sie 29 2021

Charlie „Bird” Parker

„Lover Man”, 1951, dla Verve Records z Charlie Parker – alto sax

Oprac. Ewa Kałużna. Fot. last.fm, Ray Whitten, William P. Gottlieb, Morrison Hotel Gallery, freshsoundrecords.com

 
CHARLIE „BIRD” PARKER

(właśc. Charles Christopher Parker Jr.,
ur. 29 sierpnia 1920,
zm. 12 marca 1955),

amerykański saksofonista, kompozytor.
Jest uważany, wraz z Dizzym Gillespie’em, za ojca bebopu.
Gigant muzyczny, geniusz, innowator, mistrz saksofonu.

Odszedł przedwcześnie, w wieku 34 lat. Pokonały go narkotyki i alkohol, które ukochał ponad własne życie.

Pozostawił wspaniałą schedę muzyczną kolejnym pokoleniom.

Parker był ikoną subkultury hipsterów, później Beat Generation, a także uosobieniem muzyka jazzowego, jako bezkompromisowego intelektualisty, a nie tylko artysty.

Był niesamowicie szybkim wirtuozem saksofonu. Wprowadził rewolucyjne pomysły harmoniczne.

Ton jego muzyki był czysty i przenikliwy, czasem słodki, a czasem ponury.

Funkcjonuje cezura, dzieląca jazz na ten „przed Parkerem„, i ten, który pojawił się po nim. Miles Davis powiedział kiedyś: „Możesz opowiedzieć historię jazzu w czterech słowach: Louis Armstrong, Charlie Parker„.

Już na początku swojej kariery, zyskał przydomek Yardbird. Skrócona forma – Bird – była używana przez resztę jego życia, inspirując wiele kompozycji Parkera, jak „Ornithology”, „Bird Gets the Worm”, „Bird of Paradise”, „The Bird”, „Yardbird Suite”, „The Latin Bird”, „The Bird Blows the Blues”.

DZIECIŃSTWO. PIERWSZE SUKCESY

Charles Parker Jr. urodził się w Kansas City w Missouri, jako jedyne dziecko muzykalnych rodziców.

Ojciec, Charles Parker Sr., był afroamerykańskim artystą estradowym – pianistą, tancerzem i piosenkarzem w Theatre Owners Booking Association (T.O.B.A.). Z racji swojej pracy, często musiał podróżować, ale zapewnił synowi pewne wpływy muzyczne.

Matka, Adelaide „Addie” Bailey, miała mieszane pochodzenie – była częściowo z plemienia Indian Choctaw, a częściowo Afroamerykanką. Pracowała w lokalnym biurze Western Union. To własnie matka kupiła Charlie’emu pierwszy saksofon altowy.

Charles zaczął grać na saksofonie w wieku 11 lat, a w wieku 14 dołączył do swojego licealnego zespołu, gdzie zgłębiał tajniki gry u kapelmistrza Alonzo Lewisa.

Jeszcze w szkole, Charlie zaczął także grać z zespołami w lokalnych klubach. Był tak zachwycony grą na saksofonie, że w 1935, mając 15 lat, postanowił porzucić Lincoln High School, zaledwie po roku nauki, tuż przed wstąpieniem do lokalnego związku muzyków.

Podjął wówczas decyzję o kontynuowaniu kariery muzycznej w pełnym wymiarze czasu.

Największy wpływ na Charlesa wywarł w tym czasie młody puzonista, Robert Simpson, który nauczył go podstaw improwizacji.

W połowie lat 30., nastoletni Parker zaczął intensywnie ćwiczyć. W tym okresie opanował improwizację i opracował kilka pomysłów, które doprowadziły do późniejszego rozwoju bebopu. Kiedyś, w wywiadzie z Paulem Desmondem, wyznał, że spędził trzy do czterech lat, ćwicząc po 15 godzin dziennie.

Duże wrażenie robiły na młodym Parkerze zespoły Counta Basie’ego i Bennie’ego Motena.

Charlie grał z lokalnymi zespołami w klubach jazzowych, w okolicach rodzinnego Kansas City. Doskonalił tam swoją technikę pod kierunkiem mentora, saksofonisty altowego Bustera Smitha, znanego też jako Professor Smith, współtwórcy techniki Texas Sax Sound. Dynamiczne przejścia Smitha do podwójnego i potrójnego tempa wpłynęły na rozwijający się styl Parkera.

