Jan Garbarek

Jan Garbarek
Fot. Tomasz Holod

Jan Garbarek
Fot. ECM Records

Jan Garbarek
Fot. Store Norske Leksikon

Jan Garbarek
Fot. All About Jazz

Jan Garbarek
Fot. Ice Boy Tell

Jan Garbarek
(ur. 4 marca 1947
w Mysen w Norwegii)

Norweski saksofonista; jeden z najbardziej znanych współczesnych muzyków jazzowych na świecie, uważany za ojca skandynawskiej sceny jazzowej.

Twórczość

Grę na saksofonie rozpoczął w wieku czternastu lat po usłyszeniu w radiu muzyki Johna Coltrane’a. Jego pierwszą płytą wydaną przez monachijski ECM (w którym wydał niemal wszystkie albumy) była nagrana w 1970 roku wspólnie z gitarzystą Terjem Rypdalem, basistą Arildem Andersenem oraz perkusistą Jonem Cristensenem Afric Pepperbird, na której usłyszeć można pewne elementy muzyki afrykańskiej.

Jego współpraca z Bobo Stensonem zaowocowała płytami: Sart – 1971, Witchi-Tai-To – 1973 oraz Dansere – 1975 W 2012 roku ukazało się wydawnictwo Dansere, zawierające te trzy płyty.

W latach 70. występował głównie wspólnie z pianistą Keithem Jarrettem, basistą Palle Danielssonem oraz Jonem Cristensenem jako tzw. Kwartet Europejski. Nagrał z nimi następujące płyty:

Belonging – 1974
My Song – 1977
Personal Mountains – 1979 – wydany w 1989 roku, album koncertowy
Nude Ants – 1979 – album koncertowy
Sleeper – Tokyo, April 16, 1979 – 1979 – wydany w 2012 roku, album koncertowy
Nagrywał także z Kennym Wheelerem (Deer Wan), Ralphem Townerem (Solstice, Sounds and Shadows), Egberto Gismontim (Sol Do Meio Dia, Magico), Davidem Darlingiem (Cycles).

Od lat ’80 XX w. można zauważyć w twórczości Garbarka coraz wyraźniejsze

wpływy muzyki etnicznej z różnych stron świata:

skandynawskiej:

All Those Born with Wings – 1986
Legend of the Seven Dreams – 1988
I Took Up the Runes – 1990
Rosensfole – 1988 – razem z Agnes Buen Garnås
Twelve Moons – 1992 – nagrana m.in. z Mari Boine, Marilyn Mazur, Eberhardem Weberem
Ragas and Sagas – 1990

pakistańskiej:

jak wspomniana wcześniej płyta Ragas and Sagas – wspólnie z muzykami pakistańskimi

indyjskiej:

Vision – 1983 – z Lakshminarayana Shankarem
Song for Everyone – 1984 – z Lakshminarayana Shankarem, Trilokem Gurtu, Zakirem Hussainem

arabskiej:

Madar – 1992 – z Anouarem Brahemem.

Z sukcesem spotkała się jego współpraca z brytyjskim męskim kwartetem wokalnym The Hilliard Ensemble. Wspólnie nagrali trzy płyty: Officium – 1993, Mnemosyne – 1998, oraz Officium Novum – 2010, na których zawarte zostały niepowtarzalne opracowania kilkusetletnich pieśni liturgicznych. Kwartet wykonuje głównie muzykę średniowieczną, m.in. chorał gregoriański, saksofon Garbarka jest piątym głosem.

Wydana w 2004 roku płyta In Praise of Dreams, to trudny do skatalogowania efekt kooperacji z perkusistą Manu Katchém oraz altowiolistką Kim Kashkashian.

Rodzina

Odnośnie jego polskiego pochodzenia narosło wiele wątpliwości. W jednym z wywiadów prasowych powiedział:
– Ilekroć pada twoje nazwisko, zaraz pojawiają się pytania, czy masz coś wspólnego z naszym krajem?
– Tak, mój ojciec jest Polakiem z pochodzenia, a wśród miast, które pojawiają się w jego opowieściach rodzinnych, znajdują się Jasło i Krosno. Wiele z nim rozmawiałem na temat Polski, jednak osobiście nie czuję w sobie nic z Polaka. Wiem natomiast, że to co gram, jest bardzo w waszym kraju cenione.

Ojciec saksofonisty przebywał w czasie wojny w obozie jenieckim. Piosenkarka i kompozytorka Anja Garbarek jest córką Jana.