Aleksander Bem

Kompozycja Aleksandra Bema „Tylko w snach”, do słów Leszka Aleksandra Moczulskiego, Audio 1969.

Oprac. Ewa Kałużna. Fot. Marek Karewicz, wybrane albumy.

Aleksander Bem

Aleksander Bem 1971
Fot. Marek Karewicz

Bemibek 1971 Tadeusz Gogosz, Alek Bem, Ewa Bem, Andrzej Ibek
Fot. Marek Karewicz

Bemibek 1971 Tadeusz Gogosz, Ewa Bem, Andrzej Ibek, Alek Bem
Fot. Marek Karewicz)

50 1971, zima. Bemibek: Alek Bem, Ewa Bem, Marek Bliziński, Andrzej Ibek
Fot. okładka kompilacji 1970-1973, wyd. 2016

Aleksander Bem 1971
Fot. Marek Karewicz

1973 Bemibem. Alek Bem drugi z lewej

1993 Alek Bem, Ewa Bem, Andrzej Ibek
Fot. album „Dziennik mej podróży”


 
73 lata temu urodził się

ALEKSANDER BEM

(ur. 9 grudnia 1948, zm. 17 lipca 2019),

perkusista, wokalista i kompozytor. Był założycielem i liderem zespołów Bemibek oraz Bemibem.

Zmarł dwa lata temu, w wieku 70 lat, we Freiburgu w Niemczech, gdzie mieszkał od czterdziestu lat.

Po śmierci artysty, Paweł Brodowski napisał: „Alek, człowiek niezwykle ciepły i towarzyski, z fantazją prawdziwego artysty, zjawiał się w Polsce okazjonalnie na spotkania z rodziną i starymi przyjaciółmi. A teraz powracać będzie już w tylko we wspomnieniach i w muzyce, którą nam pozostawił”.

Aleksander Bem urodził się w Szczecinie. Był synem pianisty, Krzysztofa Bema, który przed laty grał na fortepianie w Czerwono-Czarnych.

Był starszym bratem wokalistki Ewy Bem, i dźwiękowca, Jarosława Bema.

PIĘCIU

Alek Bem debiutował w roli perkusisty w 1967, w warszawskim zespole big-beatowym Pięciu.

Był to zespół wokalno-instrumentalny, który powstał jesienią 1967 w Warszawie, na bazie formacji Leniuchy, założonej w 1965 przez Jana Goethla i Tadeusza Trzcińskiego. Zespół działał przy klubie studenckim Stodoła. Pierwszy skład tworzyli:
Jan Goethel – guitar, leader
Mirosław Męczyński – guitar, vocal
Tadeusz Trzciński – harmonica, vocal
Aleksander Bem – drums.
Późną jesienią 1967 dołączył basista Robert Świercz.

W 1967 zespołowi przyznano kategorię pierwszą, co oznaczało, że mieli swobodę koncertowania, i sprawiło, że stali się popularni. W podsumowaniu roku plebiscytu magazynu „Jazz”, w kategorii Talent Roku, grupa zajęła 10 miejsce.

Muzykami formacji Pięciu zaczęły interesować się bardziej renomowane zespoły, do których po kolei przechodzili członkowie grupy.

Pierwsi odeszli Mirek Męczyński, Alek Bem i Robert Świercz. Ich miejsca zajęli gitarzysta Mirosław Lasoń, perkusista Włodzimierz Gromek, i basista Bogdan Gorbaczyński.

QUORUM

Kolejny zespół z udziałem Alka Bema, to Quorum, który powstał 1 sierpnia 1969, z inicjatywy Juliusza Loranca i Bolesława Krasuskiego. Grupę początkowo tworzyli:
Zbigniew Frankowski – guitar, vocal
Juliusz Loranc – keyboards
Wiesław Bernolak – bass guitar
Aleksander Bem – drums
Sława Mikołajczyk, Aleksandra Naumik, Bożena Wrona, Elżbieta Igras – vocal.

