mar 4 2021

Jan Garbarek

„Traneflight” from „Esoteric Circle” 1969

Oprac. Ewa Kałużna. Fot. Tomasz Holod, ECM Records, Store Norske Leksikon, All About Jazz, Ice Boy Tell.

Dziś, 4 marca 2021 swoje 74. urodziny świętuje jeden z największych saksofonistów w historii muzyki jazzowej, uważany za „ojca skandynawskiej sceny jazzowej”, który jednak sam twierdzi, że „jazz skończył się”,

JAN GARBAREK (ur. 4 marca 1947).

O swoich związkach z Polską artysta mówi: „Mój ojciec był Polakiem z pochodzenia, a wśród miast, które pojawiały się w jego opowieściach rodzinnych, znajdowały się Jasło i Krosno. Ojciec urodził się w Jarocinie, a właściwie w podjarocińskim Osieku. Nadal mieszkają tam kuzyni i ciotka. Czasami odwiedzają mnie w Norwegii. Przychodzą też na koncerty, kiedy gram w Polsce.

Ojciec w dzieciństwie śpiewał mi piosenki po polsku. Na pewno bym je rozpoznał, gdybym usłyszał. Kiedy jest się dzieckiem, zapamiętuje się nie słowa, ale uczucie, które wiąże się z głosem bliskiej osoby.

Miałem bliski kontakt z ojcem. Był wrażliwym mężczyzną. Nie rozumiałem jednak, o czym śpiewał. W naszym domu nie mówiło się po polsku. Ojciec chciał jak najlepiej opanować norweski, by znaleźć lepszą pracę.

Pamiętam, że jako nastolatek czytałem bardzo dużo polskich książek, przetłumaczonych na norweski. Bardzo chciałem zobaczyć Polskę. Pozwolenie na podróż dostaliśmy w końcu dopiero w 1964. Miałem 17 lat. Wtedy zobaczyłem i poczułem to, o czym tata opowiadał mi przez tyle lat. Było to pierwsze spotkanie z naszą polską rodziną po wojnie. Od tej pory odwiedzamy się w miarę regularnie.

---

Wiele rozmawiałem z ojcem na temat Polski, jednak osobiście nie czuję w sobie nic z Polaka. Wiem natomiast, że to, co gram, jest bardzo w waszym kraju cenione. Mam też emocjonalny stosunek do Warszawy. Po koncercie w Warszawie przed wielu laty, moja kariera w Norwegii przyspieszyła” (wpolityce.pl).

„W 1964 młody Janek Garbarek po raz pierwszy dał koncert na weselu swojej kuzynki, Jadwigi, w domu rodzinnym Garbarków. Pani Jadwiga do dziś mieszka w Jarocinie, a anegdoty związane z kuzynem spisała w książce „Jadwisia” (gloswielkopolski.pl).

Brzmienie muzyki Jana Garbarka stało się jego znakiem firmowym, które od pewnego już czasu przybiera inny wymiar, niż to, co jest powszechnie rozumiane, jako jazz. Za sprawą niezliczonych nagrań i koncertów w najważniejszych salach koncertowych na całym świecie, wieloletniej współpracy z Keithem Jarrettem, czy bezprecedensowej kooperacji z Hilliard Ensemble, ten wyjątkowy saksofonista stał się popularny we wszystkich gatunkach muzycznych. Nigdy nie ułatwiał życia krytykom, szukającym wygodnych etykiet, by pogrupować artystów w kategorie muzyczne. Garbarek wymyka się tym próbom. Jego nagrania znajdują się w katalogach z napisami „jazz”, „muzyka klasyczna”, a nawet „pop”.

Jego muzyka oddycha i daje przestrzeń do oddychania. Ma proste, a jednocześnie złożone brzmienie – z jednej strony jest skomplikowana, a z drugiej oszczędna, zabawna, czasem też poważna, a przy tym wyjątkowo otwarta. W swoich kompozycjach i improwizacjach Jan Garbarek objawia się jako wirtuoz niewiarygodnie melodyjnych fraz, które wprost wdzierają się w dusze słuchaczy. Ekspansywna przestrzeń dźwiękowa rozciąga się od ukojenia

---

po ekstazę, promieniując uczuciem spokoju, a jednak nie pozwalając na odrobinę nudy.

Jego teksturalne podejście, które odrzuca tradycyjne pojęcie improwizacji tematycznej (reprezentowane m.in. przez Sonny’ego Rollinsa) na rzecz stylu, opisanego przez krytyków jako „rzeźbiarski w swojej sile”, jest przyjmowane w różny sposób. Bardziej meandrujące nagrania Garbarka są często nazywane muzyką new age – stylem powszechnie pogardzanym przez bardziej ortodoksyjnych muzyków jazzowych i słuchaczy. Inne eksperymenty obejmują m.in. umiejscowienie zbioru wierszy Olafa H. Hauge’a w muzyce, z jednym saksofonem, uzupełniającym pełny chór mieszany. Doprowadziło to do występów z norweskim chórem Grex Vocalis, ale nie do nagrań.