Wiosną 1936 Parker grał na jam session w klubie Reno w Kansas City. Pewnego razu, jego próba improwizacji nie powiodła się – stracił orientację w zmianach akordów. Wtedy Jo Jones, legendarny perkusista orkiestry Counta Basie’ego, zdjął talerz ze swojego zestawu perkusyjnego, i rzucił nim pogardliwie pod nogi Parkera, jako sygnał, by ten opuścił scenę. Jednak, zamiast zniechęcić Parkera, incydent ten okazał się przełomowy w karierze młodego muzyka, gdyż sprawił, że Charlie przyrzekł sobie ćwiczyć jeszcze bardziej intensywnie.

Kiedy rok później powrócił do klubu Reno, był już zupełnie innym – niemalże wybitnym – muzykiem.

WYPADEK. HEROINA

Jesienią 1936 Parker jechał waz z zespołem na koncert, z Kansas City do Ozarks w Missouri, na otwarcie Clarence Musser’s Tavern. Po drodze karawana samochodów z muzykami miała wypadek. Parker został poważnie ranny – miał połamane żebra i uszkodzony kręgosłup.

Wypadek ten doprowadził do późniejszych problemów Parkera z opioidami, zwłaszcza z heroiną. Lekarz przepisał mu wówczas silne leki przeciwbólowe. Od tego czasu, Charlie walczył z nałogiem narkotykowym do końca życia.

Pomimo tego doświadczenia, bliskiego śmierci, Parker wrócił do Ozarks rok później, i spędził tam sporo czasu na „woodsheddingu”, czyli doskonaleniu techniki gry w odosobnieniu, w lesie (ang. wood – drewno). W jazzie „woodshedding” oznacza coś więcej niż tylko ćwiczenie – to „miejsce, gdzie wypracowuje się techniki, które stanowią podstawę zdolności improwizacyjnych”.

PARKER & McSHANN

W 1938 Parker dołączył do miejscowego zespołu pianisty i wokalisty jazzowego, Jaya McShanna. Zespół koncertował w nocnych klubach i innych miejscach na południowym zachodzie. Wyjeżdżali także do Chicago i Nowego Jorku. To był początek zawodowej kariery Parkera.

NOWY JORK

W 1939 Parker przyjechał do Nowego Jorku.

Pracował jako muzyk, jednak nie dawało to przychodów, wystarczających do przeżycia. Charlie zmuszony był pracować jako pomywacz w restauracji Jimmie’s Chicken Shack, za dziewięć dolarów tygodniowo. W tym czasie, występował tam legendarny, niewidomy na jedno oko, pianista jazzowy, Art Tatum, prezentując swoją niesamowitą technikę, zdolności improwizatorskie i szaleńczą prędkość gry. Pomysły harmoniczne Tatuma z lat 30. wybiegały daleko naprzód, i zostały wykorzystane dopiero dwadzieścia lat później, przez muzyków ery bebopu. Styl gry Tatuma był dla większości, nawet najlepszych pianistów, zbyt trudny do skopiowania. Parker chłonął te dźwięki przez cały swój pobyt wówczas w Nowym Jorku.

PSEUDONIM „BIRD”

W 1940 Charlie wrócił z Nowego Jorku do Kansas, by wziąć udział w pogrzebie ojca.

Rozpoczął wówczas występy w Fairyland Park w Kansas City, z zespołem pianisty i wokalisty jazzowego, Jaya McShanna. Były to koncerty wyłącznie dla ekskluzywnej, białej publiczności. Po sezonie letnim, zespół McShanna wyjechał na koncerty w regionie.

To właśnie w czasie tej trasy, jadąc do Omaha, Parker otrzymał od McShanna pseudonim Yardbird. Słowo to oznacza „nowicjusza”, ale także „wyrokowca, niebieskiego ptaka”. To ostatnie znaczenie niektórzy wiążą z późniejszym częstym pobytem Parkera w aresztach.

Inna historia mówi o tym, iż przydomek Bird (ptak) Charlie otrzymał po tym, jak uderzył samochodem w autobus, chcąc uratować życie kurczakowi, przebiegającemu drogę. Kolejna wersja mówi, że Parker był po prostu „wolny jak ptak”.