Quorum debiutowało w programie telewizyjnym „Kariera”. Nieco później, w radiu pojawiła się w ich wykonaniu kompozycja Aleksandra Bema „Tylko w snach”, do słów Leszka Aleksandra Moczulskiego:
Quorum – „Tylko w snach”, Audio 1969


W listopadzie 1969 do zespołu dołączył Aleksander Nowacki. W tym samym miesiącu, formacja wystąpiła z brytyjską formacją The Tremeloes oraz grupą ABC Andrzeja Nebeskiego, podczas wspólnych koncertów w Warszawie.

Pod koniec 1969, Ola Naumik wyjechała do Norwegii, a jej miejsce zajęła Aleksandra Herman.

Zespół uczestniczył w nagraniu albumu „Kwiat jednej nocy” Alibabek z 1969, kierowanych wówczas przez Juliusza Loranca. Śpiewały tam Anna Dębicka, Ewa Dębicka, Anna Łytko, Krystyna Grochowska, Sylwia Krajewska i Wanda Orlańska:

Alibabki – „Kwiat jednej nocy”, Audio 1969

„ACH, TO BYŁ ŚLUB” 1970

W 1970, w Opolu, Quorum odniosło wielki sukces, za sprawą humorystycznego, słowno-muzycznego pastiszu „Ach, co to był za ślub”, z tekstem Wojciecha Młynarskiego i muzyką Józefa Sikorskiego. Piosence przyznano nagrodę przewodniczącego Komitetu Radia i TV, i wkrótce śpiewała ją cała Polska.

W nagraniu na EP-kę udział wzięli:
Juliusz Loranc – piano, organ
Aleksander Nowacki, Zbigniew Frankowski – guitar, vocal
Józef Sikorski – bass guitar
Aleksander Bem – percussion
Bożena Wrona, Elżbieta Igras, Renata Lewandowska, Sława Mikołajczyk – vocal.

Quorum – „Ach, co to był za ślub”, Original Album Version 1970

Quorum – „Ach, co to był za ślub”, Live in Opole 1970

Na wspomnianą EP-kę Quorum nagrało także utwory „Dalekie kraje”, „Sen ogrodów” oraz „Tylko w snach”, z muzyką Alka Bema.

Quorum – „Tylko w snach”, Audio 1969

Inne znane utwory Quorum to „Miła ma”, „Pożegnanie statku” czy „The Ziuta Story”.

Przez formację przewinęło się wielu muzyków.

Próbą kontynuowania działalności był skład z Renatą Lewandowską, Marią Głuchowską, Dominikiem Kutą, Janem Mazurkiem i Jerzym Goleniewskim.

Koniec Quroum nastąpił wraz z odejściem Jerzego Goleniewskiego i Jana Mazurka do zespołu Breakout.

BEMIBEK

Pod koniec 1970, wraz z klawiszowcem Andrzejem Ibekiem i swoją siostrą, wokalistką Ewą Bem, Alek Bem założył zespół wokalno-instrumentalny Bemibek. Od początku działalności, Alek był liderem, i pozostał nim do końca istnienia formacji.

Narodziny zespołu miały miejsce 9 grudnia 1970, w warszawskich Hybrydach. Tego dnia, Alek, Ewa i Andrzej zaśpiewali utwór „Light My Fire” zespołu The Doors.

W marcu 1971 Bemibek powiększył się o wytrawnego gitarzystę basowego, Tadeusza Gogosza. W ten sposób skład ustalił się ostatecznie:
Ewa Bem – vocal, percussion
Andrzej Ibek – vocal, piano, organ
Tadeusz Gogosz – bass guitar
Aleksander Bem – vocal, drums, leader.

Alek Bem i Andrzej Ibek posiadali już pewną renomę na rynku muzycznym, występując poprzednio w zespołach Quorum (Alek Bem) i Wiślanie ’69 (Andrzej Ibek).

Również w marcu 1971, już w pełnym składzie, debiutowali z powodzeniem na forum ogólnopolskim, podczas festiwalu Jazz nad Odrą we Wrocławiu. Zdobyli tam pierwsze miejsce. Kolejnym sukcesem był występ na Spotkaniach Wokalistów Jazzowych ’71 w Lublinie, gdzie zespół również został uhonorowany pierwszą nagrodą. Jesienią 1971 zespół wystąpił na Jazz Jamboree w Warszawie, oraz podczas Lubelskich Spotkań Wokalistów Jazzowych ’71, gdzie Ewa Bem zdobyła główną nagrodę.

