Jubileusz POLSKIEJ YMCA 1923 – 2023


Oprac. Jarosław Molski fot. arch. Muzeum Jazzu

WSZYSTKIE E-Wystawy WSZYSTKIE ODCINKI PIERWSZY ODCINEK


W roku 2023 obchodzimy 100-lecie powstania Polskiej YMCA.
Początek historii Young Men’s Christian Association, czyli Związku Młodzieży Chrześcijańskiej YMCA w Polsce sięga końca I wojny światowej. Wówczas amerykańska YMCA roztaczała opiekę nad walczącymi w Europie amerykańskimi żołnierzami. Wśród nich był oddział ochotników polskich, pod dow. generała Józefa Hallera, dzięki niemu YMCA trafia do Polski. Rozwija swoją działalność edukacyjną, wychowawczą i sportową. Polską młodzież nauczono nowych dyscyplin sportu: piłki wodnej, siatkówki i koszykówki. Za datę powstania Polskiej YMCA przyjęto 08.12.1923 roku.
W roku 1946 Leopold Tyrmand zakłada Jazz Club Polskiej YMCA w Warszawie, pierwszy klub jazzowy w powojennej Polsce.
Obecnie Grupa Pasjonatów, pod kierownictwem Andrzeja Rumianowskiego tworzy Muzeum Jazzu przy Polskiej YMCA.


WSZYSTKIE E-Wystawy WSZYSTKIE ODCINKI PIERWSZY ODCINEK

 



Film dokumentalny Bohdana Kezika, 2008.

Dzieje POLSKIEJ YMCA, pod skrzydłami której działa MUZEUM JAZZU w Warszawie
Film o początkach powojennego polskiego jazzu, nierozerwalnie związanego z Polską YMCA.
W filmie Bohdana Kezika z 2008 dawne czasy Polskiej YMCA wspominają starzy imciarze.

Bernard Ładysz: „YMCA zadecydowała o tym, że ja przez całe życie śpiewałem”.

Jan Kobuszewski: „YMCA to najpiękniejsze moje wspomnienia z lat młodości”.

Andrzej Roman: „YMCA to było świetne miejsce, gdzie było sporo muzyki jazzowej, bo wtedy świat żył w epoce oszołomienia jazzem.
Była to kuźnia jazzu. Tam powstawały różne pomysły, a wśród autorów tych idei był Leopold Tyrmand, który zamieszkiwał w budynku YMCA w Warszawie. Władza usiłowała storpedować te wpływy jazzowe
”.

Jerzy Duduś Matuszkiewicz: „Tuż po wojnie w Krakowie środowisko młodzieży inteligenckiej bardzo interesowało się muzyką jazzową, która wtedy docierała do nas z Zachodu. Postanowiliśmy założyć klub jazzowy przy YMCA w Krakowie, na wzór Warszawy, gdzie powstał klub jazzowy z inicjatywy Leopolda Tyrmanda. W Krakowie mieliśmy Big Band Kazimierza Turewicza, który dawał koncerty z inicjatywy Jazz Club YMCA”.

Jan Borkowski: „Popołudniami odbywały się wieczorki taneczne. Pod ścianą sadowiła się 4-5-osobowa orkiestra, w której grywałem na saksofonie, a czasami na perkusji, bowiem YMCA miała na składzie oryginalną amerykańską perkusję, co było ewenementem”.

Wiesław Lutrosiński: „Po wojnie, mieszkając w Łodzi, zostałem członkiem YMCA. Założyliśmy wspólnie z kolegami Klub Melomanów, którego przedstawicielami są teraz znani polscy muzycy jazzowi”.

Tadeusz Suchocki: „Grupa założycieli Klubu Melomanów w Łodzi była większa – Marek Sart, Janusz Cegiełła, Romek Żyliński, mój brat, Marian Suchocki, i ja. Członkiem Klubu Melomanów był również Witek Sobociński – słynny później na całym świecie operator filmowy”.

Władek Koszarowski: „YMCA wychowała wielu wspaniałych ludzi, m.in. członkiem YMCA był bohaterski kurier, Jan Karski”.