Sam artysta mówi o swojej twórczości: „Często wprowadza się do jazzu elementy, które nie są z nim związane. A wtedy staje się on już czymś innym, jakąś nową formą, niekoniecznie dającą się od razu zdefiniować. Myślę, że żadnemu muzykowi nie zależy na tym, by precyzować, jaki rodzaj muzyki gra. I ja także tego nie robię. Mogę jedynie powiedzieć, że moja wczesna twórczość opiera się na tradycji jazzowej. Ale tego, co robię teraz, już nie nazwałbym jazzem.

Mój styl mogę określić, jako konglomerat wielu wpływów, wielu różnych, często bardzo dziwnych i zaskakujących dźwięków, w które wsłuchiwałem się przez całe życie. Teraz z nich korzystam, układając je w kompozycje, tak jak układa się puzzle, albo ładniej – jak bukiety. Doświadczenia zmieniają ludzi, więc po kilku latach mogę już brzmieć zupełnie inaczej. I znowu mnie wtedy ktoś zapyta o mój styl. A ja odpowiem to samo” (jazzforum.com.pl).

POCZĄTKI

---

Jan Garbarek urodził się w Mysen w Norwegii, w obozie dla przesiedleńców. Jednak sam fakt, że jego matka była rodowitą Norweżką, a Jan urodził się w tym kraju, nie pozwolił na otrzymanie norweskiego obywatelstwa. Ojciec był przecież Polakiem, bez obywatelstwa norweskiego. Zdobycie obywatelstwa zajęło ojcu Jana aż osiem lat.

Czesław Garbarek był jeńcem wojennym. Jako polski żołnierz, walczący w II wojnie światowej, dostał się do niemieckiej niewoli, i spędził ją w obozie pracy w Norwegii.

Po wyzwoleniu, pozostał w Norwegii, gdzie poznał matkę Jana, Karin. Kilka miesięcy później pobrali się w Oslo.

Najważniejsza była narodowość ojca, a ojciec Jana właściwie nie miał narodowości – był uchodźcą, bezpaństwowcem, nie miał żadnych dokumentów. Norwegia nie chciała przyjmować zbyt wielu nowych obywateli. Ojciec Jana zaczął ubiegać się o obywatelstwo w 1945, a przyznano mu je dopiero w 1953. I wtedy jego syn, Jan, także został Norwegiem.

Grę na saksofonie rozpoczął w wieku 14 lat, po usłyszeniu w radiu Johna Coltrane’a. Wcześniej nie grał na żadnym instrumencie.
„Impulsem do wyboru saksofonu była muzyka, którą usłyszałem w radiu. Musiałem zadać sobie sporo trudu, nim ustaliłem nazwisko artysty. Okazało się, że był to temat „Countdown” z albumu „Giant Steps” Johna Coltrane’a. Miałem 14 lat i przeżyłem duchowy wstrząs” – wspomina Jan.

„TIL VIGDIS” 1967

W 1967 Jan Garbarek wydał pierwszą płytę – „Til Vigdis”, nagraną z własnym

---

kwartetem, dla norweskiej wytwórni Norsk Jazzforbund:
Jan Garbarek – tenor sax
Frank Phipps – valve trombone
Arild Andersen, Per Løberg – bass
Jon Christensen – drums
„Til Vigdis” Audio 1967

---

„ESOTERIC CIRCLE” 1969

Dwa lata później, w 1969, ukazał się drugi album – „Esoteric Circle”. Płyta została wydana przez norweski label Flying Dutchman, a wyprodukował ją amerykański kompozytor i pianista jazzowy, George Russell.

Stały skład kwartetu Garbarka, począwszy od tej płyty, tworzyli:
Jan Garbarek – tenor sax, soprano sax
Terje Rypdal – electric guitar
Arild Andersen – bass
Jon Christensen – percussion
„Traneflight” from „Esoteric Circle” 1969

GEORGE RUSSEL’S „ELECTRONIC SONATA” 1969

Światową karierę muzyczną Grabarek rozpoczął, uczestnicząc w latach 1966-1967 w Sztokholmie w nagraniach zespołu George’a Russella na album „The Essence of George Russell – Electronic Sonata for Souls Loved by Nature”, który ukazał się w 1969. Na płycie wystąpił duży skład, z udziałem m.in.
George Russell – piano, conductor
Rune Gustafsson – guitar
Terje Rypdal – electric guitar
Jan Garbarek – tenor sax
Erik Nilsson – baritone sax, bass clarinet, flute
Arne Domnerus – alto sax, clarinet
Stanton Davis – flugelhorn
Jan Allan, Maffy Falay, Bertil Lövgren, Stanton Davis, Lars Samuelsson – trumpet
Red Mitchell – bass
Jon Christensen – drums
„The Essence of George Russell – Electronic Sonata for Souls Loved by Nature” – Full Album 1969

