sty 16 2025
Ewa Demarczyk
Ewa Demarczyk feat. Zbigniew Wodecki (violin) – „Cyganka”, Live TV, Brussels, Belgium 1969
Oprac. Radosław Czapski, źródło: Wikipedia.org. Fot. Lucjan Fogiel, Zbigniew Łagocki, Tadeusz Rolke, Jan Popłoński, Jacek Domiński

Ewa Demarczyk 1962
Fot. Lucjan Fogiel

Ewa Demarczyk 1964
Fot. Zbigniew Łagocki

Ewa Demarczyk z Piotrem Skrzyneckim 1964
Fot. Tadeusz Rolke

Ewa Demarczyk 1965
Fot. Jan Popłoński

Ewa Demarczyk 1966
Fot. Jan Popłoński

Ewa Demarczyk 1979 Okładka albumu „Live”

Ewa Demarczyk 2004
Fot. Jacek Domiński
Ewa Maria Demarczyk (ur. 16 stycznia 1941 w Krakowie, zm. 14 sierpnia 2020) – polska piosenkarka, wykonująca utwory z nurtu poezji śpiewanej, w latach 1962–1972 była związana z kabaretem „Piwnica pod Baranami”.
Uznawana za jedną z najbardziej utalentowanych i charyzmatycznych postaci polskiej sceny muzycznej. Ceniona była za ekspresję, niebywałą osobowość estradową oraz wybitne zdolności interpretacyjne. Dziennikarz muzyczny i konferansjer Lucjan Kydryński określił ją mianem „czarnego anioła polskiej piosenki”, które przylgnęło do Demarczyk. Wielokrotnie nagradzana za swoje wykonania. Występowała z powodzeniem na całym świecie, m.in. w Austrii, Niemczech, Francji (m.in. w Olympii), Szwecji, Wielkiej Brytanii, USA (m.in. w Carnegie Hall), Kubie i Brazylii.
Ewa Maria Demarczyk była córką rzeźbiarza Leonarda Demarczyka (ur. 2 maja 1911 w Bytomiu, zm. 6 października 1961) i krawcowej Janiny z domu Bańdo (ur. 24 czerwca 1906, zm. 2 marca 1979). Miała jedną siostrę, Lucynę (ur. 1943). Matka Ewy, Janina Demarczyk, miała dwie siostry. Pierwsza, Stefania Bańdo-Stopkowa (1907−1986), była absolwentką wydziału malarstwa krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (1934), prowadziła na Kazimierzu w Krakowie Zakłady Wydawnicze, publikujące katalogi mody i pisma kobiece, pracowała również jako projektantka porcelany w fabryce Ćmielów. Druga siostra matki, Anna, wyszła za Józefa Kudyka, a ich synem był trębacz i wokalista Jan Kudyk, założyciel i lider Jazz Band Ball Orchestra.
W 1958 zdała maturę w VII Liceum Ogólnokształcącym im. Zofii Nałkowskiej w Krakowie. Ukończyła również w Krakowie Państwową Szkołę Muzyczną II stopnia im. Władysława Żeleńskiego w klasie fortepianu. Następnie rozpoczęła studia w klasie fortepianu w Akademii Muzycznej. Zdała również na studia architektoniczne, jednak szybko je porzuciła. Ze studiów muzycznych zrezygnowała po pierwszym roku.
Karierę rozpoczęła w 1961, występując w studenckim kabarecie Akademii Medycznej w Krakowie o nazwie „Cyrulik”. W 1962 dołączyła do kabaretu „Piwnica pod Baranami”, w którym nawiązała współpracę z kompozytorem Zygmuntem Koniecznym. W 1963 wystąpiła na 1. Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, na którym wykonała utwory: „Karuzela z madonnami” (sł. Miron Białoszewski), „Czarne anioły” (sł. Wiesław Dymny) i „Taki pejzaż” (sł. Andrzej Szmidt). Za swój występ otrzymała nagrodę festiwalu, wzbudzając entuzjazm krytyki i publiczności. Tego samego roku wydała swój pierwszy singel, zawierający piosenki, z którymi triumfowała na festiwalu opolskim. W 1964 na Międzynarodowym Festiwalu Piosenki w Sopocie zdobyła drugą nagrodę za „Grande Valse Brillante” (sł. Julian Tuwim). Występowała także za granicą, m.in. w paryskiej Olympii, dokąd zaprosił ją sam właściciel obiektu, Bruno Coquatrix, oraz w Genewie, z okazji 20-lecia istnienia ONZ.