Z orkiestrą Jaya McShanna Parker dokonał w 1940, dla Decca Records, pierwszych nagrań:
Jay McShann Orchestra feat. Charlie Parker – „St. Louis Mood”, Audio 1940

---

Jay McShann Orchestra feat. Charlie Parker – „Swingmatism”, Audio 1941

„CHEROKEE”

W 1939, w Nowym Jorku, Parker dokonał muzycznego przełomu, który rozpoczął się jeszcze w 1937, w Ozarks. Dokonując zmian w znanej piosence „Cherokee (Indian Love Song)” Raya Noble z 1938, Parker odkrył nowe muzyczne słownictwo muzyczne i brzmienie, które na zawsze zmieniło bieg historii muzyki.

Zgodnie z wywiadem, udzielonym przez Parkera w latach 50., pewnej nocy w 1939 grał „Cherokee” na jam session, z gitarzystą Williamem „Biddy” Fleetem. Wówczas znalazł sposób na rozwinięcie swojej solówki, który umożliwił mu jedną z głównych muzycznych innowacji. Zdał sobie sprawę, że 12 półtonów skali chromatycznej może prowadzić melodycznie do każdego klucza, łamiąc niektóre z ograniczeń solo jazzowego. Tak rodził się bebop.

Charlie Parker – „Cherokee”, Live @ Vic Damon Studios, Kansas City, Audio 1942
Charlie Parker – alto sax
Efferge Ware – guitar
Little Phil Phillips – drums

„KO-KO” 1945

Parker wykorzystał „Cherokee” jako podstawę swojej kompozycji „Ko-Ko” z 1945. Bird tak skomentował swoje odkrycie: „Podczas grania „Cherokee”, odkryłem, że używając wyższych interwałów akordu, jako linii melodycznej, i uzupełniając je odpowiednio powiązanymi zmianami, mogłem uzyskać to, co zamierzałem”. Grał ten utwór tyle razy, że pod koniec znienawidził go, ale doskonale opanował wszystkie akordy. „Ko-Ko” miał częściowo improwizowaną główną część, a akordy były oparte na „Cherokee”:

Charlie Parker – „Ko-Ko”, Audio 1945

PARKER & GILLESPIE. NARODZINY BEBOPU

W 1940, podczas koncertu w Kansas City, Parker spotkał trębacza, Dizzy’ego Gilespie’ego. Natychmiast znaleźli wspólny język. Tak zawiązała się znajomość muzyków, którzy niedługo potem mieli na zawsze zmienić oblicze jazzu.

Spotkanie Parkera z Gillespie’em zapoczątkowało powstanie nowego stylu muzycznego, zwanego BEBOPEM. Gillespie na trąbce i Parker na saksofonie ustalili reguły tej rewolucyjnej odnogi jazzu.

Bebop działał odświeżająco na jazz, który, pod wpływem coraz bardziej komercjalizującego się swingu, zabrnął w ślepy zaułek skostniałych form, i często prezentował jedynie łagodną i sterylną muzyczną papkę, pozbawioną twórczego ducha.

Nowatorskie brzmienie, zawrotne skoki melodyczne, skomplikowana rytmika, sprawiły, że rodzący się bebop był trendem wyobcowanym, elitarnym. Kierunek ten zdobył szerszą publiczność dopiero po upływie około dziesięciu lat.

Na początku, bebop został odrzucony przez większość znanych, tradycyjnych muzyków jazzowych, którzy gardzili młodszymi odpowiednikami. Bebopersi odpowiedzieli, nazywając tradycjonalistów „spleśniałymi figami”. Jednak niektórzy muzycy, jak Coleman Hawkins czy Art Tatum, byli bardziej pozytywnie nastawieni do rozwoju jazzu, i uczestniczyli w jam sessions bebopersów, nawet nagrywali w nowym stylu.

Postawę bebopersów podsumowuje słynny cytat, przypisywany Monkowi: „Chcieliśmy mieć muzykę, której oni nie mogliby grać”. Oni – to biali bandliderzy, którzy przechwycili od Afroamerykanów muzykę swingową, i zarabiali na niej duże pieniądze.

Z upływem czasu, na bebop zaczęto spoglądać łaskawszym okiem, dostrzegając w nim nie tylko muzykę, tworzoną przez „postrzelonych dziwaków”, ale produkt świadomych artystów. Dzięki takiej zmianie w sposobie myślenia, powoli znikały pogardliwe, wynikające z ignorancji, opinie na temat nowoczesnego jazzu, które w tamtych czasach uchodziły za „fachową krytykę”.

