczelni tytuł doktor honoris causa w dziedzinie muzyki.

FUSION JAZZ

W Berklee Di Meola wkroczył w kręgi fusion, dołączając do zespołu Barry’ego Milesa, doświadczonego już wówczas klawiszowca.

Barry miał w tym czasie na swoim koncie parę płyt, na których udzielali się, równie młodzi, Pat Martnio i John Abercrombie. Di Meola nie doczekał się jednak wówczas albumu ze swoim udziałem, choć później obaj muzycy wrócili do współpracy.

Alowi zaś przytrafiło się coś, o czym nawet nie marzył.

RETURN to FOREVER

W 1974 Di Meola trafił do formacji Return to Forever – jednej z najważniejszych grup fusion-jazzowych w historii, obok Weather Report, The Headhunters i Mahavishnu Orchestra.

Była to formacja, założona w 1971, przez Chicka Coreę.

Na początku 1974 pierwszy gitarzysta elektrycznego wcielenia Return to Forever, Bill Connors, rozstał się z formacją. Corea szukał zastępstwa. Kandydatów było kilku, ale kiedy Corea dostał taśmę z nagraniem zespołu Barry’ego Milesa z Di Meolą, od razu zaprosił Ala na próbę.

Di Meola pojechał do Nowego Jorku: „Nie mogłem w to uwierzyć. W 10 minut spakowałem trochę ciuchów, wyszedłem złapać transport do NY, i już nigdy więcej nie zobaczyłem swojego mieszkania w Bostonie” – wspominał gitarzysta.

Nie mając na koncie żadnych własnych studyjnych nagrań, Al trafił pod skrzydła jednej z najważniejszych osobistości młodego pokolenia jazzmanów. Chick Corea prowadził Return to Forever już od trzech lat, jednak jeszcze nie znalazł sposobu, by wysunąć swój zespół na podium sceny fusion.

W tym czasie, w formacji grali także Stanley Clarke i Lenny White. Był to najdłużej trwający, „klasyczny” skład grupy.

Wraz z dołączeniem Ala, zespół Corei zapuścił się w krainę plastycznych dźwięków i kolorowych baśni. Paleta barw, jaką Chick był w stanie wydobyć ze swoich syntezatorów, w połączeniu z latynosko pobrzmiewającą grą Di Meoli, otworzyła nowy rozdział dla Return to Forever.

Di Meola grał tak szybko, że czasem krytykowany był za wydobywanie zbyt wielu nut naraz.

Z formacją Return to Forever, Di Meola nagrał trzy albumy, pomagając kwartetowi w osiągnięciu największego komercyjnego sukcesu.

„WHERE HAVE I KNOWN YOU BEFORE” 1974

Pierwszą płytą Return to Forever, nagraną z Di Meolą, była „Where Have I Known You Before” z 1974, z użyciem elektroniki. Album inspirowany był rockiem progresywnym.

Nastąpiły ważne zmiany w brzmieniu zespołu. Corea zaczął używać syntezatorów, a każdy z muzyków formacji miał szansę prezentować długie solówki:
Chick Corea – acoustic piano, electric piano, clavinet, electric organ, synthesizers, Minimoog, percussion
Al Di Meola – electric guitar, acoustic 12-string guitar
Stanley Clarke – bass guitar, electric organ, bells, chimes
Lenny White – drums, congas, bongos, percussion
„Where Have I Known You Before” 1974

Return to Forever – „Vulcan Worlds” from „Where Have I Known You Before” – Live 1974
Chick Corea – keyboards
Stanley Clarke – bass
Lenny White – drums
Al Di Meola – guitar

Return to Forever – Live 1974
Chick Corea – keyboards
Stanley Clarke – bass
Lenny White – drums
Al Di Meola – guitar

„NO MYSTERY” 1975

Kolejnym albumem był „No Mystery” z 1975, piąty w historii formacji, a drugi z Alem Di Meolą.

Styl muzyczny stał się tutaj bardziej zróżnicowany. Pierwsza strona albumu składała się głównie z jazz-funku, podczas gdy druga zawierała akustyczny tytułowy utwór Corei i długą, dwuczęściową kompozycję „Celebration Suite”, z silnymi wpływami hiszpańskimi. Na tym i następnym albumie, każdy członek grupy skomponował przynajmniej jeden z utworów.

„No Mystery” zdobył Grammy w kategorii Best Jazz Performance by a Group.

Al Di Meola skomponował na ten album utwór „Flight of the Newborn”

a wszyscy członkowie grupy wspólnie skomponowali „Excerpt from the First Movement of Heavy Metal”

Return to Forever – Live Full Performance 1975
Chick Corea – keyboards
Al Di Meola – guitar
Stanley Clarke – bass
Lenny White – drums

„ROMANTIC WARRIOR” 1976

W 1976 zespół zmienił wytwórnię z Polydor Records na Columbię, i przeniósł się na rancho Caribou Ranch, niedaleko Nederland w Kolorado. Tam nagrali album „Romantic Warrior” – bardziej awangardowy i mniej funkowy niż poprzedni.