W 1966 ukończyła studia na Wydziale Aktorskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. W tym okresie rozwinęła współpracę z kompozytorem Andrzejem Zaryckim. W 1967, nakładem Polskich Nagrań, wydała album studyjny pt. Ewa Demarczyk śpiewa piosenki Zygmunta Koniecznego, na którym znalazły się utwory skomponowane przez Koniecznego do tekstów poetów, takich jak Miron Białoszewski, Bolesław Leśmian czy Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, w tym m.in. „Karuzela z madonnami” i „Grande Valse Brillante”. Album zdobył tytuł platynowej płyty za sprzedaż ponad 100 tysięcy egzemplarzy[24]. W drugiej połowie lat 60. Demarczyk wystąpiła wokalnie w dwóch filmach: psychologicznym obrazie Bariera Jerzego Skolimowskiego i produkcji Zbyszek Jana Laskowskiego, poświęconej tragicznie zmarłemu Zbigniewowi Cybulskiemu. W 1970 powstał film muzyczny pt. Ewa Demarczyk, nakręcony przez Laskowskiego, będący półgodzinną rejestracją recitalu artystki.
W 1972 zaprzestała występów w „Piwnicy pod Baranami”. W 1974 wydała w ZSRR album pt. Ewa Demarczyk, który zawierał rosyjskojęzyczne wersje polskich utworów i który został sprzedany w nakładzie ponad 17 milionów egzemplarzy. W 1979 otrzymała nagrodę specjalną dziennikarzy na 17. KFPP w Opolu. W grudniu tego samego roku dała serię recitali w Teatrze Żydowskim w Warszawie. Występy te zostały zarejestrowane i trzy lata później wydane przez firmę Wifon na koncertowym albumie Live.
W 1986 rozpoczął działalność Państwowy Teatr Muzyki i Poezji – Teatr Ewy Demarczyk. Choć wystawiane w nim spektakle cieszyły się dużą popularnością, obiekt z przyczyn formalnych został zamknięty w 2000. W latach 90. i na początku XXI wieku ukazywały się reedycje kompaktowe albumów Demarczyk.
8 listopada 1999 w Teatrze Wielkim im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu zagrała ostatni koncert w karierze, a po 2000 całkowicie wycofała się z życia publicznego. Od 2000 do czerwca 2001 funkcjonowało stowarzyszenie o nazwie Teatr Ewy Demarczyk.
W 2010 otrzymała Złotego Fryderyka za całokształt twórczości.
Była dwukrotnie zamężna. Jej pierwszym mężem był skrzypek Jakub Szczepański (1938–2020), ale małżeństwo rozpadło się po kilku miesiącach. Po śmierci matki (1979), z którą była bardzo związana, wyszła ponownie za mąż. Drugi mąż był pozłotnikiem. Został skazany na karę pozbawienia wolności za popełnione kradzieże, m.in. na szkodę Ewy Demarczyk. Od 1981 mieszkała w Wieliczce (na Krzyszkowicach) razem z Pawłem Rynkiewiczem, jej życiowym partnerem.
Chorowała na nadciśnienie tętnicze. Zmarła we śnie 14 sierpnia 2020 w swoim mieszkaniu w Krakowie. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 26 sierpnia 2020 i miały charakter świecki. Urna z prochami artystki została złożona w alei zasłużonych na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
16 marca 2022 Rada Miasta Krakowa uhonorowała artystkę nadając nazwę Skwer Ewy Demarczyk fragmentowi Plant leżącemu pomiędzy ulicami: Poselską, Floriana Straszewskiego i Podzamcze.
„Kupcie szczeniaka” – Live in Opole 1964, Audio
SOPOT 1964. „GRAND VALSE BRILLANTE”
W 1964, na festiwalu w Sopocie, Ewa Demarczyk zdobyła 2. nagrodę, za przebojowe wykonanie utworu „Grande Valse Brillante”, z muzyką Fryderyka Chopina.
„Walc Es-dur op. 18 à Laura Horsford” Chopina to stylizowany walc, pierwsze dzieło w tym gatunku. Został napisany w Paryżu w 1833, na fortepian solo. Jest jednym z najbardziej znanych walców, stworzonych przez Chopina, a dedykowany był Laurze Horsford.
Ewa Demarczyk wykonała go do tekstu Juliana Tuwima z „Kwiatów polskich”. Tekst został przez Zygmunta Koniecznego nieco przerobiony, tak, by mogła go wykonywać kobieta:
Ty – wódkę za wódką
w bufecie.
Oczami
po sali
drewnianej.
I serce ci wali.
(Czy pamiętasz?…)
Orkiestra
powoli
opada,
przycicha,
powiada,
że zaraz.
(Czy pamiętasz, jak ze mną…?)
Już znalazł
twój wzrok
moje oczy.