STYL MUZYCZNY

Najważniejszym ich wzorem była grupa Brasil 66 Sergio Mendesa, ale inspirowali się także Burtem Bacharachem, Arethą Franklin, Donnym Hathawayem, Jose Feliciano, czy Santaną. Bemibek okazał się prawdziwym objawieniem, plasując się wysoko w rankingach, m.in. obok renomowanych Novi Singers.

Bemibek był jednym z pierwszych polskich zespołów, gdzie wokalistka, Ewa Bem, posługiwała się SKATEM, nawiązując w dojrzały sposób do tradycji światowej wokalistyki jazzowej.

Ich styl stanowił mieszaninę jazzu, bluesa, bossa novy i rocka. Na repertuar składały się głównie kompozycje Aleksandra Bema („Nie bójmy się wiosny”, „Podaruj mi trochę słońca”). Ponadto, prezentowali szerokiej publiczności utwory, autorstwa kompozytorów jazzowych i około jazzowych, jak Krzysztof Komeda („Matnia”- „Cul-de-Sac”, utwór do filmu w reż. Romana Polańskiego „Matnia”), Zbigniew Namysłowski („Sprzedaj mnie wiatrowi”), Tomasz Stańko, Czesław Bartkowski, Jerzy Bartz, Janusz Stefański, Władysław Jagiełło, czy Piotr Figiel (utwór „Piotr”).

Wystąpili również na płycie Klanu „Mrowisko” z 1971.

W roli chórku, towarzyszyli Markowi Grechucie podczas jego występów scenicznych.

Nagrywali też muzykę filmową.

Teksty pisali popularni autorzy – Elżbieta Horbaczewska, Wojciech Młynarski, Marek Skolarski, Marek Dutkiewicz, Krzysztof Logan Tomaszewski.

Bemibek grał i śpiewał w sposób żywiołowy, z radością i ekscytacją, zarówno utwory rockowe, jak „Let It Be” Beatlesów, latynoskie, jak „Oye Como Va”, czy jazzowe, jak „Matnia” Komedy. Opracowania światowych standardów jazzowych – „Call Me” Dwighta Myersa, „I’ll Never Fall In Love Again” Burta Bacharacha, „Oye como va” Tito Puente (rozsławioego przez Santanę), czy przebojów rockowych – „Let It Be”, „With a Little Help from My Friends” Lennona i McCartneya, „Light My Fire” The Doors, „Proud Mary” Creedence Clearwater Revival, stanowiły dla zespołu jedynie punkt wyjścia do kreatywnych i innowacyjnych poszukiwań zespołu w warstwie muzycznej.

„SPRZEDAJ MNIE WIATROWI” 1971

W 1971 ukazało się pierwsze, i jedyne w pierwotnym składzie, wydawnictwo Bemibek, jazzowo-funkowa EP-ka „Sprzedaj mnie wiatrowi”, z czterema utworami – „Sprzedaj mnie wiatrowi” (muz. Zbigniew Namysłowski), „Narwańce polne” (muz. Aleksander Bem), „Panie, co pan!” (muz. Andrzej Ibek), oraz instrumentalny „Matnia (Cul-de-Sac)” (muz. Krzysztof Komeda). Autorem okładki wydawnictwa był Marek Karewicz:

Ewa Bem – vocal, percussion
Andrzej Ibek – piano, organ
Tadeusz Gogosz – bass guitar
Aleksander Bem – drums, vocal
Bemibek – „Sprzedaj mnie wiatrowi” 1971

Bemibek – „Samba spoko” 1971

Latem 1971 formacja została zauważona przez krytykę i publiczność na festiwalu w Opolu, czego świadectwem było wyróżnienie nagrodą dziennikarzy.

Jesienią 1971 do formacji dołączył gitarzysta jazzowy, Marek Bliziński. Zarówno Bliziński, jak i Tadeusz Gogosz, występowali wcześniej razem w Szwecji, także z perkusistą Tomaszem Butowttem, pod nazwą The Strangers.