„Romantic Warrior” pozostaje najlepiej sprzedającym się albumem zespołu Return to Forever, z ponad pół milionem egzemplarzy, sprzedanych w samych Stanach. Corea wniósł trzy najdłuższe kompozycje, a pozostali członkowie skomponowali po jednym utworze. Otwierający „Medieval Overture” autorstwa Corei, z charakterystycznymi motywami melodycznymi, nadał odpowiedni nastrój pozostałej części albumu, zaś tytułowy „The Romantic Warrior” był w pełni akustyczny.

Utwory Ala Di Meoli i Stanleya Clarke’a na drugiej stronie wyróżniały się humorystycznymi cechami. Kompozycja Ala Di Meoli, „Majestic Dance”, opierała się na rockowych riffach i zniekształconym brzmieniu gitary prowadzącej, ale zawierała także szybkie figury syntezatora, przypominające klawesyn:
„Medieval Overture” from „Romantic Warrior” 1976

„The Romantic Warrior” 1976

„Majestic Dance” from „Romantic Warrior” 1976

Return to Forever – „Medieval Overture”, Live 1976
Chick Corea – keyboards
Al Di Meola – guitar
Stanley Clarke – bass
Lenny White – drums

Return to Forever – „Sorceress”, Live 1976
Chick Corea – keyboards
Al Di Meola – guitar
Stanley Clarke – bass
Lenny White – drums

Po tym albumie, Corea zdecydował, że czas grupy Return to Forever w takim składzie dobiegł końca.

Chick kontynuował projekt Return to Forever, ale już z całkowicie nowym składem. Z poprzedniego zespołu pozostał tylko Stanley Clarke.

Di Meola został ponownie zaproszony do formacji Return to Forever trzydzieści lat później, podczas festiwalu w Montreux 2008, kiedy to odrodził się słynny skład z drugiej połowy lat 70.:
Return to Forever – „No Mystery”, Live @ Montreux Jazz Festival, 2008
Chick Corea – keyboards
Al Di Meola – guitar
Stanley Clarke – bass guitar, stick bass
Lenny White – drums

DZIAŁALNOŚĆ SOLOWA

Po rozstaniu z Return to Forever w 1976, Al Di Meola rozpoczął nagrywanie albumów solowych, na których wykazał się mistrzostwem w muzyce jazzowej, flamenco i kompozycjach śródziemnomorskich.

Nie miał już nigdy czasu przystąpić na dłużej do żadnej grupy, zresztą, najpewniej wcale tego nie chciał. Pozwalał sobie tylko na równorzędne kolaboracje lub krótkie powroty do dawnych współpracowników.

JAZZ ROCK. „LAND of the MIDNIGHT SUN” 1976

Solową działalność Di Meola zaczął od płyty „Land of the Midnight Sun” z 1976, która, z perspektywy czasu, wydaje się dość prosta, młodzieńcza wręcz, jednak zachwyca nowatorskością i różnorodnością. Płyta spowodowała, że Di Meola został zauważony ze względu na szybkość gry i techniczne umiejętności.

Album „Land of the Midnight Sun” otworzył nowy rozdział w historii jazz rocka. Al zaprezentował tutaj swoje nietypowe patenty i wybitny zmysł kompozycyjny, zbliżając własną twórczość z rockiem progresywnym.

Na albumie pojawili się wszyscy trzej współpracownicy Di Meoli z Return to Forever – Corea, Clarke i White, a także takie osobistości, jak Barry Miles, od którego zaczęła się przecież kariera Di Meoli w dziedzinie fusion jazzu, czy Steve Gadd, Alphonse Mouzon, oraz sam Jaco Pastorius:
Al Di Meola – electric guitar, acoustic guitar, synthesizer, percussion, vocal
Chick Corea – piano, marimba
Barry Miles – keyboards, synthesizer
Jaco Pastorius, Stanley Clarke, Anthony Jackson – bass guitar
Mingo Lewis – percussion
Steve Gadd, Alphonse Mouzon, Lenny White – drums
Patty Buyukas, Stanley Clarke – vocals
„Land of the Midnight Sun” – Full Album 1976

„ELEGANT GYPSY” 1977

Po debiutanckiej płycie, ruszyła lawina.

Drugi album, „Elegant Gypsy” z 1977, zawierał połączenie jazzu i rocka z błyskawicznymi gitarowymi riffami, zmieszanymi z lirycznymi, akustycznymi pasażami. Utwory obejmowały eksplorację tematów muzyki latynoskiej, w tym gatunku akustycznego – flamenco.

„Elegant Gypsy” zdobył doroczną nagrodę magazynu „Guitar Player”, w kategorii Best Guitar Album.

Na płycie ponownie pojawiły się wielkie nazwiska, a jednym z najważniejszych było nazwisko gitarzysty flamenco Paco de Lucíi, z którym Di Meola miał później współpracować wielokrotnie w kolejnych latach:
Al Di Meola – guitar, piano, synthesizer, percussion
Jan Hammer, Barry Miles – keyboards
Paco de Lucía – guitar
Anthony Jackson – bass guitar
Mingo Lewis – congas, synthesizers, organ, percussion
Steve Gadd, Lenny White – drums
„Elegant Gypsy Suite” from „Elegant Gypsy” 1977

„MEDITERRANEAN SUNDANCE”

Największą popularność na albumie „Elegant Gypsy” zdobył utwór „Mediterranean Sundance”. Wraz z „Lady of Rome, Sister of Brazil” były to dwa całkowicie akustyczne utwory na płycie. Jednak, w przeciwieństwie do „Lady of Rome, Sister of Brazil”, który był akustyczną solówką Di Meoli, „Mediterranean Sundance” składał się z akustycznego gitarowego duetu z Paco de Lucíą.