„AFRIC PEPPERBIRD” 1970

W 1970 kwartet Jana Garbarka wydał płytę „Afric Pepperbird”, pierwszą dla ECM Records. Skład ‎Garbarek Quartet był stały, przy czym na tym albumie Garbarek znacznie rozbudował własne instrumntarium:
Jan Garbarek – tenor sax, bass sax, clarinet, flute, percussion
Terje Rypdal – guitar, bugle
Arild Andersen – bass, African thumb piano, xylophone
Jon Christensen – drums, percussion
Jan Garbarek Quartet – Live in Bremerhaven, Bootleg Album 1971 – „Song of Space” / „Afric Pepperbird” / „Fountain of Tears” / „Vips” / „Rainbow” / „At Det Var”

„SART” 1971

Album „Sart” z 1971, drugi dla ECM. został nagrany w kwintecie. – dokooptowano pianistę Bobo Stensona:
Jan Garbarek – tenor saxophone, bass saxophone, flute
Bobo Stenson – piano, electric piano
Terje Rypdal – guitar
Arild Andersen – bass
Jon Christensen – percussion
„Sart” Audio 1971

„HAV” 1971
Z tym samym kwintetem, ale dodatkowo z wokalistą Janem Erikiem Voldem, nagrano w 1971 album „Hav” dla norweskiej filii Philipsa:
Jan Erik Vold – voice
Jan Garbarek – tenor sax, bass sax, flute
Bobo Stenson – piano, electric piano
Terje Rypdal – guitar
Arild Andersen – bass
Jon Christensen – percussion
„Dikt” from „Hav”

Początkowo, Jan Garbarek był wielbicielem amerykańskiego saksofonisty jazzowego, Alberta Aylera, oraz niemieckiego saksofonisty i klarnecisty jazzowego, Petera Brötzmanna.
Począwszy od 1973, Garbarek odwrócił się od ostrych dysonansów awangardowego jazzu, zachowując jednak swój własny styl z poprzedniego podejścia, który łączył w sobie ostry ton, długie, przejmujące nuty i hojne wykorzystanie ciszy.
„TRIPTYKON” 1973
W 1973 ukazał się album „Triptykon”, wydany przez ECM. Był to czwarty w karierze solowy album Jana Garbarka, i trzeci dla ECM.
Jan Garbarek – soprano sax, tenor sax, bass sax, flute
Arild Andersen – bass
Edward Vesala – percussion.
Jan Garbarek Trio – „Rim”, „A.I.R.”, „Bruremarsj (Traditional)” from „Triptykon”, Live @ Parc Floral de Vincennes, France 1973
Jan Garbarek – sax
Arild Andersen – bass
Edward Vesala – drums

Jan Garbarek Trio – „Triptykon”, Live @ New Jazz Festival, Moers, Germany 1973, Full Concert Audio
Jan Garbarek – soprano sax, tenor sax, bass sax, flute
Arild Andersen – bass
Edward Vesala – drums

KEITH JARRETT EUROPEAN QUARTET

Prawdziwie szerokie uznanie na całym niemal świecie, Jan Garbarek zyskal dzięki współpracy od połowy lat 70. ze słynnym Europejskim Kwartetem Keitha Jarretta.
„Miałem 19 lat, kiedy usłyszałem Keitha po raz pierwszy na żywo, podczas koncertu grupy Charles Lloyd Quartet w Sztokholmie w 1966. To był dla mnie niesłychanie ważny wieczór. Keith natychmiast został moim idolem. W 1970 zetknęliśmy się ponownie, w Nowym Jorku. Zacząłem wtedy nagrywać płyty pod skrzydłami ECM, a Keith dołączył zaraz po mnie. Zostałem zaproszony do udziału w specjalnym projekcie, do którego Keith miał napisać muzykę dla orkiestry smyczkowej. Pojechałem do jego domu w Stanach, by omówić szczegóły kompozycji. Zdecydowaliśmy wtedy, by nagrać album w kwartecie. I od tamtego czasu pracowaliśmy razem przez sześć lat. To był ważny i piękny czas” – opowiada Jan Garbarek (jazzforum.com.pl).
Europejski Kwartet Jarretta grał w stylu zbliżonym do jego Amerykańskiego Kwartetu, ale z wieloma elementami europejskich wpływów muzyki folkowej i klasycznej. Jako zespół, wydawał się mocniej zintegrowany, a stylistycznie o wiele bardziej jednorodny, poukładany i przekonujący. Europejski Kwartet Keitha Jarretta tworzyli:
Keith Jarrett – piano
Jan Garbarek – tenor sax, soprano sax
Palle Danielsson – bass
Jon Christensen – drums.
Z Europejskim Kwartetem Jarretta Garbarek nagrał dwa albumy studyjne „Belonging” (1974) i „My Song” (1977) oraz dwa koncertowe „Personal Mountains” (1979) i „Nude Ants” (1979). Był także solistą w orkiestrowych nagraniach Jarretta – „Luminessence” (1974) oraz „Arbor Zena” (1975).
Keith Jarret European Quartet, Live @ NRK TV-studio, Oslo 1974
Keith Jarrett – piano
Jan Garbarek – tenor sax, soprano sax
Palle Danielsson – bass
Jon Christensen – drums

