wrz 24 2020

Jazz W Łodzi – Grand Prix Jazz Melomani 2020

Oprac. Ewa Kałużna. Fot. jazz-melomani.pl / Adam Makowicz (forum.pl) / Mateusz Smoczyński (All Soul Jazz) / Stephan Braun (Stephan Haeger) / Marek Kubisiak (bigband.com.pl) / Big Band Fabryka Wełny (fabrykawelny.pl) / Q YA VY (Metrum Jazz Club) / Moscow BeatBalls (facebook.com/moscowbeatballs).

---

JAZZ w ŁODZI – GRAND PRIX JAZZ MELOMANI 2020
28. Wielka Gala Jazzowa Grand Prix JazzMelomani odbędzie się
17 października 2020, o godz. 17, w Teatrze Wielkim w Łodzi.
Podczas Gali zostaną wręczone Oscary Jazzowe za rok 2019.

P R O G R A M:

► ADAM MAKOWICZ wystąpi w roli podwójnego laureata i odbierze dwie statuetki:
Grand Prix of Europe 2019
Grand Prix za Całokształt Działalności.

► MAREK KUBISIAK, solista Big Bandu Fabryka Wełny, otrzyma Nagrodę Prezydenta Miasta Łodzi dla Najlepszego Łódzkiego Jazzmana 2019.

N O M I N A C J E za rok 2019:

► Artysta Roku 2019:

EABS
Maciej Obara
Paweł Tomaszewski

► Nadzieja Melomanów 2019:
Kinga Głyk
Emil Miszk
Marta Wajdzik

► Krytyk / Dziennikarz 2019:

Maciej Pieprzyca
Jerzy Szczerbako
Janusz Szrom

► Płyta Roku 2019 – przyznaje TVP.

Podczas Gali W Y S T Ą P I Ą:

► BIG BAND FABRYKA WEŁNY pod dyrekcją Macieja Pawłowskiego, z udziałem wokalistów Olgi Fidrysiak, Kasi Novej (gościnnie) i Kacpra Andrzejewskiego, oraz z solistami – Martą Sobczak, Markiem Kubisiakiem, Jackiem Delongiem, Piotrem Krzemińskim i Jakubem Raczyńskim.

► Q YA VY:
Mateusz Kurek (Q-Rek) guitar
Yacek Rodziewicz – baritone sax
Maciej Sikała – tenor sax
Bartek Staszkiewicz – piano, keyboards

---

Filip Torres – bass guitar
Tomasz Torres – drums
José Torres – percussion.

► MATEUSZ SMOCZYŃSKI & STEPHAN BRAUN

► MOSCOW BEATBALLS:
Timur Popovkin – bass, balalaika
Sergey Arnautov – vocal, drums
Yury Krivoshein – guitar.
Galę poprowadzą Justyna Sieniawska oraz Conrado Moreno.
Wydarzenie na FB https://www.facebook.com/events/252584332775549/
Wydarzenie online http://www.jazz-melomani.pl/

► WARSZTATY z IMPROWIZACJI JAZZOWEJ

W ramach 28. Wielkiej Gali Jazzowej Grand Prix Jazz Melomani, dzień wcześniej, 16 października 2020, o godz. 16, przy ul Rewolucji 1905 nr 78/80, odbędą się Warsztaty z Improwizacji Jazzowej. Obowiązują zgłoszenia udziału.
W 2020 Wielka Gala Jazzowa Grand Prix Melomani ponownie będzie zorganizowana w Teatrze Wielkim w Łodzi.
„Jest to idealne miejsce, które spełnia wszystkie wymogi techniczne oraz logistyczne. Dla miłośników jazzu jest to ważne wydarzenie, co pokazują ubiegłoroczne statystyki – transmisję z gali przeprowadziliśmy na naszej stronie internetowej, mieliśmy 203 tys. unikatowych wejść. A to oznacza, że widownią

---

moglibyśmy obdzielić kilka stadionów” – podkreśla Ireneusz Kowalewski, prezes Stowarzyszenia Jazzowego „Melomani”.
Po ubiegłorocznej gali, Ireneusz Kowalewski opowiadał: „Stowarzyszenie Jazzowe „Melomani” powstało w 1989, gdy w Łodzi upadł oddział Polskiego Stowarzyszenia Jazzowego. Wówczas okazało się, że muzycy nie mają za co żyć. Większość środków trafiała do Warszawy, sytuacja była bardzo trudna. Powołując Stowarzyszenie Jazzowe „Melomani” chcieliśmy, by pieniądze z Łodzi nie uciekały do stolicy. Miały być one przeznaczone dla naszych twórców”.