Utwór stanowił złożoną mieszankę wpływów jazzu i flamenco. Składał się ze stosunkowo prostej, lirycznej, harmonicznej progresji, ozdobionej rytmem flamenco. Jednak w warstwie wykonawczej kompozycja „Mediterranean Sundance” nie była prosta, stanowiła wręcz ekstremalną trudność, ze względu na szybkość i precyzję gry Di Meoli na gitarze ze stalowymi strunami, niezwykle długie frazy melodyczne, a także skomplikowane chwyty palców Paco de Lucíi na gitarze typu Flamenco, oraz dokładne dopasowanie solówek Di Meoli i de Lucíi. Obaj muzycy wykorzystali tu wiele technik i stylów gry równocześnie:
„Mediterranean Sundance” from „Elegant Gypsy”, Original Album Version 1977

Powstałe kilka lat później, słynne Guitar Trio, nagrało w 1981 rozszerzoną kombinację „Mediterranean Sundance” & „Río Ancho”.

„CASINO” 1978

Kolejny album, „Casino” z 1978, zawierał mocne akcenty, nie tylko ze względu na natężenie dźwięku, ale też rockowe, zmierzające w stronę melodyjnego heavy-metalu, brzmienie. Al podtrzymał tu współpacę z klawiszowcem Barrym Milesem, zaprosił też ponownie wybitnego perkusistę, Steve’a Gadda:
Al Di Meola – guitar, mandolin, percussion, hand claps
Barry Miles – keyboards, percussion
Anthony Jackson – bass guitar
Eddie Colon, Mingo Lewis – percussion
Steve Gadd – drums
„Casino” 1978

„Egyptian Danza” from „Casino” 1978

Utwór „Fantasia Suite for Two Guitars” składał się z czterech części – „Viva La Danzarina”, „Guitars of the Exotic Isle”, „Rhapsody Italia” oraz „Bravoto Fantasia”:
„Fantasia Suite for Two Guitars” from „Casino” 1978

„SPLENDIDO HOTEL” 1979 (wyd. 1980)

W 1979 Di Meola nagrał swoją czwartą płytę – „Splendido Hotel”, która ukazała się rok póniej. W nagraniach po raz kolejny wzięła udział plejada gwiazd – Chick Corea, Jan Hammer, Les Paul, Steve Gadd, a także sekcja smyczków i chór chłopięcy:
Al Di Meola – guitar, mandocello, keyboards, drums, percussion, vocal
Chick Corea – piano
Pete Cannarozzi – synthesizer
Philippe Saisse – keyboards, marimba, vocal
Jan Hammer – Moog (on „Al Di’s Dream Theme”)
Les Paul – guitar (on „Spanish Eyes”)
David Campbell – violin
Carol Shive – viola
Dennis Karmazyn, Raymond Kelley – cello
Anthony Jackson, Tim Landers – bass guitar
Eddie Colon, Mingo Lewis – percussion
Steve Gadd, Robbie Gonzalez – drums
The Columbus Boy Choir
„Spanish Eyes” from „Splendido Hotel” 1980

„Al Di’s Dream Theme” from „Splendido Hotel” 1980

Od tej pory, Di Meola grywał już regularnie na festiwalach rockowych, stając się gwiazdą także dla ludzi, którzy jazzu w ogóle nie słuchają.

GUITAR TRIO – McLAUGHLIN / Di MEOLA / De LUCÍA

Jako muzyk wszechstronny, Al Di Meola został członkiem legendarnego tria gitarowego John McLaughlin / Al Di Meola / Paco de Lucía.

The Guitar Trio stworzył w 1979 Paco de Lucía, początkowo z Johnem McLaughlinem i Larrym Coryellem. Ta trójka odbyła w 1979 tournée po Europie i wydała wideo, nagrane w londyńskiej Royal Albert Hall – „Meeting of the Spirits”. W 1980 trio w swoim pierwotnym składzie kontynuowało trasę i wydało płytę „Castro Marín”.

Z Larrym Coryellem grali przez rok. Niestety, problemy narkotykowe Larry’ego przerwały tę współpracę.

W 1980 Larry Coryell został zastąpiony przez Ala Di Meolę, u którego Paco de Lucía gościł na płycie „Elegant Gypsy” z 1977, w słynnym utworze „Mediterranean Sundance”.

W przeciwieństwie do McLaughlna i de Lucíi, Di Meola nie spędził dziesięciu lat dorosłego życia na żmudnych ćwiczeniach i ciężkich próbach przebicia się na scenie. McLaughlin, jeszcze jako licealista, opuścił rodzinny dom i pojechał do Londynu, gdzie czasem trafiała mu się dobra fucha, a czasem przymierał głodem, i musiał szukać jakiegoś zajęcia czy byle jakiej sesji nagraniowej. Paco de Lucía z kolei ćwiczył do upadłego wprawki flamenco, i musiało minąć sporo czasu, zanim artystycznie mógł powiedzieć coś innego niż to, co nakazywał surowy, andaluzyjski kanon gitarowy.