Keith Jarrett European Quartet – Live in Hannover, Full Concert 1974
Keith Jarrett – piano
Jan Garbarek – tenor sax, soprano sax
Palle Danielsson – bass
Jon Christensen – drums

„DIS” 1977
Jako kompozytor, Garbarek zawsze czerpał w dużej mierze ze skandynawskich melodii ludowych – spuścizny Alberta Aylera.
Jest także pionierem kompozycji ambientowego jazzu, przede wszystkim na albumie „Dis” z 1977, na którym współpracował z gitarzystą Ralphem Townerem. Płytę wydała ECM Records. Album wyróżniał się charakterystycznym brzmieniem harfy wiatrowej w kilku utworach:
Jan Garbarek – tenor sax, soprano sax, flute
Ralph Towner – 12-string guitar, classical guitar
„Dis” Audio 1977

Jan Garbarek – „Yr” from „Dis”, Live 2010

WORLD MUSIC

W latach 80. muzyka Garbarka zaczęła wykorzystywać syntezatory i elementy world music.
Współpracował i nadal współpracuje z hinduskimi i pakistańskimi muzykami, jak Trilok Gurtu, Zakir Hussain, Hariprasad Chaurasia i Nusrat Fateh Ali Khan.
„OFFCIUM” 1994
W 1994, podczas wzmożonej popularności chorału gregoriańskiego, jego album „Officium”, owoc współpracy z wokalistami muzyki dawnej The Hilliard Ensemble, stał się jednym z najlepiej sprzedających się albumów wytwórni ECM wszech czasów.
Jan Garbarek – soprano sax, tenor sax
The Hilliard Ensemble:
Gordon Jones – baritone vocals
David James – countertenor vocals
John Potter, Rogers Covey-Crump – tenor vocals.
Jan Garbarek with The Hilliard Ensemble – „Pulcherrima Rosa” from „Officium”, Live @ Jesus College, Cambridge 1994
Jan Garbarek – soprano sax, tenor sax
The Hilliard Ensemble:
Gordon Jones – baritone vocals
David James – countertenor vocals
John Potter, Rogers Covey-Crump – tenor vocals

„MNEMOSYNE: 1999

W 1999 powstał sequel poprzedniej plyty – „Mnemosyne”:
„When Jesus Wept” from „Mnemosyne” 1999

„OFFICIUM NOVUM” 2010

„Officium Novum” z 2010 był trzecią wspólną płytą Garbarka i The Hilliard Ensemble. Została ona nagrana w austriackim klasztorze St. Gerold. Większość wydawnictwa wypełniła tradycyjna muzyka Armenii, a pomysł na taki kształt albumu zrodził się w trakcie podróży muzyków The Hilliard Ensemble w rejon Kaukazu, gdzie natknęli się na opracowania tradycyjnych pieśni sakralnych, autorstwa etno-muzykologa i kompozytora, Komitasa Vardapeta (1869-1935) oraz na muzykę bardów Kaukazu.
Poza muzyką ormiańską, w repertuarze „Officium Novum” znalazł się wykonany a capella utwór „Most Holy Mother of God” Arvo Pärta, śpiewy bizantyjskie, dwa utwory Jana Garbarka, w tym nowa wersja „We Are the Stars”, a także hiszpańska pieśń dworska „Tres morillas”.
„Officium Novum” był dowodem na to, jak bardzo muzycy rozwinęli się w trakcie wielu lat współpracy. Saksofon sopranowy Garbarka tworzy piąty, kontrapunktujący względem partii czterech śpiewaków, głos. Jego gra, oparta na harmonice i skalach używanych w muzyce ormiańskiej, jest pełna pasji i inwencji improwizatorskiej. Interpretacje są pełne swobody, a wokaliści, podobnie jak saksofonista, śmiało improwizują na bazie gotowych kompozycji” (jazzforum.com.pl). Skład na płycie:
Jan Garbarek – soprano sax, tenor sax
The Hilliard Ensemble:
Gordon Jones – baritone vocals
David James – countertenor vocals
John Potter, Rogers Covey-Crump – tenor vocals
„Officium Novum” – Live in Bergamo 2010