YMCA to skrót od Young Men’s Christian Association, czyli Związek Chrześcijańskiej Młodzieży Męskiej. Celem jest prowadzenie działalności opiekuńczej, charytatywnej, jak również edukacyjnej i wychowawczej.

YMCA powstała w Londynie, w 1844. Od 1851 YMCA była obecna w USA.

Do Polski amerykańska YMCA przyszła z Francji, z wojskiem gen. Hallera, w 1918.

Polska YMCA powstała oficjalnie w 1923, gdy niepodległą już Polskę opuścili członkowie amerykańskiej YMCA, pieszczotliwie nazywanej tutaj „Ciocia Imcia„. Przybyli oni wraz z armią gen. Józefa Hallera w 1918, niosąc materialną i moralną pomoc osobom, pokrzywdzonym w czasie wojny.

W latach 1929-1932 wybudowano w Warszawie przy ul. Konopnickej 6 siedzibę polskiego oddziału YMCA.

Pierwszym członkiem honorowym Polskiej YMCA został marszałek Piłsudski. To on polecił wybudować w siedzibie YMCA w Warszawie basen, który przetrwał wiele lat. Obecnie jest tam Warszawska Opera Kameralna.

Ciekawe były losy polskich imciarzy w czasie wojny. Ogniska Polskiej YMCA powstawały wówczas na emigracji.

Po wojnie, w 1945, w zniszczonym budynku w Warszawie, YMCA wznowiła działalność. Wznowiły też działalność inne ośrodki – w Poznaniu, Krakowie, Łodzi.

Niestety, w 1949, organizacja została rozwiązana przez władze komunistyczne, uznające ją za „ostoję burżuazyjnego stylu życia i wylęgarnię szpiegów”.

Płyty jazzowe połamano, biblioteki spalono, a majątek znacjonalizowano.

Od 1952 w budynkach YMCA działały Młodzieżowe Domy Kultury.

Po zmianie ustrojowej w 1989, Polska YMCA wywalczyła odzyskanie kilku budynków, m.in. w Krakowie i Łodzi (w 1993). Budynek warszawski, gdzie mieści się m.in. Muzeum Jazzu, z powodu zawirowań prawnych jest obecnie własnością miasta Warszawy, który dzierżawi ZHP.

Budynek łódzki jest w coraz gorszym stanie technicznym, duża jego część stoi pusta. W części obiektu prowadzona jest działalność statutowa, w pozostałej, na zasadzie wynajmu – działalność komercyjna. Dawny teatr przy YMCA w Łodzi został sprzedany.

W najbliższym czasie planowane jest założenie nowego Ogniska YMCA w Łodzi i wznowienie działalności, m.in. w kierunku propagowania historii jazzu polskiego i światowego.

Obecnie YMCA działa w 154 krajach i zrzesza ok 55 mln członków.

Ciekawostką jest fakt, że w 1891 w YMCA narodziła się koszykówka jako dziedzina sportu, a w 1895 – siatkówka.

Komentarz do filmu czyta Tadeusz Sznuk.

Scenariusz do filmu napisał Bohdan Kezik (ur. 27 stycznia 1933), muzyk, aranżer, kompozytor, producent muzyczny i filmowy.
Od 1964, przez 20 lat, lider Kwartetu Warszawskiego. Założyciel w 1989 i wieloletni właściciel studia nagraniowego Sonus w Łomiankach.
Od 2000 niezależny twórca filmów dokumentalnych.

Film dokumentalny Bohdana Kezika z 2008 roku.
Dzieje POLSKIEJ YMCA.

Początki powojennego jazzu w Polsce, nierozerwalnie związanego z YMCA
wspominają:

– Bernard Ładysz,
– Jan Kobuszewski,
– Andrzej Roman,
– Jerzy Duduś Matuszkiewicz,
– Jan Borkowski,
– Wiesław Lutrosiński,
– Tadeusz Suchocki
– Władysław Koszarowski

Tu przeczytaj wywiad Macieja Replewicza Polska Agencja Prasowa z Andrzejem Rumianowskim

Budynek YMCA przy ul. Konopnickiej 6 w Warszawie. Źródło: Wikimedia Commons
.