Jan „Ptaszyn” Wróblewski


Oprac. Radosław Czapski. Źródło: culture.pl. Autor: Anna Iwanicka-Nijakowska, grudzień 2007; aktualizacja: Małgorzata Kosińska, Polskie Centrum Informacji Muzycznej, Związek Kompozytorów Polskich, listopad 2010, marzec 2019, MG.

Jan Ptaszyn Wróblewski / 9. Lublin Jazz Festiwal. O jazzie i sztuce muzyki – opowiada Jan Ptaszyn Wróblewski, lider projektu Polish Jazz Quartet, wydanego w kultowej serii Polish Jazz.


Jan Ptaszyn Wróblewski
Fot. Andrzej Rumianowski

Jan Ptaszyn Wróblewski
Fot. Andrzej Rumianowski

27 marca 2023, dniu urodzin Jana „Ptaszyna” Wróblewskiego w Akademii Muzycznej im. K. Lipińskiego we Wrocławiu odbyło się uroczyste wręczenie artyście tytułu Doktora Honoris Causa!

Zachęcamy do wysłuchania występu kwartetu Jana „Ptaszyna” Wróblewskiego w dwójkowym cyklu Jazz.PL


 

Jan „Ptaszyn” Wróblewski

Saksofonista, kompozytor, aranżer, dyrygent, publicysta i dziennikarz radiowy. Urodzony 27 marca 1936 w Kaliszu, zmarł 7 maja 2024 roku w Warszawie.

Ukończył Średnią Szkołę Muzyczną w Kaliszu w klasie klarnetu i fortepianu. Po maturze przeniósł się do Poznania i podjął studia na Wydziale Mechanizacji Rolnictwa na Politechnice Poznańskiej. W tym okresie rozpoczął karierę artystyczną – od 1954 prowadził w Poznaniu studenckie zespoły taneczne, grając w nich na fortepianie i klarnecie.

Na scenie jazzowej zadebiutował dwa lata później, w 1956 na 1. Festiwalu Jazzowym w Sopocie, występując z Sekstetem Krzysztofa Komedy. Z zespołem tym jako klarnecista i saksofonista grał do końca jego istnienia, tj. do 1957. Napisał dla niego swoje pierwsze kompozycje. Latem 1958 został wybrany, jako reprezentant Polski, do orkiestry International Newport Band, stworzonej przez amerykańskiego promotora jazzu – George’a Weina, z którą wystąpił na festiwalu jazzowym w Newport (Stany Zjednoczone).

W Ameryce grał z nami Louis Armstrong. Byliśmy wszyscy potwornie spięci, ale Louis okazał się wspaniałym facetem. Bez żadnych oporów rozmawiał z nami. Dostałem od niego autograf, na torebce od ziół, które pijał. Ktoś jednak zainteresował się moją pamiątką i podprowadził autograf. Oprócz „Satchmy” zetknąłem się z Gerrym Mulliganem, a na jego jamach grałem z Bennym Goodmanem.

– opowiadał muzyk w rozmowie ze swoim synem, Jackiem Wróblewskim.

Tego samego roku związał się z zespołem Jazz Believers, a następnie z grupą Andrzeja Kurylewicza – Moderniści. Współpracował także z radiowym zespołem rozrywkowym Jerzego Miliana, All Stars Swingtetem Jerzego Matuszkiewicza, z Poznańską Piętnastką Radiową kierowaną przez Zygmunta Mahlika. W tym okresie prowadził też własne zespoły: Kwintet Poznański (1958-59), Jazz Outsiders (1960-61), Polish Jazz Quartet (1963-66), Studio Jazzowe Polskiego Radia (1968-78) oraz Stowarzyszenie Popierania Prawdziwej Twórczości „Chałturnik”(1970-77). W 1973 roku, wspólnie z Wojciechem Karolakiem, utworzył zespół Mainstream (1973-77), a potem znany Kwartet (1978-84).