„REMEMBER ME, MY DEAR” 2019

Czwarty album z tej serii to „Remember Me, My Dear” z 2019
Jan Garbarek – soprano sax
The Hilliard Ensemble:
Gordon Jones – baritone vocals
David James – countertenor vocals
Syteven Harrold, Rogers Covey-Crump – tenor vocals
„Anonymous: Dostoino est” from „Remember Me, My Dear”, audio 2019

W 2005 płyta Garbarka „In Praise of Dreams” była nominowana do Grammy.
Pierwszy koncertowy album Garbarka, „Dresden”, został wydany dopiero w 2009.
Wybrana DYSKOGRAFIA:
1967: Til Vigdis – with Frank Phipps, Per Løberg, Arild Andersen, Jon Christensen
1969: Esoteric Circle – with Terje Rypdal, Arild Andersen, Jon Christensen
1969: Electronic Sonata for Souls Loved by Nature – with The Essence of George Russell
1969: Briskeby Blues – with Jan Erik Vold, Terje Rypdal, Arild Andersen, Jon Christensen
1970: Afric Pepperbird – with Terje Rypdal, Arild Andersen, Jon Christensen
1971: Sart – with Bobo Stenson, Terje Rypdal, Arild Andersen, Jon Christensen
1971: Hav – with Jan Eric Vold, Bobo Stenson, Terje Rypdal, Arild Andersen, Jon Christensen
1973: Triptykon – with Arild Andersen, Edward Vesala
1973: Witchi-Tai-To – with Bobo Stenson
1974: Belonging – with Keith Jarrett, Palle Danielsson, Jon Christensen
1974: Red Lanta – with Art Lande
1975: Luminessence – with Keith Jarrett
1975: Dansere – with Bobo Stenson
1975: Østerdalsmusikk – with Torgrim Sollid, Lars Martin Thommassen, Knut Riisnæs, Alf Erling Kjellmann, Erling Aksdal Jr., Bjørn Alterhaug, Ole Jacob Hanssen
1976: George Russell Presents Jan Garbarek with Terje Rypdal – Esoteric Circle
1977: Dis – with Ralph Towner
1977: Places
1977: Ingentings Bjeller – with Jan Erik Vold, Bobo Stenson, Palle Danielsson, Jon Christensen
1978: My Song – with Keith Jarrett, Palle Danielsson, Jon Christensen
1978: Photo with Blue Sky, White Cloud, Wires, Windows and a Red Roof – with Bill Connors
1980: Magico – with Charlie Haden, Egberto Gismonti
1980: Aftenland – with Kjell Johnsen
1980: Eventyr – with John Abercrombie, Naná Vasconcelos
1981: Folk Songs – with Charlie Haden, Egberto Gismonti
1981: Nude Ants. Live at The Village Vanguard – with Keith Jarrett, Palle Danielsson, Jon Christensen
1982: Paths, Prints – with Bill Frisell, Eberhard Weber, Jon Christensen
1982: Trip To Prillarguri – with George Russell Sextet
1982: Voice from the Past. Paradigm – with Gary Peacock, Tomasz Stańko, Jack DeJohnette
1983: Wayfarer – with Bill Frisell, Eberhard Weber, Michael Di Pasqua
1985: Song for Everyone – with L. Shankar, Zakir Hussain, Trilok Gurtu
1985: It’s OK to Listen to the Gray Voice – with David Torn, Eberhard Weber, Michael Di Pasqua
1986: Ο Μελισσοκόμος
1987: All Those Born with Wings
1988: Legend of the Seven Dreams – with Eberhard Weber, Nana Vasconcelos, Rainer Brüninghaus
1989: Rosensfole – with Agnes Buen Garnås
1990: I Took Up the Runes
1990: Ragas and Sagas – with Fateh Ali Khan
1991: StAR – with Miroslav Vitous, Peter Erskine
1992: Ragas And Sagas – with Ustad Fateh Ali Khan & Musicians from Pakistan
1992: Stemmer – with Vigdis Garbarek
1992: Twelve Moons
1993: Atmos – with Miroslav Vitous
1994: Officium – with The Hilliard Ensemble
1994: Officium / Nordan – with The Hilliard Ensemble, Lena Willemark, Ale Möller
1994: Trollsyn
1994: Madar – with Anouar Brahem, Ustad Shaukat Hussain
1996: Visible World
1998: Rites
1999: Mnemosyne – with The Hilliard Ensemble
2004: In Praise of Dreams
2008: Elixir – with Marilyn Mazur
2009: Dresden Live
2010: Officium Novum – with The Hilliard Ensemble
2010: Othello Ballet Suite / Electronic Organ Sonata No. 1 with George Russell
2012: Magico 2. Carta De Amor – with Egberto Gismonti, Charlie Haden
2012: Sleeper. Tokyo, April 16, 1979 – with Keith Jarrett, Palle Danielsson, Jon Christensen
2015: Hommage À Eberhard Weber – with Pat Metheny, Gary Burton, Scott Colley, Danny Gottlieb, Paul McCandless, Michael Gibbs, Helge Sunde, SWR Big Band
2015: Beethovenfest. Live Bonn, Siegburg – with Rainer Brüninghaus, Yuri Daniel, Trilok Gurtu
2017: Jazz Jamboree ’66 Vol. 1 – with Mal Waldron, Karin Krog, Kurt Lindgren
2019: Remember Me, My Dear – with The Hilliard Ensemble
2019: Live in Mantea
Jan Garbarek – tenor sax, soprano sax, flute
Rainer Brüninghaus – piano, keyboards
Yuri Daniel – electric bass
Trilok Gurtu – drums, percussion, tablas, vocals