Bemibek w latach 1970-1971 dokonał nagrań radiowych:
1970 – „Sprzedaj mnie wiatrowi”, „Babulka”, „Dzień na szczęście”

1971 – „Narwańce polne”, „Gajor Dziuni”, „Gajor Dziuni 2”, „Light My Fire”, „Cul-de-Sac”, „Let It Be”, „Panie, co pan”, „Słuchaj, jak cię noc woła (Usypianie)”, „Call Me”.

Latem 1972 w Opolu zespół i wokalistka zdobyli nagrodę dziennikarzy za utwór „Podaruj mi trochę słońca”:
Bemibek – „Podaruj mi trochę słońca”, Live in Opole, Oficial Video 1972

Wkrótce po tym wydarzeniu, z zespołu odeszli Andrzej Ibek, Tadeusz Gogosz i Marek Bliziński. W tym czasie, wielu muzyków wyjeżdżało za granicę „za chlebem”. Tak było i w tym przypadku.

ZMIANA SKŁADU

W nowym składzie, który współtworzyli teraz gitarzysta Tomasz Jaśkiewicz, basista Paweł Dąbrowski, oraz klawiszowiec i wokalista Mariusz Mroczkowski, Bemibek dał jesienią 1972 cykl koncertów w Czechosłowacji.

W czasie radiowych nagrań studyjnych w 1972, grupę wspomagali trzej perkusiści – Władysław Jagiełło, Jerzy Bartz i Andrzej Dąbrowski.

Dokonali wówczas rejestracji utworów „Ucieczka – wycieczka”,”Matnia”, „I’ll Never Fall In Love Again”, „With a Little Help from My Friends”, „Nie bójmy się wiosny”, „Oye Como Va”, „Kolorowe lato”, „Podaruj mi trochę słońca”, „Michałki fiołkowe”:
„Matnia”

„Ucieczka – wycieczka”

„With a Little Help from My Friends”

Po raz ostatni, pod nazwą Bemibek, wystąpili w grudniu 1972, w ramach Poznańskich Muzykaliów.

W marcu 1973 grupa przekształciła się w nowy zespół – Bemibem.

REAKTYWACJA BEMIBEK 1991

Grupa Bemibek reaktywowała się po prawie dwudziestu latach, w 1991. W jej skład weszli wówczas:
Ewa Bem – vocal
Kasia Kowalska – vocal, percussion
Andrzej Ibek – keyboards, vocal
Dariusz Kozakiewicz – guitar
Sławomir Piwowar – keyboards
Henryk Miśkiewicz – sax
Paweł Dąbrowski – bass guitar
Aleksander Bem – drums, vocal.

O tym, iż zespół nie stracił nic ze swej witalności i muzykalności, mogli przekonać się widzowie koncertów reaktywowanej formacji. Bemibek wystąpił 9 listopada 1991, podczas jubileuszowego koncertu w radiowej Trójce, a następnie na festiwalu w Opolu, w latach 1992 i 1993.

„DZIENNIK MEJ PODRÓŻY” 1993

W marcu 1993, w Rozgłośni Polskiego Radia w Łodzi, grupa Bemibek nagrała materiał, który ukazał się na płycie „Dziennik mej podróży”. Album wypełniły kompozycje Aleksandra Bema i Andrzeja Ibeka, w wykonaniu Ewy Bem. Teksty napisali Magda Czapińska, Wojciech Młynarski i Jacek Korczakowski. Wystąpili:
Ewa Bem – vocal
Leszek Matecki – guitar
Andrzej Ibek – keyboards, piano, vocal
Sławomir Piwowar – keyboards
Henryk Miśkiewicz – alto sax
Paweł Dąbrowski – bass guitar
Aleksander Bem – percussion, vocal
Jerzy Bartz – drums
„Powrotna bossa nova” from „Dziennik mej podróży” 1993

„Dziennik mej podróży” from „Dziennik mej podróży” 1993

NAGRANIA ARCHIWALNE BEMIBEK 1970-1973

W 2016, nakładem Kameleon Records, ukazała się składanka „Sprzedaj mnie wiatrowi. Nagrania archiwalne z lat 1970-1973”, zbierająca wszystkie zachowane nagrania grupy Bemibek, oraz dodatkowo trzy nagrania Bemibem – razem 23 utwory.