Spośród tej trójki, Di Meola miał najłatwiejszy start.

„FRIDAY NIGHT in SAN FRANCISCO” 1980 (wyd. 1981)

5 grudnia 1980 Guitar Trio nagrało w The Warfield Theatre w San Francisco akustyczny koncertowy album „Friday Night in San Francisco”, który ukazał się w 1981. Jeden utwór z tej płyty, „Guardian Angel”, został nagrany w studiu Minot Sound w Nowym Jorku.

Płyta była wielkim sukcesem i rozsławiła Di Meolę, jako gitarzystę nie tylko elektrycznego, ale także akustycznego.

Album stał się jednym z najpopularniejszych płyt koncertowych na gitarę akustyczną, sprzedając się w ponad dwóch milionach egzemplarzy na całym świecie.
Wydawnictwo wzbudziło prawdziwy zachwyt i duże zainteresowanie muzyką flamenco w Ameryce i Europie. Zostało opisane przez autora i krytyka jazzowego, Waltera Kolosky’ego, jako „wydarzenie muzyczne, które można porównać do legendarnego występu zespołu Benny’ego Goodmana w Carnegie Hall w 1938. To najbardziej wpływowy ze wszystkich albumów, zawierających gitarę akustyczną na żywo”:
Al Di Meola – acoustic guitar
John McLaughlin – acoustic guitar
Paco de Lucía – Spanish guitar.

Płyta zawierała:
rozszerzoną kombinację utworów „Mediterranean Sundance” & „Río Ancho”, autorstwa Di Meoli i de Lucíi

„Frevo Rasgado” Egberto Gismontiego

„Fantasia Suite” Di Meoli

„Guardian Angel” Johna McLaughlina

oraz „Short Tales of the Black Forest” Chicka Corei – Official Video 1980

The Guitar Trio: Al Di Meola, John McLaughlin, Paco De Lucia – „Mediterranean Sundance” & „Rio Ancho”, Live @ Warfield Theatre, San Francisco 1980

„PASSION, GRACE and FIRE” 1983

W 1983 trzej tytani gitar nagrali kolejny album – „Passion, Grace and Fire”, zawierający wyłącznie utwory studyjne, autorstwa wszystkich trzech muzyków:
Al Di Meola, John McLaughlin, Paco de Lucia – „Passion, Grace & Fire”, „No Mystery”, Live 1983

„THE GUITAR TRIO” 1996

Spotkali się ponownie dopiero po trzynastu latach, w 1996, w Real World Studios w Anglii, by nagrać płytę „The Guitar Trio”:
„The Guitar Trio” – Full Album 1996

GITARA ELEKTRYCZNA

„ELECTRIC RENDEZVOUS” 1981 (wyd. 1982)

Płyta Di Meoli z przewagą dźwięków jego gitary elektrycznej, „Electric Rendezvous”, nagrywana była dla Columbii, w okresie maj-lipec 1981, a ukazała się w 1982. Album zawierał muzykę z gatunku jazz fusion. Di Meoli towarzyszył w jednym utworze, „Passion, Grace & Fire”, Paco de Lucia. Pojawili się tu także ponownie Jan Hammer i Steve Gadd:
Al Di Meola – electric guitar, acoustic guitar
Paco de Lucía – acoustic guitar (on „Passion, Grace & Fire”)
Anthony Jackson – bass guitar
Jan Hammer – keyboards
Philippe Saisse – keyboards (on „Black Cat Shuffle”)
Steve Gadd – drums, percussion
James Mingo Lewis – percussion
„God Bird Change” from „Electric Rendezvous” 1982

„Passion, Grace & Fire” from „Electric Rendezvous” 1982

„Electric Rendezvous” 1982

ELEKTRONIKA. „SCENARIO” 1983

W 1983 na albumie „Scenario” Di Meola po raz pierwszy tak wyraźnie eksplorował elektroniczną stronę jazzu. Zrobił to we współpracy z Janem Hammerem, byłym klawiszowcem Mahavishnu Orchestra, specjalistą w dziedzinie klawiszy elektrycznych. Ciekawostką było pojawienie się Phila Collinsa w roli perkusisty, grającego tu na tradycyjnej perkusji akustycznej. Natomiast na perkusji elektroniczej zagrał Bill Bruford. Wszystkie kompozycje były autorstwa Di Meoli lub Jana Hammera, w tym trzy wspólne:
Al Di Meola – electric guitar, acoustic guitar
Jan Hammer – keyboards, CMI programming
Tony Levin – stick bass
Bill Bruford – electronic drums
Phil Collins – drums
„Scenario” – Full Album 1983

SYNTEZATORY GITAROWE. „CIELO e TERRA” 1985

Zaczynając od zmiany stylu na płycie „Scenario”, Di Meola poszerzył horyzonty dzięki akustycznemu albumowi „Cielo e Terra” z 1985, nagranemu w duecie z wybitnym perkusjonistą Airto Moreirą. Na płycie pojawił się syntezator gitarowy – synclavier. Airto Moreira zagrał w utworach „Traces (of a Tear)”, „Cielo e Terra”, „When You’re Gone” oraz „Solace”:

„Cielo e Terra” 1985

„Traces (of a Tear)” from „Cielo e Terra” 1985

„SOARING THROUGH a DREAM” 1985

Synclavier został użyty przez Di Meolę także na albumie „Soaring Through a Dream”, z tego samego roku. Oprócz Moreiry, który nie tylko zagrał na perkusjonaliach, ale także zaśpiewał, Alowi towarzyszyli keyboardzista Phil Markowitz, kontrabasista Chip Jackson i perkusista Danny Gottlieb:
„Soaring Through a Dream” 1985

„Traces (of a Tear)” from „Soaring Through a Dream” 1985

„Traces (of a Tear)” from „Soaring Through a Dream” – Live 1985

„TIRAMI SU” 1987

Płyta „Tirami Su” zawierała wyraziste partie wokalne w stylu jazz fusion. Wykonali je brazylijski piosenkarz i gitarzysta, Zé Renato, oraz Clara Sandroni, także Brazylijka, pochodząca z Rio de Janeiro:
Al Di Meola – guitar
Kei Akagi – keyboards
Anthony Jackson – bass guitar
Harvie S – bass
Tom Brechtlein – drums
Mino Cinelu – percussion
Zé Renato, Clara Sandroni – vocal
„Tirami Su (Part 1)” 1987

„Song to the Pharoah Kings” from „Tirami Su” 1987

„KISS MY AXE” 1991

Kolejny album Di Meoli, „Kiss My Axe” z 1991, zajął drugie miejsce na liście najlepszych albumów współczesnego jazzu w USA:
Al Di Meola – guitar, keyboards, percussion
Barry Miles – keyboards
Rachel Z – synthesizer
Anthony Jackson – electric bass guitar
Tony Scherr – bass, bass guitar
Gumbi Ortiz – congas, bata, percussion
Arto Tunçboyacıyan – bongos, percussion, voice
Omar Hakim, Richie Morales – drums
„Kiss My Axe” 1991

„South Bound Traveler” from „Kiss My Axe” 1991

„Kiss My Axe” – Live 1991

TANGO – „DI MEOLA PLAYS PIAZZOLA” 1996

W drugiej połowie lat 90. Meola zakochał się w tangu i twórczości Astora Piazzolli. Wyciszenie mistrza okazało się wyjątkowo płodne i zaowocowało pięknym, wirtuozowskim albumem „Di Meola Plays Piazzola” z 1996, ponownie z bandeonem i drugim gitarzystą.

Argentyńskie tanga Piazzoli na albumie „Di Meola Plays Piazzolla” autor płyty skomentował: „Szukam stylistyki, z którą mógłbym przetrwać wiele sezonów. Nie mam na myśli jakiejś muzycznej mody, ale głębsze źródła inspiracji. Wydaje mi się, że dość konsekwentnie wtapiam się w stylistykę kompozycji Astora Piazzolli. To jest sukces muzyki, nie tego nagrania, ani mojego pomysłu. Zawsze fascynował mnie folklor – ten przemycany w nagraniach jazz-rocka, i ten latynoski, grany wspólnie z Johnem McLaughlinem, Paco de Lucíą, czy Airto Moreirą. Teraz poszedłem dalej – jazz stał się pretekstem do prezentowania muzyki etnicznej. Stąd zachwyt dla kompozycji Astora Piazzolli, latynoskiego rytmu, mistyki tanga”.

„Oblivion” from „Di Meola Plays Piazzolla” 1996

WORLD MUSIC

Od początku lat 90. Di Meola nagrywał także albumy bliższe world music i współczesnym stylom latynoskim niż jazzowi.

„WORLD SINFONIA” 1991

„World Sinfonia” z 1991 to znakomity mariaż jazzu i world music, na co zresztą wskazywał tytuł płyty, Meola wszedł do studia z kompletem gitar akustycznych i perkusjonaliami, a także z drugim gitarzystą, Chrisem Carringtonem, oraz z wirtuozem bandeonu, Dino Saluzzim, i dwoma egzotycznymi perkusjonistami – Gumbi Oritzem i Arto Tunçboyacıyanem:
„World Sinfonia” – Full Album 1991

„THE GRANDE PASSION” 2000

Echa fascynacji world music słychać na większości albumów Di Meoli, wydanych w ciągu ostatnich 30 lat., między innymi na „World Sinfonía III – The Grande Passion” z 2000, na którym Di Meola wędruje w rejony Północnej Afryki i Bliskiego Wschodu, a także gra z węgierskim kwartetem smyczkowym, czy w końcu postanawia zostać solistą w operze „Carmen”:
„The Grande Passion” 2000

Al Di Meola & Amadeus Chamber Orchestra – „The Grande Passion”, Live in Warsaw 2000
Al Di Meola – guitar, synthesizer
Mario Parmisano – piano
Gilad – percussion

„DIABOLIC INVENTIONS” 2007

„Diabolic Inventions and Seduction for Solo Guitar” z 2007, nagrany tylko w duecie z wieloletnim współpracownikiem, perkusjonistą Gumbi Ortizem, przyniósł Di Meoli szczególny szacunek wielbicieli world music:

„Poema Valseado” from „Diabolic Inventions and Seduction for Solo Guitar” 2007

„MOROCCO FANTASIA” 2017

Ten zachwyt Di Meoli world music podsumowało DVD „Morocco Fantasia” z 2017, gdzie do gitar i bandeonu dołączyły lokalne instrumenty:
„Morocco Fantasia” – Album Trailer 2017

GITARA ELEKTRYCZNA PONOWNIE. „SPEAK a VOLCANO” 2006

W 2006 Di Meola ponownie odkrył swoją miłość do gitary elektrycznej.