MINTON’S PLAYHOUSE

W 1940 Teddy Hill objął posadę menadżera w słynnym nowojorskim klubie Minton’s Playhouse. Pod jego rządami, młodzi muzycy mieli całkowicie wolną rękę w eksperymentach muzycznych. Było to wtedy miejsce awangardowych, jazzowych eksperymentów. Bywalcami klubu byli także Kenny Clarke, Thelenious Monk czy Joe Guy.

W 1941 do grona tych zapaleńców dołączył Charlie Parker, który ponownie zawitał do Nowego Jorku.

To właśnie jeden z wielu klubowych zespołów Minton’s Playhouse stał się wkrótce prekursorem nowego trendu. Zespołem tym był kwintet w składzie:
Thelonious Monk – piano
Charlie Parker – alto sax
Dizzy Gillespie – trumpet
Charles Mingus – bass
Kenny Clark – drums.

PARKER & HINES

W 1942 Parker grał przez rok z Earlem Hinesem. Do składu dołączył również Dizzy Gillespie.

Okres ten jest praktycznie nieudokumentowany, ze względu na strajk Amerykańskiej Federacji Muzyków w latach 1942-1943, i dwuletni zakaz wszystkich nagrań komercyjnych. Znaczna część wczesnego rozwoju bebopu nie została uchwycona na nagraniach. Miał on też ograniczoną ekspozycję radiową, więc muzycy bebopowi mieli trudności z zdobyciem powszechnego uznania.

PARKER & ECKSTINE

W 1944 Dizzy i Parker dołączyli do orkiestry śpiewaka i bandleadera, Billy’ego Eckstine’a. W składzie znaleźli się też Dexter Gordon, Miles Davis, Fats Navarro i Sarah Vaughan, a także, w różnych okresach – Gene Ammons, Sonny Stitt i Wardel Gray. Zespół ten początkowo miał jedynie tworzyć tło dla popisów wokalnych lidera, ale dość szybko przekształcił się w wylęgarnię orkiestrowego bebopu:
Billy Eckstine Orchestra feat. Sarah Vaughan and Fats Navarro – „Bop!” 1945

BEBOP BIGBANDOWY GILLESPIE’GO

Pod koniec 1945, Dizzy Gillespie zaczął organizować własne bandy.

W grudniu 1945, zespół o nazwie Dizzy Gillespie and His Rebop Six, z udziałem Charlie’ego Parkera, rozpoczął występy w klubie Billy’ego Berga w Los Angeles:
Dizzy Gillespie and His Rebop Six feat. Charlie Parker – „Bop!”, Audio 1945
Dizzy Gillespie – trumpet
Charlie Parker – alto sax
Al Haig – piano
Milt Jackson – vibes
Ray Brown – bass
Stan Levey – drums
Ernie „Bubbles” Whitman – announcer

Formacje Gillespie’ego, z Parkerem w składzie, występowały także pod nazwami Dizzy Gillespie Quintet, Dizzy Gillespie and His All-Stars, Dizzy Gillespie’s Big Band, czy Dizzy Gillespie and His Orchestra:
Dizzy Gillespie Quintet feat. Charlie Parker – „The Legendary Town Hall Concert”, New York 1945, Audio

Dizzy Gillespie’s Big Band – „Oop Bop Sh’ Bam”, Live TV 1947

Dizzy Gillespie and His Orchestra – „Salt Peanuts”, Live TV 1947

Gillespie obracał się w kręgach najwybitniejszych muzyków bopowych, ale także swingowych, którzy – z różnym skutkiem – próbowali swych sił w nowym gatunku. W sekcji rytmicznej formacji Dizzy’ego zasiadali różni muzycy – Al Haig, Curley Russell i „Big” Sid Catlett, później Milt Jackson, Ray Brown i Stan Levey. Recepcja tej muzyki była jednak mieszana i zespół szybko rozpadł się.

Mimo braku sukcesu komercyjnego, formacja skutecznie rozwinęła koncepcję bebopu bigbandowego.

„BIRD and DIZ”

Poza współpracą z wieloma sławami jazzu, najważniejsza dla Dizzy’ego była gra z Parkerem.