Już suniesz
po drodze.
Zamroczy
już zaraz,
za chwilę.
(Czy pamiętasz, jak ze mną tańczyłeś?…)
Podchodzisz
na palcach.
I naraz
nad głową
grzmotnęło
do walca!
Porywasz
na życie
i śmierć,
do tańca
Grande
Valse
Brillante.
Czy pamiętasz, jak ze mną
tańczyłeś walca,
z panną, madonną,
legendą tych lat?
Czy pamiętasz, jak ruszył
świat do tańca,
świat, co w ramiona ci wpadł?
Wylękniony bluźnierca,
dotulałeś do serca,
w utajeniu kwitnące te dwie,
unoszone gorąco,
unisono dyszące,
jak ja cała – w domysłach i mgle.
I tych dwoje nad dwiema,
co też są, lecz ich nie ma,
bo rzęsami zakryte,
wnet zakryte, i w dół –
jakby tam właśnie były,
i błękitem pieściły,
jedno tę, drugie tę – pół na pół.
Gdy przez sufit przetaczasz,
nosem gwiazdy zahaczasz,
gdy po ziemi młynkujesz –
to udajesz siłacza.
Wątłe mięśnie naprężasz,
pierś cherlawą wytężasz.
Będę miała atletę
i huzara za męża!
Czy pamiętasz, jak ze mną
tańczyłeś walca?…
A tu noga ugrzęzła,
drzazga w bucie uwięzła,
bo ma dziurę w podeszwie
mój pretendent na męża.
Ale zawsze się wyrwie,
o, już wolny – odeszło!
I walcuje, szurając
odwiniętą podeszwą.
Czy pamiętasz, jak ze mną
tańczyłeś walca?…
„Grande Valse Brillante” – Live in Sopot 1964
„Ballada o cudownych narodzinach Bolesława Krzywoustego” – Official TVP Video 1966
DEBIUT WYDAWNICZY 1967
Longplay „Ewa Demarczyk śpiewa piosenki Zygmunta Koniecznego”, okładką – zdjęciem autorstwa Marka Karewicza.
„Karuzela z madonnami” (Miron Białoszewski)
Muz.: Zygmunt Konieczny
„Garbus” (Bolesław Leśmian)
Muz.: Zygmunt Konieczny
„Tomaszów” (Julian Tuwim)
Muz.: Zygmunt Konieczny
„Grande Valse Brillante” (Julian Tuwim)
Muz.: Zygmunt Konieczny
„Jaki śmieszny jesteś pod oknem” (Wincenty Faber)
„Taki pejzaż” (Andrzej Szmidt)
„Wiersze wojenne” (Krzysztof Kamil Baczyński)
„Pocałunki” (Maria Pawlikowska-Jasnorzewska)
„Czarne anioły” (Wiesław Dymny)
„Groszki i róże” (Julian Kacper, Henryk Rostworowski)
„Deszcze” (Krzysztof Kamil Baczyński)
„Ewa Demarczyk śpiewa piosenki Zygmunta Koniecznego” Full Album 1967
„Garbus” – Live 1971
„Tomaszów” – Official Video 1970
„Pocałunki” – Official Video 1971
„Groszki i róże” – Official Video 1970
https://www.youtube.com/watch?v=UYhoA90ELUk
Ewa Demarczyk feat. Zbigniew Wodecki (violin) – „Cyganka”, Live TV, Brussels, Belgium 1969
Ewa Demarczyk in Brussels 1969 – Full Documentary Film
„Karuzela z Madonnami” – Live @ „Liedercircus” German TV Show, Berlin 1977
Recital Ewy Demarczyk 1971 – Full Film 1971
ZSRR 1974. 17 MILIONÓW SPRZEDANYCH PŁYT
„Гранд Вальс Брийян”
„Горошек и pозы”
„Томашув”
„Такой Смешной”
„Na moście w Avignon” – Live in Poznań 1980
„Grande Valse Brillante” – Live in Poznań 1980
„Skrzypek Hercowicz” – Live in Poznań 1980
„Rebeka” – Live in Poznań 1980
„Wiersze wojenne” – Live in Poznań 1980
https://www.youtube.com/watch?v=N8A4E6O3zMw
„Ronda Del Fuego” – Live in Poznań 1980
„Ewa Demarczyk przenosi swój teatr z Krakowa do Bochni” – Program TVP 1998
https://www.youtube.com/watch?v=rDc5EHx4a70
„Panna, madonna, legenda tych lat” – Full Concert, Live in Opole 2011
Gaba Kulka – „Wiersze wojenne” from „Anioły w kolorze”, Live @ PPA 2011
Natalia Przybysz – „Karuzela z madonnami” from „Anioły w kolorze”, Live @ PPA 2011
Justyna Szafran – „Czarne anioły” from „Anioły w kolorze”, Live @ PPA 2011
Justyna Antoniak – „Jaki śmieszny” from „Anioły w kolorze”, Live @ PPA 2011
Renate Jett – „Canción de las Voces Serenas”, Live @ PPA 2011
Stanisława Celińska (a capella) – „Grande Valse Brillante”, Live @ PPA 2011
Justyna Steczkowska – „Grande Valse Brillante”, „Taki pejzaż”, Live @ Gala Finałowa PPA 2011
Film dokumentalny o Ewie Demarczyk – „Panna, madonna, legenda tych lat” 1997