DVD „Speak a Volcano” z jego koncertu podczas Leverkusen Jazz Festival 2006 miało właśnie podtytuł „Return to Electric Guitar” („Powrót do gitary elektrycznej”):
„Tao” from „Speak a Volcano” – Live in Leverkusen, Germany 2006

MEOLA PLAYS BEATLES and MORE, 2013

Blisko 50 lat po tym, gdy pierwsza fala Beatlemanii dotarła do USA, genialny gitarzysta Di Meola złożył prywatny hołd grupie, która zmieniła jego życie.

„Gdyby Beatlesi nie istnieli, to kto wie – może byłbym teraz strażakiem lub kimś innym. Zmienili nie tylko mnie, zmienili cały świat. To, co zrobili dla nowoczesnej muzyki pop w latach 60., zmieniło wszystko. Dzięki nim sięgnąłem po gitarę, a ich twórczość była głównym impulsem, który sprawił, że zainteresowałem się muzyką. Właśnie dlatego ich wpływ na mnie jest niezwykle silny” – mówi Al Di Meola.

W 2013, w legendarnym studio Abbey Road, Di Meola nagrał płytę „All Your Life (A Tribute to the Beatles)”, oraz wyruszył w światową trasę koncertową z nowym projektem – „Al Di Meola Plays Beatles and More”. Płyta oraz koncerty to popis gitarowego geniuszu.

14 utworów The Beatles, w specjalnych aranżacjach, na jedną, dwie lub trzy gitary, w zupełnie nowej, zaskakującej odsłonie:
„All Your Life. A Tribute to the Beatles” – Album Trailer 2013

”
Day in Life”, „Elenor Rigby” – Live in Warsaw 2013

Beatles and More – Live in Budapest 2013

NAJNOWSZE ALBUMY

„OPUS” 2018

„Na „Opusie” chciałem pogłębić moje umiejętności kompozytorskie. Ta ewolucja sprawiła, że moją osobowość można określić bardziej jako kompozytor / gitarzysta niż gitarzysta / kompozytor. Nagranie to wyznacza początek nowej ery w moim życiu. Pierwszy raz byłem szczęśliwy, pisząc muzykę. Jestem w pięknym związku z moją żoną, urodziła się nam cudowna dziewczynka, i to właśnie rodzina inspiruje mnie każdego dnia. Wierzę, że pokazuję to w swojej muzyce” – mówił Al o płycie „Opus”.

„Gitarzysta zawsze czerpał inspiracje z folkloru latynoskiego. Początkowo zauroczony jazzową fiestą Chicka Corei, później brawurowym Guitar Trio, wreszcie jazzowymi sambami Airto Moreiry. „Opus” to album studyjny, ciekawie przygotowany pod względem koncepcyjnym, i zwierający wyłącznie kompozycje Ala Di Meoli – wszystkie w charakterystycznym stylu i brzmieniu jazzu Meoli” (jazz.pl).

Do tego, ciekawie dobrany, nowy zespół, w składzie:
Al Di Meola – acoustic guitar, electric guitar, electric bass, drums, percussion
Kemuel Roig – piano, keyboards
Richie Morales – drums
Dario Eskenazi – orchestration
„Broken Heart” from „Opus”, Official Video 2018

„Opus” – Album Trailer 2018

„ACROSS the UNIERSE” 2020

Najnowsza płyta Di Meoli, „Across the Universe”, ukazała się 13 marca 2020.

Album zawiera 14 utworów Beatlesów, przearanżowanych przez Di Meolę. Co więcej, okładka „Across the Universe” nawiązuje do okładki solowego albumu Johna Lennona z 1975 – „Rock’n’Roll”, również składającego się z coverów:
„Across the Universe” – Album Trailer 2020

„Al Di Meola pokonał olbrzymią drogę – od Return to Forever, przez trio z Paco de Lucíą i Johnem McLaughlinem, na spektakularnej karierze solowej i przynależności do panteonu gitarowych bogów kończąc. Mimo tego, wrócił tam, gdzie wszystko się dla niego zaczęło – do Beatlesów. Czwórka z Liverpoolu nieprzerwanie inspiruje kolejne pokolenia, miała również olbrzymi wpływ na samego Meolę, bo, jak sam wspomina, dzięki nim sięgnął po gitarę, a ich twórczość była głównym impulsem, który sprawił, że zainteresował się muzyką.