W 1949 i 1950 Parker z Gillespie’em nagrali wspólnie album „Bird and Diz”, który ukazał się w 1952:
Charlie Parker – alto sax
Dizzy Gillespie – trumpet
Al Haig – piano
Curly Russell – bass
Buddy Rich – drums
„Bird and Diz” – Full Album 1952

Dizzy Gillespie & Charlie Parker – Live @ Hot House 1951
Charlie Parker – alto sax
Dizzy Gillespie – trumpet
Thelonious Monk – piano
Curly Russell – bass
Buddy Rich – drums

Dizzy Gillespie & Charlie Parker – „A Night in Tunisia”, Audio

Dizzy Gillespie & Charlie Parker – „Ko-Ko”, Audio

Należy podkreślić, że Gillespie, w przeciwieństwie do Parkera, nigdy nie pozwolił, by jego talent został zaprzepaszczony przez alkohol czy narkotyki. Dodatkowo, swoim zachowaniem na scenie i poza nią, Diz zjednał sobie szacunek, który szybko objął także uprawianą przez niego muzykę.

PARKER REBOP BOYS feat. MILES DAVIS – „THE SAVOY RECORDINGS” 1945

Dla Parkera przełomowy okazał się 1945, gdy zniesiono zakaz nagrań jazzowych. Uważa się, że na tym etapie kariery Parker osiągnął pełną dojrzałość jako muzyk. Po raz pierwszy stał się liderem własnej grupy, jednocześnie występując z zespołami Gillespie’ego.

Jeszcze w 1944, grając w zespole Billy’ego Eckstine’a, Parker poznał 18-letniego wówczas MILESA DAVISA. Wkrótce, Davis został muzykiem klasycznego kwintetu Charlie’ego Parkera.

26 listopada 1945 Parker poprowadził sesję nagraniową dla wytwórni Savoy, wydaną na albumie „The Savoy Recordings”, i sprzedawaną jako „największa sesja jazzowa w historii”. Zespół o nazwie Charlie’s Parker Rebop Boys wystąpił w składzie:
Charlie Parker – alto sax
Dizzy Gillespie, Miles Davis – trumpet
Curly Russell – bass
Max Roach – drums.
Utwory nagrane podczas tej sesji to m.in.:
„Billie’s Bounce” from „The Savoy Recordings” 1945

„Now’s the Time” from „The Savoy Recordings” 1945

„Meandering” from „The Savoy Recordings” 1945

KŁOPOTY PSYCHICZNE. CAMARILLO

Pod koniec 1945, Parker i Gillespie rozpoczęli kolejną wspólną trasę koncertową. W trakcie tej trasy, zespół Parkera, z Gillespie’em w składzie, pojechał pewnego razu na koncert w klubie Billy’ego Berga w Los Angeles. Po koncercie, na którym zespół został wygwizdany, grupa szybko wróciła do Nowego Jorku. Parker jednak pozostał w Kalifornii, by zarabiać na zakup heroiny. Doświadczył w związku z tym wielkich kłopotów. Pod wpływem heroiny, przeszedł załamanie nerwowe, po którym został skierowany do szpitala psychiatrycznego w Camarillo, na okres sześciu miesięcy.

Później nagrał album „Relaxin’ at the Camarillo”, nawiązujący do pobytu w tym szpitalu

Życie Parkera wypełnione było nawrotami depresji i uzależnieniem od heroiny oraz alkoholu. Spowodowało to, że w pewnym momencie Charlie stracił angaże na występy. Został uznany za bezrobotnego. Często pożyczał pieniądze od innych muzyków i fanów jazzu, zastawiał też w lombardach swoje saksofony, by mieć pieniądze na narkotyki.

Heroina była wówczas szeroko rozpowszechniona na amerykańskiej scenie jazzowej, można ją było nabyć bez trudu.

Mimo, że w tym okresie Parker wyprodukował wiele znakomitych nagrań, jego zachowanie na scenie stawało się coraz bardziej nieprzewidywalne.

Po chwilowej przeprowadzce z Nowego Jorku do Kalifornii, gdzie heroina była mniej dostępna i trudna do zdobycia, Parker używał również coraz częściej alkoholu, jako substytutu.

„LOVER MAN”

Nagrania, dokonane 29 lipca 1946 w Hollywood, dla wytwórni Dial Records, potwierdzają fatalny stan psycho-fizyczny Parkera.