Jako sideman, uczestniczył w nagraniach albumów takich gigantów, jak Trilok Gurtu, Bill Connors, Charlie Haden, Egberto Gismonti, Charles Lloyd, Zakir Hussain, Keith Jarrett, Manu Katché, Gary Peacock, George Russell, L. Shankar, Miroslav Vitous, Kenny Wheeler, Eberhard Weber i wielu innych.

GARBAREK w POLSCE

Jan Garbarek często występuje w Polsce, m.in. podczas Jazz Jamboree.
Podczas koncertów w Poznaniu i Szczecinie w 2006 towarzyszyli mu pianista Rainer Bruninghaus, basista Eberhard Weber oraz hinduski czarodziej instrumentów perkusyjnych – Trilok Gurtu.
13 grudnia 2010 wystąpił w Białymstoku.
W 2011 ponownie wystąpił w Poznaniu, tym razem z kwartetem wokalnym The Hilliard Ensemble. Występ miał miejsce w kościele oo. Dominikanów, w ramach Jazz Great Gallery – elitarnego cyklu muzycznego, zainicjowanego w 2009, którego celem jest prezentowanie największych jazzowych sław. Artyści prezentowali album „Officium Novum”.
W 2012 artysta wystąpił w Studiu Koncertowym Polskiego Radia, w ramach 54. Jazz Jamboree.
5 czerwca 2014 Jan Garbarek & Hilliard Ensemble wystapili z programem „Officium – ostatni koncert” w Gdańsku, dzień później – w Warszawie, a 7 czerwca – we Wrocławiu.
11 lipca 2017 wystąpił na 20. urodzinach Białołęckiego Ośrodka Kultury w Warszawie.
30 maja 2018 Garbarek wystąpił podczas Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Perkusyjnej Drums Fusion w Opera Nova w Bydgoszczy, a 12 lipca 2018 – w Jarocinie. Towarzyszyli mu niemiecki pianista Rainer Bruninghaus, brazylijski gitarzyta basowy Yuri Daniel i hinduski perkusjonista Trilok Gurtu. Był to zarazem powrót w rodzinne strony artysty.
29 czerwca 2019 Garbark wystąpił w Operze Leśnej w Sopocie, a 30 czerwca 2019 – w poznańskiej Sali Ziemi
https://www.facebook.com/events/1104426629766194/
„Norweski artysta o polskich korzeniach od ponad 50 lat pojawia się ze swoją muzyką zarówno na jazzowych estradach, w filharmoniach, katedrach, jak i na komercyjnych listach bestsellerów. Jest główną gwiazdą prestiżowej ECM, a zarazem współtwórcą jej charakterystycznego stylu. Fascynuje go twórczość ludowa i etniczna, uwielbia muzyczne podróże w czasie i przestrzeni. To ubarwia jego muzykę, ale także prowokuje do spotkań z artystami różnych kultur i stylistyk. Stąd, zapoczątkowana wiele lat temu, współpraca z The Hilliard Ensemble, a pomysł połączenia brzmienia saksofonu z wielogłosową muzyką wokalną, rodem ze średniowiecza i renesansu, okazał się komercyjnie i artystycznie niezwykle trafiony” (jazzforum.com.pl).
„Jan Garbarek nie gra czystego jazzu. On gra swoją muzykę – osobną, wyjątkową, pełną odniesień do klasyki, ale też do folkloru. Barwną i zupełnie pozbawioną mitycznego chłodu. Widać, że artysta uwielbia grać, a uśmiech niemal nie schodzi mu z oblicza. Nie stara się zabawić publiczności – po prostu gra. I z miejsca widać i słychać, że jego firmowym instrumentem jest saksofon sopranowy. To z niego wydobywa najbardziej przejmujące dźwięki, i to jego barwa jest rozpoznawalna przez fanów na całym świecie” (poranny.pl).
„Jan Garbarek podzielił miłośników jazzu. Po jednej stronie stoją jego wierni sympatycy, publiczność koncertów i kolekcjonerzy wszystkich płyt artysty, po drugiej zaś – całkiem spore, choć mniej widoczne grono przekonanych, że im dłużej Garbarek jest na scenie, tym mniej w nim jazzmana i mniej prawdziwego artyzmu w jego sztuce.
Trzeba jednak przyznać, że wyniósł on swoją muzykę wysoko ponad estetyczne podziały, i potrafił przemówić do słuchaczy z grupy nawet przypadkowych słuchaczy.
Nazwisko Jana Garbarka znają niemal wszyscy. Tymczasem teza o jego wielkiej i uniwersalnej popularności tylko w części jest prawdziwa. W części europejskiej.
W Polsce ma to wymiar szczególny – ze względu na polskie korzenie artysty. On sam twierdzi, że, choć czuje związki z krajem przodków, szczególnie zaś z Warszawą, gdzie przed laty zagrał podczas Jazz Jamboree jeden z pierwszych swoich zagranicznych koncertów, Polakiem nie czuje się wcale. Jest tu jednak chętnie słuchany i bardzo popularny.
Podobnie jak Europa, łaskawa jest dla niego jeszcze Japonia – w kraju kwitnącej wiśni wszystko, co pochodzi ze Starego Kontynentu, znajduje rzesze entuzjastów.