Tej miłości do prostych i pięknych melodii Lennona i McCartneya dał wyraz już w 2013, gdy ukazała się płyta „All Your Life”, wypełniona coverami, i będąca hołdem dla artystycznej spuścizny The Beatles.

„Across the Universe” to więc drugi album, poświęcony dumie Wielkiej Brytanii.

Na niedosyt tematów do opracowania, Meola nie mógł narzekać, bo właściwie wszystko, czego dotknęli Beatlesi, zamieniało się w czyste złoto. Nie da się więc nie słuchać „Across the Universe” ze sporą dozą przyjemności, przy czym, nie jest to jedynie zasługa Meoli, a po prostu nieśmiertelnych i od razu wpadających w ucho melodii, które w większości wszyscy doskonale znamy.

Trudno nie zachwycić się interpretacją „Norwegian Wood” – prostej pioseneczki, która pod palcami Ala nie dość, że wydłużyła się dwukrotnie, to pięknie pociągnęła i rozbudowała banalny temat, tworząc iście wirtuozerską instrumentalnie ucztę:
„Norwegian Wood” from „Across the Universe” 2020

Cudnie sączą się fragmenty, w których Meola użył gitary elektrycznej, delikatnej i pieszczącej uszy:
„Here Comes The Sun” from „Across the Universe” 2020

„Golden Slumbers Suite” from „Across the Universe” 2020

Strzałem w dziesiątkę było zaproszenie trębacza, Randy’ego Breckera, do „I’ll Follow the Sun”, które nabrało posmaku, jak u Chucka Mangione’a:
„I’ll Follow the Sun” from „Across the Universe” 2020

Z
drugiej jednak strony, „Yesterday’ opracowano zbyt banalnie – jedna gitara gra tło, druga snuje linię melodyczną. W tym przypadku prostota nie zadziałała. Oczywiście, utworu wciąż słucha się doskonale, ale jednak od Meoli można było oczekiwać więcej:
„Yesterday” from „Across the Universe” 2020

„Strawberry Fields Forever” straciło moc, a przecież do tego utworu nakręcono nawet klip, z Di Meolą w roli głównej:
„Strawberry Fields Forever” from „Across the Universe”, Official Video 2020

„Hey Jude” zostało zdecydowanie przekombinowane, tracąc cały urok oryginału:
„Hey Jude” from „Across the Universe” 2020

Czegoś w tych aranżacjach czasem brakuje, a czasem bronią się wyłącznie znanym motywem, co jest w większej części zasługą słynnych oryginałów niż samego Ala.

Instrumentalnie, poza kilkoma banalikami, album stoi na wysokim poziomie. Całość brzmi świetnie i jazzuje niezwykle ciepłymi barwami. Bardzo często czuć w tej muzyce wpływy flamenco, czuć Hiszpanię. Gdzieś tam tła maluje akordeon, jak w „Julii”

Pomimo istotnego wkładu gitary elektrycznej, materiał zdaje się mieć charakter mocno akustyczny, również za sprawą instrumentarium. Pojawia się klaskanie, tabla czy marakasy, a Meola gra najwięcej na gitarze flamenco (Conde Hermanos) i akustycznej (Martin D18).

Kłopot w tym, że kawałki Beatlesów coverował praktycznie każdy, nierzadko dużo lepiej niż Meola – zarówno w kwestii aranżacji, jak i samej techniki. Słucha się więc albumu „Across the Universe” bardzo przyjemnie, można się przy tej muzyce rozmarzyć. A jednak, pozostaje jakiś, bliżej niesprecyzowany, niedosyt” (magazyngitarzysta.pl).

WSPÓŁPRACA

W trakcie swojej kariery, Di Meola współpracował nie tylko z Chickiem Coreą, Paco de Lucíą, Johnem McLaughlinem czy Stanleyem Clarke’em, ale także z Jean-Luc Pontym, Janem Hammerem, oraz z takimi sławami, jak Phil Collins, Carlos Santana, Steve Winwood, Wayne Shorter, Tony Williams, Herbie Hancock, Gonzalo Rubalcaba, Milton Naciemento, Egberto Gismonti, Stevie Wonder, Les Paul, Jimmy Page, Steve Vai, czy Frank Zappa.

DI MEOLA w POLSCE

Miarą uwielbienia i popularności gitarzysty w Polsce są jego częste wizyty w naszym kraju. Pojawia się na prestiżowych festiwalach, w niewielkich klubach, a nawet na korporacyjnych imprezach.

1 maja 2016 był gwiazdą Thanks Jimi Festival – Gitarowego Rekordu Guinnessa we Wrocławiu

W maju 2017 wystąpił w Toruniu i w Katowicach

4 listopada 2018 Meola przyjechał do Wrocławia, na zaproszenie Ethno Jazz Festival, by promować swoją płytę. Premierowy materiał z płyty „Opus” gitarzysta zaprezentował w sali koncertowej Impartu.
3 grudnia 2018 wystąpił w łódzkim prestiżowym klubie Wytwórnia.