Przed sesją, Parker wypił prawie litr whisky. Zgodnie z opisem Charlesa Mingusa, „Parker przegapił większość z pierwszych dwóch taktów utworu „Max Is Making Wax”. Kiedy w końcu załapał, kołysał się dziko na boki i obracał się dookoła wlasnej osi, zbyt daleko od mikrofonu. W utworze „Lover Man” producent Ross Russell musiał fizycznie podpierać Parkera, by ten nie upadł. Na „Bebop”, ostatnim utworze, który Parker nagrał tego wieczoru, Charlie rozpoczął solo z solidnymi pierwszymi ośmioma taktami, ale na kolejnych ośmiu znowu zaczął bezsilnie mocować się z saksofonem. Zdesperowany Howard McGhee, trębacz na tej sesji, krzyczał do niego wściekle „Blow!” (dmuchaj!)”.

Cała sesja z lipca 1946 obejmowała utwory „Max Is Making Wax”, „Lover Man”, „The Gypsy” oraz „Bebop”.

Tak czy siak, Charles Mingus uznał wersję „Lover Man” za jedno z najlepszych nagrań Parkera, mimo wszystkich wad. Niemniej, Parker nienawidził tych nagrań, i nigdy nie wybaczył Rossowi Russellowi, że je wtedy opublikował.

„Lover Man” in Dial 1946
Charlie Parker – alto sax
Howard McGhee – trumpet
Jimmy Bunn – piano
Bob Kesterson – bass
Roy Porter – drums

Parker ponownie nagrał „Lover Man” w 1951, wówczas dla Verve Records:
Charlie Parker – alto sax
Red Rodney – trumpet
John Lewis – piano
Ray Brown – bass
Kenny Clarke – drums

„CHARLIE PARKER on DIAL” 1947

Kompilacja utworów „Charlie Parker on Dial”, z sesji nagraniowych, przeprowadzonych rok później, w okresie od października do grudnia 1947, przez klasyczny kwintet Charlie’ego Parkera, dla tej samej wytwórni Dial Records, wydana została dopiero w 2000, w ramach Magnum Collectors. Skład tworzyli:
Charlie Parker – alto sax
Miles Davis – trumpet
Duke Jordan – piano
Tommy Potter – bass
Max Roach – drums
Puzonista J.J. Johnson dołączył na sześciu spośród 22 utworów.
Charlie Parker Quintet – „Embraceable You” from „Charlie Parker on Dial” 1947

Charlie Parker Quintet – „Out of Nowhere” from „Charlie Parker on Dial” 1947

Charlie Parker Quintet feat. Miles Davis – „52nd Street Theme” (Monk) / „Ko-Ko” (Parker), Live @ Royal Roost, New York 1948, Audio
Charlie Parker – alto sax
Miles Davis – trumpet
Tadd Dameron – piano
Curley Russell – bass
Max Roach – drums

Charlie Parker feat. Miles Davis – „Yardbird Suite”, Audio 1949

Charlie Parker Sextet feat. Miles Davis and John Coltrane – Live TV 1950
Charlie Parker – alto sax
John Coltrane – tenor sax
Miles Davis – trumpet
Jimmy Cleveland – trombone
Django Reinhardt – guitar

„THE LATIN BIRD” 1950
Z formacjami Charlie Parker’s Jazzers i Charlie Parker Quintet, w 1950 Parker nagrał płytę „The Latin Bird”, zawierającą, zaskakujące dla twórczości Birda, taneczne rytmy latynoskie:
Charlie Parker’s Jazzers – „Tico, Tico”

Charlie Parker’s Jazzers – „Fiesta”

The Charlie Parker Quintet – „La Cucaracha”

The Charlie Parker Quintet – „Estrellita”

The Charlie Parker Quintet – „La Paloma”

JAZZ i KLASYKA. „CHARLE PARKER with STRINGS” 1950

Wielkim pragnieniem Parkera było występowanie z sekcją smyczkową. W młodości był zapalonym badaczem klasyki, a najbardziej interesowała go muzyka i innowacje formalne Igora Strawińskiego. Pragnął zaangażować się w projekt, podobny do twórczości Strawińskiego.