Podczas sesji nagraniowych do wszystkich utworów z lat 70., zamieszczonych na tej kompilacji, wzięli udział:
Ewa Bem – vocal
Marek Bliziński, Tomasz Jaśkiewicz – guitar
Mariusz Mroczkowski – piano, electric piano, vocal
Andrzej Ibek – keyboards, flute, harpsichord, vocal
Zbigniew Namysłowski – flute
Paweł Dąbrowski, Tadeusz Gogosz – bass guitar
Aleksander Bem, Jarosław Bem, Jerzy Bartz, Józef Gawrych – percussion
Aleksander Bem – drums, vocal.

„Bemibek to był w pewnym sensie zespół rodzinny. Bemowie byli rodziną bardzo muzykalną. To była wspaniała grupa, która przeniosła na polski grunt przeboje brazylijskie, bossa novy i samby. Śpiewali z niezwykłym entuzjazmem, młodzieńczą energią. Na tamte czasy, to było objawienie. Przebojów Bemibek znakomicie się słucha do tej pory. Potem, zespół zmienił się w Bemibem, co było kontynuacją pierwszej formacji. Zaczęli wyjeżdżać za granicę. W Skandynawii zetknęli się z Willisem Conoverem, który był pod wielkim urokiem Ewy – cenił ją, chwalił jej talent i urodę” (jazzforum.com.pl).

BEMIBEM

W marcu 1973 grupa Bemibek przekształciła się w Bemibem. Kontynuowali styl i brzmienie swojej poprzedniczki, z tym, że zorientowani byli bardziej na jazz aniżeli rock.
W skład zespołu wchodzili:
Ewa Bem – vocal, percussion
Mariusz Mroczkowski – piano, vocal
Tomasz Jaśkiewicz – guitar
Paweł Dąbrowski – bass guitar
Aleksander Bem – vocals, drums, leader.

Pierwsze koncerty nowej formacji odbyły się w Warszawie oraz w NRD.

Bemibem wykonywał początkowo hity swojej poprzedniczki, formacji Bemibek – „Sprzedaj mnie wiatrowi”, „Narwańce polne”, „Kolorowe lato”, „Nie bójmy się wiosny”, „Podaruj mi trochę słońca”, „Zawsze mamy siebie”. Chętnie śpiewali też ówczesne światowe przeboje – „You’ve Got a Friend” Jamesa Taylora, „Oye como va” Tito Puente, „Proud Mary” Creedence Clearwater Revival:
Bemibem – „You’ve Got a Friend” 1973

Bemibem – „Oye Como Va”, Audio 1973
Ewa Bem – vocal, percussion
Mariusz Mroczkowski – piano, vocal
Tomasz Jaśkiewicz – guitar
Paweł Dąbrowski – bass guitar
Aleksander Bem – drums, vocal, leader

Z czasem, zespół poszerzył repertuar o własne kompozycje. W marcu 1973, podczas pobytu w NRD, a także latem, na festiwalu w Opolu ’73, Bemibem zaprezentował nowe piosenki: „Śnieżna samba” oraz „Po co jechać do Werony?”

W Opolu ’73 grupa przedstawiła także fragment „Suity miejskiej”, z elementami rock and rolla, ballady, bossa novy i popu.