Zajmował się również promocją młodych artystów. Od 1982 prowadził roku zajęcia podczas Warsztatów Muzycznych w Chodzieży. Kierowana przez niego grupa muzyków w składzie: Jerzy Głód, Jacek Niedziela, Robert Majewski (oraz gościnnie Henryk Miśkiewicz) wkrótce potem zadebiutowała z sukcesem jako zespół The New Presentation. W kolejnych latach w podobny sposób powstało kilka następnych formacji, w których występowali m.in.: Kuba Stankiewicz, Darek Oleszkiewicz, Kazimierz Jonkisz, Bogdan Hołownia.

Pod koniec lat 80. Jan Ptaszyn Wróblewski podjął współpracę z Jarosławem Śmietaną, która zaowocowała powołaniem grupy Sounds, następnie Symphonic Sound, później – Polish All Stars. Wraz z Henrykiem Majewskim grał natomiast w zespole S. O. S. (Sitwa Ogromnie Swingujących). Koncertował m.in. na Węgrzech, w Jugosławii, we Francji, Belgii, Danii, Niemczech, Holandii, Hiszpanii, Indiach i Stanach Zjednoczonych. Prowadził własny sekstet i – wraz z Andrzejem JagodzińskimCzwartet.

Obok działalności muzyka jazzowego przez lata zajmujował się kompozycją. Już w latach 70. napisał kilkanaście piosenek m.in. dla Andrzeja Dąbrowskiego, Ewy Bem, Łucji Prus, Maryli Rodowicz, Andrzeja Zauchy, zespołu Alibabki, m.in. „Moja mama jest przy forsie”, „Zdzich”, „Rosołek”, „Kolega Maj”, „Dom w malwy malowany”, „Czy to ładnie leniem być”, „Mieć osiemnaście lat”, „Nieśmiałe panie śmiałych snów”, „Ulice wielkich miast”. Dwie uzyskały główne nagrody podczas Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu – „Zielono mi” w 1970 roku oraz „Żyj kolorowo” w 1979 roku. W tym czasie zaczął także komponować utwory symfoniczne. W 1967 roku na konkursie kompozytorskim w Pradze jego utwór „Krzysztof Komeda’s Talking to the Band” otrzymał III nagrodę. W 1975 w Filharmonii Narodowej w Warszawie odbyła się premiera kompozycji Wariant warszawski na wielką orkiestrę symfoniczną i kwartet jazzowy w wykonaniu Tomasza Stańki, Zbigniewa Namysłowskiego, Bronisława Suchanka i Czesława Bartkowskiego. W kolejnych latach powstały m.in. „Maestoso Combiato” na orkiestrę i saksofon barytonowy solo, wykonywany wielokrotnie przez Henryka Miśkiewicza, orkiestrowe „Czytanki muzyczne” oraz zamówiony przez Wojciecha Rajskiego „G-man” na orkiestrę kameralną i klarnet. W 2000 roku dla Miśkiewicza jako solisty powstała „Altissimonica” na improwizujący saksofon altowy i wielką orkiestrę symfoniczną, której premiera miała miejsce tego samego roku w Filharmonii Wrocławskiej, a nagranie płytowe – w 2004 w wykonaniu Polskiej Orkiestry Radiowej pod dyrekcją Zbigniewa Graca. Również w Filharmonii Wrocławskiej prawykonany był – w 2006 roku – koncert na saksofon tenorowy i orkiestrę „Coexistence”.

Jan Ptaszyn Wróblewski jako aranżer współpracował w latach 80. z orkiestrami radiowymi, m.in. z Orkiestrą Polskiego Radia i Telewizji pod dyrekcją Jana Pruszaka, z którą realizował wspomniane koncerty symfoniczne, Orkiestrą Studia S-1 i big-bandem Andrzeja Trzaskowskiego.

Dokonał wielu nagrań, a jego dyskografia obejmuje kilkanaście albumów autorskich i kilkadziesiąt płyt, w realizacji których brał udział.

Przez niemal pół wieku zajmował się też popularyzacją muzyki jazzowej. Od 1970 prowadził własną audycję – „Trzy kwadranse jazzu” w Programie 3 Polskiego Radia. Realizował również autorskie programy telewizyjne, m.in. „Jan Ptaszyn Wróblewski prezentuje”.