Tak powstał zespół Third Stream, uprawiający nowy rodzaj muzyki, który łączył jazz z klasyką.
30 listopada 1949 Norman Granz zorganizował dla Parkera nagranie albumu, z mieszaną grupą muzyków jazzowych i kameralnych. Sześć mistrzowskich utworów z tej sesji złożyło się na album „Charlie Parker with Strings” z 1950

„Just Friends” from „Charlie Parker with Strings” 1950

PARKER & HAWKINS

Dzięki inicjatywie Normana Granza, Parker rozpoczął w 1950 krótką współpracę z tenorzystą, Colemanem Hawkinsem.
Charlie Parker Quintet feat. Coleman Hawkins – „Improvisation 1”, Live TV 1950
Charlie Parker – alto sax
Coleman Hawkins – tenor sax
Hank Jones – piano
Ray Brown – bass
Buddy Rich – drums

Parker laughing at Hawkins’s attempt to do playback on his own recorded improvisation – Live TV 1950

ARESZTANT

W 1951 Parker został aresztowany za posiadanie heroiny. Wycofano mu kartę klubową, co oznaczało, że nie mógł występować w nowojorskich klubach.

Zanim rok później odzyskał kartę, jego reputacja była już tak zniszczona, że właściciele klubów nie pozwalali mu grać.

THE QUINTET at MASSEY HALL 1953

15 maja 1953, z inicjatywy Dizzy’ego Gillespie, odbył się słynny koncert w Massey Hall w Toronto. Zagrali tam Gillespie, Parker, Mingus, Powell i Roach. Był to jedyny raz, kiedy tych pięciu muzyków nagrywało razem, jako zespół. Było to także ostatnie spotkanie Parkera i Gillespie’ego

Koncert odbywał się w tym samym czasie, co telewizyjny mecz bokserski, więc impreza muzyczna była słabo oglądana. Mingus jednak nagrał ten koncert, co zaowocowało albumem „The Quintet – The Complete Jazz at Massey Hall”.

Na koncercie, Parker zagrał na saksofonie z tworzywa sztucznego.

Zespół reklamowany był jako Kwintet Roku. Występ amerykańskich muzyków był elektryzujący, a czasami wręcz porywający:
„Night in Tunisia”- The Quintet in Massey Hall, Toronto 1953
Dizzy Gillespie – trumpet
Chalie Parker – alto sax
Bud Powell – piano
Charles Mingus – bass
Max Roach – drums

The Quintet – „Jazz at Massey Hall”, Full Album 1953

„Perdido” (Charlie Paker solo) from „Jazz at Massey Hall” 1953

„All the Things You Are” (Charlie Paker solo) from „Jazz at Massey Hall” 1953

WSPÓŁPRACA

W trakcie swojej kariery, Charlie Parker grał w takich formacjach, jak Barry Ulanov’s All Star Modern Jazz Musicians, Dizzy Gillespie and His All Star Quintet, Dizzy Gillespie Jazzmen, Dizzy Gillespie Sextet, Dizzy Gillespie Charlie Parker Quintet, Dizzy Gillespie’s Rebop Six, Howard McGhee Quintet, Jay McShann and His Orchestra, Metronome All Stars, Miles Davis All Stars, Red Norvo All-Stars, Red Norvo and His Orchestra, Red Norvo and His Selected Sextet, Slim Gaillard and His Orchestra, The Quintet, The Quintet of Tte Year, Tiny Grimes Quintet, Trummy Young All Stars, Woody Herman and His Orchestra, Woody Herman and His Third Herd.

WŁASNE FORMACJE: The Charlie Parker All Stars, The Charlie Parker Quartet, The Charlie Parker Quintet,The Charlie Parker Sextet, The Charlie Parker Septet, Charlie Parker and His Orchestra, Charlie Parker and His Swedish All Stars, Charlie Parker Big Band, Charlie Parker Jazzmen, Charlie Parker’s Jazzers, Charlie Parker with Strings, Charlie Parker with Afro-Cuban Band, Charlie Parker Howard McGhee Quintet, Charlie Parker’s New Stars, Charlie Parker’s Reboppers, Sir Charles and His All Stars.

DYSKOGRAFIA https://en.wikipedia.org/wiki/Charlie_Parker_discography

ŻYCIE PRYWATNE

Parker zaczął nadużywać narkotyków i alkoholu jeszcze zanim ożenił się z Rebeccą Ruffin w 1936. Poznali się w Lincoln High School rok wcześniej. Para miała dwoje dzieci, zanim rozwiedli się w 1939.