DYSKOGRAFIA https://en.wikipedia.org/wiki/Al_Di_Meola_discography
1976 Land of the Midnight Sun
1977 Elegant Gypsy
1978 Casino
1980 Splendido Hotel
1981 Friday Night in San Francisco – with John McLaughlin, Paco de Lucia
1982 Tour De Force. Live
1982 Electric Rendezvous
1983 Passion, Grace & Fire – with John McLaughlin, Paco de Lucia
1983 Scenario
1985 Soaring Through a Dream
1985 Cielo e Terra
1987 Tirami Su
1991 Kiss My Axe
1991 World Sinfonia
1993 Heart of the Immigrants
1994 Orange and Blue
1995 The Rite of Strings – with Stanley Clarke, Jean-Luc Ponty
1996 The Guitar Trio – with John McLaughlin, Paco de Lucia
1996 Di Meola Plays Piazzolla
1998 The Infinite Desire
1999 Winter Nights
2000 World Sinfonía III – The Grande Passion
2002 Flesh on Flesh
2005 Cosmopolitan Life – with Leonid Agutin
2006 Vocal Rendezvous
2006 Consequence of Chaos
2007 Diabolic Inventions and Seduction for Solo Guitar
2007 Live in London
2008 World Sinfonia – La Melodia
2008 He and Carmen – with Eszter Horgas
2010 One Night in Montreal
2011 Pursuit of Radical Rhapsody
2013 All Your Life. A Tribute to the Beatles Recorded at Abbey Road Studios, London
2015 Elysium
2017 Morocco Fantasia
2018 Elegant Gypsy & More Live
2018 Opus
2020 Across the Universe.

„Ciągła fascynacja Ala Di Meoli złożoną synkopą rytmiczną, połączoną z prowokacyjnymi, lirycznymi melodiami, i wyrafinowaną harmonią, jest sercem jego muzyki podczas całej 50-letniej kariery, która przyniosła mu uznanie krytyków i 6 mln sprzedanych płyt.

Prawdziwy gitarzysta, wieloletni zwycięzca ankiet i płodny kompozytor, jako lider wydał ponad 20 albumów, współpracując przy kilkunastu innych, w tym z supergrupą fusion Return to Forever, z Chickiem Coreą, Stanleyem Clarke’em i Lennym White’em, a także słynnym triem gitarowym, z udziałem kolegów wirtuozów – Johna McLaughlina i Paco de Lucii, oraz z triem Rite of Strings, z basistą Clarke’em i skrzypkiem Pontym. Jego olśniewająca technika gry na gitarach akustycznych i elektrycznych zapewniła mu królewski status wśród fanatyków gryfów, którzy regularnie gromadzą się na jego koncertach. Porywa ich głębia twórczości Di Meoli, wraz z uduchowieniem i nieodłącznym liryzmem jego gitarowej ekspresji” (YouTube).

Posłuchajmy:
Al Di Meola Project – Orange and Blue Tour, Live in Denver, Full Performance 1994
Al Di Meola – guitars, keyboards, drums, percussion
Mike Pinella – trumpet
Conrad Herwig – trombone
Andrés Boiarsky – sax
Simon Shaneen – violin
Mario Parmisano – keyboards
George Dalaras, Noa – vocal
Hernan Romero – vocal, guitar, synthesizers, charango, percussion
Gumbi Ortiz – congas, bongos
Marc Johnson – bass
Pino Palladino – bass guitar
Peter Erskine, Steve Gadd, Manu Katché – drums

Al Di Meola, Jean-Luc Ponty, Stanley Clarke – „Indigo”, Live @ Montreux Jazz Festival 1994

Al Di Meola & Amadeus Chamber Orchestra – „Soledad”, Live in Warsaw 2000
Al Di Meola – guitar, synths
Mario Parmisano – piano
Gilad – percussion

Al Di Meola – „One Night Last June”, Live @ Leverkusen Jazztage, Germany 2006

Return to Forever – „No Mystery”, Live @ Montreux Jazz Festival, 2008
Al Di Meola – guitar
Chick Corea – keyboards
Stanley Clarke – bass
Lenny White – drums

„Libertango” – Live in Ludwigsburg 2010

Al Di Meola & World Sinfonia feat. Gonzalo Rubalcaba – Live @ Leverkusener Jazztage 2011

Film niedostępny
Właściciel filmu wyłączył możliwość odtwarzania na innych stronach.
Obejrzyj w YouTube

„Flight Over Rio”, „Elegant Gypsy” – Live @ Toronto Jazz Festival 2015

Al Di Meola & Steve Vai – Live 2017

„Mediterranean Sundance”, „Río Grande” – Live @ Berklee Valencia Campus 2018

„Mediterranean Sundance” – Live @ Dillon Amphitheater in Dillon, Coloraodo, USA 2019

„Orient Blue” – Live @ Old Tappan Studio 2020

„Spain” – Live jam with Al Di Meola & friends 2021
Al Di Meola – guitar
Alexander Korogodin – piano
Konstantin Ionenko – bass
Gumbi Ortiz, Mixail Prib – percussion
Alexander Murenko – drums

HAPPY 67th BIRTHDAY to AL DI MEOLA !!!
Fot. 2015 (courtesy of the artist) / Guitar Trio 1983: Al Di Meola, John McLaughlin, Paco de Lucía (Pinterest) / Albumy 1991, 2020

By Radosław Czapski • URODZINY •