Jan Ptaszyn Wróblewski był laureatem „Złotego Saksofonu” – nagrody magazynu „Dookoła Świata” (1958), Nagrody im. Mateusza Święcickiego (1996) oraz honorowej „Złotej Tarki” (2000). Kilkakrotnie zwyciężał w ankietach magazynu „Jazz Forum” w kategorii saksofon barytonowy (1983-88 i 1992-2001) oraz aranżer (1992-2001). W 1998 został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2007 Akademia Fonograficzna ZPAV uhonorowała go statuetką „Złotego Fryderyka 2006” za całokształt twórczości. W 2007 z rąk Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego odebrał Złoty Medal „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”. W 2012 został laureatem Dorocznej Nagrody Ministra Kultury w dziedzinie muzyki. Otrzymał także Paszport Polityki za 2016 jako Kreator Kultury. W tym samym roku dołączył do grona laureatów Nagrody Honorowej Koryfeusz Muzyki Polskiej.

W 2016 obchodził podwójny jubileusz – 80-lecia urodzin i 60-lecia pracy artystycznej.

W 2006 nakładem wydawnictwa Książka i Wiedza ukazała się książka o Janie Ptaszynie Wróblewskim autorstwa Jacka Wróblewskiego – „Globtroter”.

Wybrane kompozycje:

• Krzysztof Komeda’s Talking to the Band
• Wariant warszawski na wielką orkiestrę symfoniczną i kwartet jazzowy
• Maestoso Combiato na orkiestrę i saksofon barytonowy solo
• Czytanki muzyczne na orkiestrę
• G-man na orkiestrę kameralną i klarnet
• Altissimonica na improwizujący saksofon altowy i wielką orkiestrę symfoniczną
• Coexistence na saksofon tenorowy i orkiestrę

Muzyka do wybranych filmów:

• Pan Anatol szuka miliona w reż. Jana Rybkowskiego (1958)
• Jej portret w reż. Mieczysława Waśkowskiego (1974)
• Niech żyje miłość w reż. Ryszarda Bera (1991)

Wybrana dyskografia:

• „Sextet Komedy: Festiwal Jazzowy Sopot” (1956)
• „All Stars Swingtet” (1958)
• „Jazz Believers” (1958)
• „Newport International Youth Band” (1958)
• „Quintet Ptaszyna Wróblewskiego” (1960)
• „Jazz Outsiders” (1961)
• „Kwintet Jerzego Miliana + Jan Ptaszyn Wróblewski” (1961)
• „Ballet Etudes:The Music of Komeda” (1962)
• „Kwintet Andrzeja Kurylewicza” (1963)
• „Polish Jazz Quartet” (1964)
• „Ptaszyn Wróblewski Quartet” (1965)
• „Studio Jazzowe Polskiego Radia” (1969)
• „Krzysztof Sadowski” (1970)
• „Krzysztof Komeda Poljazz Serie” (1956-72)
• „Mieczysław Kosz” (1970)
• „Koncert podwójny na 5 solistów i orkiestrę” (1972)
• „Sweet Beat” (1972)
• „Sprzedawcy glonów” (1973)
• „Mainstream” (1973)
• „SPPT Chałturnik” (1974)
• „SPPT Chałturnik: Kto tak pięknie gra” (1975)
• „Interjazz” (1976)
• „Skleroptak” (1976)
• „Kisa Magnusson & Mainstream” (1977)
• „Jam Session w Akwarium 1” (1978)
• „Flyin’ Lady” (1978)
• „Z lotu Ptaka” (1981)
• „Grand Standard Orchestra” (1982)
• „New Presentation” (1983)
• „Interjazz: Milan Svoboda & the Polish-Czech Big Band” (1985)
• „Jan Ptaszyn Wróblewski: Polish Jazz” (1989)
• „Czwartet-Live in Hades” (1993)
• „Made in Poland” (1995)
• „Henryk Wars Songs” (1998)
• „Bielska Zadymka Jazzowa” (1999)
• „Jazz Trio & Jan Ptaszyn Wróblewski” (2003)
• „Blues z drobiu” (2005)
• „Real Jazz” (2005)
• „Supercalifragilistic” (2007)
• „Moi pierwsi mistrzowie: Komeda/Trzaskowski/Kurylewicz” (2014)