Po rozwodzie z Rebeccą, Parker ponownie ożenił się w 1942, tym razem z Geraldine Scott. Problemy finansowe szybko spowodowały rozdźwięk w małżeństwie. Charlie zwrócił się ku heroinie, by, jak tłumaczył, „uciec od kłopotów”. W końcu, zostawił drugą żonę dwa lata po ślubie.

W 1948 poślubił Doris Snyder. Rozstali się w ciągu niecałego roku, gdy Parker ponownie zaczął używać narkotyków. Formalnego rozwodu nigdy jednak nie wzięli. Po tym rozstaniu, używanie heroiny przez Parkera znacznie nasiliło się.

Na początku lat 50., Parker spotkał tancerkę i entuzjastkę jazzu, Chan Berg (właśc. Beverly Dolores Berg, znaną także jako Chan Richardson). Znali się od lat 40., ale wcześniej nic ich nie łączyło. W 1951 zamieszkali razem w Nowym Jorku. Chan przyjęła oficjalnie nazwisko Parkera, choć nigdy nie wzięli ślubu. Mieli dwoje dzieci – córkę Pree, która żyła zaledwie dwa lata, i syna Bairda, który urodził się rok przed śmiercią Parkera. Charlie uważał Chan Berg za swoją prawowitą żonę, mimo, iż żyli bez ślubu. Parker pozostał do końca życia formalnie mężem Doris Snyder.

Po śmierci na zapalenie płuc dwuletniej córeczki Parkera i Chan, życie Charlie’ego uległo jeszcze większemu pogorszeniu.

Uzależniony od narkotyków, przygnębiony, w marcu 1954 dwukrotnie próbował odebrać sobie życie, pijąc jod. Przeżył, dzięki szybkiej pomocy lekarskiej, ale jego zdrowie fizyczne i psychiczne było już w kompletnej ruinie.

ŚMIERĆ

Charlie Parker zmarł równo rok po drugiej próbie samobójczej, 12 marca 1955, w apartamencie hotelowym swojej przyjaciółki i patronki, baronowej Pannonicy „Nicy” de Koenigswarter, w hotelu Stanhope w Nowym Jorku.

Oficjalnymi przyczynami zgonu były zapalenie płuc i krwawienie z wrzodu, ale Parker miał również zaawansowaną marskość wątroby, i przeszedł atak serca.

Były to wyniszczające efekty długotrwałego nadużywania narkotyków i alkoholu, a także silnego zatrucia podczas prób samobójczych.

Koroner, który dokonał autopsji, ocenił ciało 34-letniego Parkera na 50-60 lat.

R.I.P. [*]

Dizzy Gillespie opłacił organizację pogrzebu i zorganizował uroczystość w Harlemie, a także koncert ku czci Parkera.

Ciało Parkera poleciało z powrotem do Missouri, zgodnie z życzeniem jego matki.

Został pochowany na cmentarzu Lincoln w Missouri, na osiedlu Blue Summit.

Wśród kompozycji Charlie’ego Parkera można także wymienić:
„Ah-Leu-Cha”

„Anthropology” („Thriving from a Riff”)

„Bird Gets the Worm”

„Bird of Paradise”

„Blues for Alice”

„Chi Chi”

„Confirmation”

„Constellation”

„Cool Blues”

„Donna Lee” (Miles Davis also claimed authorship)

„Now’s the Time”

„Ornithology”

„Parker’s Mood”

„Scrapple from the Apple”

„The Bird”

„Yardbird Suite” (wokalna wersja nosi nazwę „What Price Love”, z tekstem autorstwa Parkera)

„Celebrating Bird – The Triumph of Charlie Parker” – Full Documentary Film (feat. Dizzy Gillespie, Roy Hynes, Jay McShann, Frank Morgan, Rebecca Parker-Davis, Chan Parker, Roy Porter, Leonard Feather)

Fot. 1950 (last.fm) / 1941 (Ray Whitten) / 1942 Parker & Gillespie (last.fm) / 1948 Parker & Davis (William P. Gottlieb) / 1948 Tommy Potter, Charlie Parker, Miles Davis, Max Roach (William P. Gottlieb) / 1948 Charlie Parker, Miles Davis, Allan Eager, Kei Winding (Morrison Hotel Gallery) / 1953 (freshsoundrecords.com)

By Radosław Czapski • URODZINY •