Zupełnie inaczej jest podobno w USA, gdzie, zapytani o Garbarka, sprzedawcy zaczynają przeszukiwać półki z muzyką klasyczną.
Chcemy dostrzegać w Garbarku przede wszystkim jazzmana – do tego stopnia, że ignorujemy nie tylko estetykę i stylistykę całości jego twórczych działań, ale nawet jego własne wypowiedzi na ten temat. Garbarek postrzega siebie, jako twórcę niezwiązanego ze stylami, choć wrażliwego na to, co dzieje się, zarówno w muzyce jazzowej, jak i w innych rodzajach sztuki dźwięku.
Jeżeli kiedykolwiek jego zainteresowanie jazzem było bezdyskusyjne, to dawno temu, kiedy nagrywał pierwsze swoje płyty – „Esoteric Circle” czy „African Peperbird”. Albo, kiedy stanowił podporę Europejskiego Kwartetu Keitha Jarretta.
Ówczesny Garbarek, znacznie bardziej niż kiedykolwiek później, wydawał się pamiętać, co pchnęło go w ramiona jazzu, co sprawiło, że chwycił za saksofon tenorowy. Zrobił to pod wpływem muzyki Johna Coltrane’a. Sam wspomina, że nie spotkał Coltrane’a nigdy, ale studiował jego sztukę improwizacji, chłonął zawarte w niej emocje i cały bagaż inspiracji muzyką hinduską.
Wielką pokusą stała się dla Garbarka free-jazzowa ekspresja, prowadząca w naturalny sposób do zainteresowania muzyką Pharoaha Sandersa, Archie’ego Sheppa i Alberta Aylera.
Ówczesna Skandynawia była jazzowym rajem. Postacie formatu Dextera Gordona, Bena Webstera czy Johnny’ego Griffina, były regularnymi gośćmi nie tylko jazzowych festiwali, ale często małych klubów. Nadarzała się wówczas okazja do konfrontowania swoich przemyśleń muzycznych z pomysłami największych. Można było zagrać podczas jam session u boku prawdziwego autorytetu.
Garbarek z takich okazji skrzętnie korzystał. Aż w końcu przyszedł moment przełomowy i rzutujący na jego dalsze działania twórcze. W 1964 Garbarek dostał szansę zagrania z Donem Cherry, który, po zakończeniu współpracy z Ornette’em Colemanem, rozpoczął własne artystyczne poszukiwania. Zafascynowany możliwościami, jakie niesie tradycja światowej muzyki folkowej, zderzonej z free jazzem, Cherry podjął wysiłek stworzenia nowego języka komunikacji między różnymi kulturami muzycznymi, bez wartościowania żadnej z nich. W przypadku Cherry’ego, nie poskutkowało to nagraniem płyt, jednak idea jednej wielkiej muzyki świata – world music – podchwycona została przez ogromne rzesze młodych twórców.
Garbarek niejednokrotnie przyznawał się do silnych inspiracji pomysłami Cherry’ego. Kiedy zainteresowanie folkiem doszło u Garbarka do głosu, wówczas okazało się, że jest to bardzo wyraźna i do dzisiaj kontynuowana ścieżka artystycznego postępowania – nie tylko w nagraniach z pakistańskimi twórcami, w rodzaju Ustada Fateha Ali Kahana czy norweskiej wokalistki Mari Boine, ale również w kwartecie z Rainerem Bruninghausem, Marylin Mazur i niedościgłym wirtuozem kontrabasu, Eberhardem Weberem.
Jednak wspaniała idea trans-kulturowej muzyki ponad stylistycznymi kategoriami nie została przez Garbarka poparta prawdziwie ponadczasowymi nagraniami. Nie powstało z tych uporczywych prób wiele więcej niż ethno patchwork, w którym jest za mało improwizacji, by obronić jazzowe korzenie, a jednocześnie zbyt płytko i naiwnie zasygnalizowany folk, by mówić o dogłębnym zrozumieniu istoty muzyki ludowej.
Kim więc jest Jan Garbarek? Z jednej strony uczył się muzyki od George’a Russela, studiował na żywo jego „Lydian Concept of Tonal Organisation”, prowadził ciekawe tria z Edwardem Vesalą i Arildem Andersenem, wspierał Jarretta i, razem z wielką trójką Stenson / Daniellson / Christiansen, współtworzył jeden z najważniejszych nowoczesnych jazzowych ansambli w Europie. Z drugiej strony – raz po raz oddawał się w ręce fascynacji folkiem, muzyką średniowieczną, klasyczną albo pisaną do filmów.
Czy pomiędzy tymi biegunami zainteresowań stworzył rozpoznawalną i rzeczywistą nić konsekwencji twórczej, albo chociaż jakiś, bodaj daleki, związek? Dla wielu – niewątpliwie nie. Dla wielu innych jednak, Jan Garbarek zawsze będzie synonimem piękna i prawdziwie wspaniałej muzyki, choćby nie wiem co wymyślił” (Maciej Karłowski jazzarium.pl).
Posłuchajmy:
Jan Garbarek Trio – „For Turiya”, „Bodas de Prata”, Live 1980
Jan Garbarek – tenor sax, soprano sax
Egberto Gismonti – piano
Charlie Haden – bass