Podczas wakacji zespół występował w sopockim Non Stopie. W październiku 1973 ponownie gościli w NRD, a następnie występowali podczas jesiennej Musicoramy. W końcu powrócili do swojej kolebki – klubu Hybrydy, gdzie przedstawili nowe kompozycje:
„Już ci nigdy nie przyrzeknę”

„Nigdy w życiu nie jest tak”

„BEMOWE FRAZY”

W marcu 1974 zespół Bemibem zrealizował debiutancki album – „Bemowe frazy” (reedycja 2007). Na zawartość płyty złożyły się nowe kompozycje, głównie autorstwa Aleksandra Bema, oraz utwory grupy Bemibek. W nagraniu, oprócz stałych członków zespołu, wzięli udział także zaproszeni goście:
Ewa Bem – vocal
Mariusz Mroczkowski – piano, vocal
Tomasz Jaśkiewicz – guitar
Paweł Dąbrowski – bass guitar
Aleksander Bem – vocals, drums, leader
Guests:
Marek Bliziński – classical guitar, 12-string guitar
Jan Jarczyk – electric piano
Wojciech Kowalewski – congas, percussion
Jarosław Bem – percussion, vocal
Instrumental Ensemble, conducted by Tomasz Ochalski.
„Bemowe frazy” 1974

„Podróż bez dziewczyny” 1974

„Kolorowe lato” from „Bemowe frazy” 1974

„Nie bójmy się wiosny” from „Bemowe frazy” 1974

„Podaruj mi trochę słońca” from „Bemowe frazy” 1974

Pocztówki dźwiękowe zespołu Bemibem:
1973: „Śnieżna samba”
1974: „I’ll Never Fall In Love Again” / „You’ve Got a Friend”
1974: „Kolorowe lato” / „Grey Seal”.

Nagrania radiowe Bemibem:
1973: „Zawsze mamy siebie” (w jęz. niemieckim), „Podaruj mi trochę słońca” (w jęz. niemieckim), „Śnieżna samba”, „Po co jechać do Werony?”
1974: „You’ve Got a Friend”, „I’ll Never Fall In Love Again”, „Baśń o miłości”

W połowie lat 70., Alek i Ewa, razem z Tomaszem Jaśkiewiczem, Tadeuszem Gogoszem i Stanisławem Cieślakiem, koncertowali w Skandynawii.

Pod koniec 1975 Tomasza Jaśkiewicza zastąpił Wojciech Waglewski. Jednak nieuchronnie zbliżał się zmierzch kariery formacji Bemibem.

Grupa została oficjalnie rozwiązana w 1977.

Utwory zespołów Bemibek oraz Bemibem ukazały się na kompilacjach:
1972: Dyskoteka 4
1973: Premiery Opole ’73
1974: Dyskoteka 7
1975: Dyskoteka 8
1992: Bemibem / Bemibek
1999: Złota kolekcja – Podaruj mi trochę słońca
2007: Polish Funk
2008: Why Not Samba?
2009: 40 przebojów. Lata 70.
2011: Lata 70. Największe przeboje
2016: Sprzedaj mnie wiatrowi. Nagrania archiwalne z lat 1970-1973
2016: Bemibek, Bemibem – Podaruj mi trochę słońca.

DALSZA DZIAŁALNOŚĆ

Drogi muzyczne członków zespołów Bemibek oraz Bemibem rozeszły się.

W kolejnych latach, Aleksander Bem udzielał się jako muzyk sesyjny, w nagraniach płytowych takich artystów, jak Stan Borys, Piotr Figiel, Maryla Rodowicz, Klan, Tadeusz Woźniak i Anatol Wojdyna.

Współpracował z Sesją 77, miał też własny zespół Piątka Bema – Bem’s Five.

Pod koniec 1981, Alek Bem wyemigrował na stałe do Niemiec.

Ewa Bem poświęciła się solowej karierze wokalistki jazzowej. Jest uznawana za Pierwsza Damę Jazzu w Polsce.

Marek Bliziński zmarł 17 marca 1989, w wieku 41 lat.

Tadeusz Gogosz zmarł 30 września 2019, w wieku 74 lat.

Aleksander Bem zmarł 17 lipca 2019, w wieku 70 lat, po długiej chorobie.

R.I.P. {*]

Fot: Alek Bem (facebook.com) / 1971 (Marek Karewicz) / 1971 Bemibek: Tadeusz Gogosz, Alek Bem, Ewa Bem, Andrzej Ibek (Marek Karewicz) / 1971, zima. Bemibek (okładka kompilacji 1970-1973, wyd. 2016) / 1973 Bemibem (Marek Karewicz) / 1993 Bemibek (album „Dziennik mej podróży”)