Jan Garbarek Group – Live in Hamburg 1991
Jan Garbarek – tenor sax, soprano sax
Rainer Brüninghaus – piano, keyboards
Eberhard Weber – bass
Marilyn Mazur – drums, percussion, vocals
Agnes Buen Garnås – vocals

Jan Garbarek Trio – „Clouds In the Mountain”, Live In Stuttgart 1993
Jan Garbarek – tenor sax, soprano sax
Miroslav Vitous – bass
Peter Erskine – drums

Jan Garbarek Group – Live @ Nancy Jazz Pulsations 2004
„Hasta Siempre”

„Twelve Moons”

Jan Garbarek Group – „Brother Wind March”, Live @ International Jazz Festival in Burghausen, 2006
Jan Garbarek – tenor sax, soprano sax
Rainer Brüninghaus – keyboards
Eberhard Weber – bass
Manu Katché – drums

Jan Garbarek Group – „Mission: To Be Where I Am”, Live @ International Jazz Festival in Burghausen, 2006
Jan Garbarek – tenor sax, soprano sax
Rainer Brüninghaus – keyboards
Eberhard Weber – bass
Manu Katché – drums

Jan Garbarek Group – Live in Szczecin, Poland 2006
Jan Garbarek – tenor sax, soprano sax
Rainer Brüninghaus – keyboards
Eberhard Weber – bass
Trilok Gurtu – percussion

Jan Garbarek & The Hilliard Ensemble – „Officiun Novum”, Live in Archikathedrae, Łódź 2012
Jan Garbarek – soprano sax, tenor sax
The Hilliard Ensemble:
Gordon Jones – baritone vocals
David James – countertenor vocals
John Potter, Rogers Covey-Crump – tenor vocals

Jan Garbarek Group – Live @ MaiJazz Festival, Stavanger 2013
Jan Garbarek – soprano sax, tenor sax, flute
Rainer Brüninghaus – keyboards
Youri Daniel – bass
Trilok Gurtu – percussion

Jan Garbarek Group – Live 2016
Jan Garbarek – tenor sax, soprano sax
Rainer Brüninghaus – keyboards
Eberhard Weber – bass
Manu Katché – drums

Jan Garbarek Group – Live @ Jazz & Wine of Peace, Teatro Comunale Cormòns, 2016
Jan Garbarek – soprano sax, tenor sax
Rainer Brüninghaus – piano, keyboards
Yuri Daniel – bass guitar
Trilok Gurtu – drums, percussion

https://www.youtube.com/watch?v=vmE8HXbOVWI

Jan Garbarek Group – Live in Milano 2017
Jan Garbarek – soprano sax, tenor sax
Rainer Brüninghaus – piano, keyboards
Yuri Daniel – bass guitar
Trilok Gurtu – drums, percussion

Jan Garbarek Group – Live @ Bucharest Jazz Festival, 2018
Jan Garbarek – – soprano sax, tenor sax
Rainer Brüninghaus – piano
Yuri Daniel – bass guitar
Trilok Gurtu – drums, percussion

HAPPY 74th BIRTHDAY to JAN GARBAREK !!!

By Radosław Czapski • archiwum_x, Index-Up, URODZINY •