TRADYCJE JAZZOWE w ŁODZI

Tradycje jazzowe w Łodzi sięgają czasów przedwojennych.
Polski jazz tamtego okresu był muzyką taneczną, o synkopowym rytmie, i aranżacji wzorowanej na repertuarze jazzowych orkiestr amerykańskich i angielskich, z pewnymi elementami improwizacji.
Z Łodzi pochodziło wielu, szeroko znanych przed wojną, muzyków jazzowych, jak Leon Mettelsbach czy perkusista Mieczysław Klecki.
Klecki słyszał wiele polskich przedwojennych zespołów jazzowych, w niektórych z nich grał, i uważał, że „wszystkie grały głównie utwory amerykańskie i angielskie, i reprezentowały stosunkowo wysoki poziom artystyczny, a w każdej znajdował się przynajmniej jeden dobry improwizator”.
Dla muzyki dancingowej i jazzowej w Łodzi ważny był rok 1937, kiedy to bywalcy prestiżowego lokalu Casanova, znajdującego się przy ul. Zachodniej 87, słuchali koncertów skrzypka, Hermana Rosnera, kuzyna Adiego Rosnera. Występował z nim swingujący wokalista, Lothal Lampel.
Latem 1939 ADI ROSNER, legendarny król jazzu i swingu, jeden z twórców jazzu w Polsce, nazywany „białym Armstrongiem„, założył w Łodzi klub Chez Adi, u zbiegu

ulic Piotrkowskiej i Narutowicza. Z uwagi na zawiłe koleje losu, „biały Armstrong” nie jest dziś pamiętany jako muzyk, aranżer i kompozytor, a przecież w swoich czasach dorównywał największym. Jego przeboje, zwłaszcza słynna „Cicha woda”, były słuchane i śpiewane przez wszystkich. Orkiestra Adiego Rosnera wykonywała wielkie przeboje jazzowe, jak „Caravan” czy „St. Louis Blues”.
Niestety, wybuch wojny pokrzyżował łódzkim jazzmanom ambitne plany.
Po wojnie, 4 kwietnia 1947, w istniejącym do dziś łódzkim oddziale YMCA POLSKA przy ul. Moniuszki, powstał Klub Jazzowy Melomani, a następnie zespół Melomani – pierwszy polski zespół jazzowy z prawdziwego zdarzenia.
Założycielami i pierwszymi członkami zespołu MELOMANI byli muzycy jazzowi, związani z Łodzią – Jerzy Duduś Matuszkiewcz, Witold Dentox Sobociński, Andrzej Idon Wojciechowski i Antoni Studziński. W Melomanach grali także m.in. Krzysztof Komeda i Andrzej Trzaskowski.
Pierwszą perkusję dla Melomanów wykonał słynny łódzki mistrz produkcji perkusji i perkusjonaliów, ZYGMUNT SZPADERSKI, który miał swój warsztat przy Piotrkowskiej 86. Sława Szpaderskiego rozchodziła się po całej Polsce z powodu znakomitej jakości jego wyrobów, przewyższającej instrumenty zagraniczne. Perkusja Melomanów była w kolorze czarnym, bo Melomani ubierali się na czarno. Antoni Studziński grał na niej do końca istnienia zespołu, i jeszcze przez wiele lat później.
W 1949 zaostrzyła się cenzura. Muzykę jazzową ochrzczono mianem „dzikiej, wrzaskliwej, bez wartości”. Wszystko, co było nasycone zachodnią stylistyką, było zakazane albo przynajmniej źle odbierane.

Rozwiązano polskie oddziały YMCA i łódzki klub jazzowy Melomani. Dla jazzu zaczął się w Polsce tzw. „okres katakumbowy”, gdy muzykę tę grano jedynie w prywatnych mieszkaniach, piwnicach, zamkniętych salach, a także potajemnie w łódzkiej szkole filmowej.
Zespół Melomani zawiesił działalność.
Po śmierci Stalina w 1953, jazz w Polsce zaczął wychodzić z podziemia. Łódzcy Melomani szybko stali się gwiazdami. Grali po kilka koncertów dziennie w całej Polsce. Pierwszy Festiwal Jazzowy w Sopocie w 1956 i drugi, rok później, były ukoronowaniem ich działalności. Ostatecznym triumfem był koncert w Filharmonii Narodowej w Warszawie, w 1958. Jazz wówczas wszedł do filharmonii, czyli „na salony”.

Zaraz po tym wydarzeniu, łódzcy Melomani zakończyli działalność.

JAZZ w ŁODZI DZISIAJ

Dziś w Łodzi kilka zespołów kultywuje tradycje jazzu przedwojennego i powojennego, wykonywanego przez Melomanów czy Tiger Rag.
Zespół jazzu tradycyjnego SWEET & HOT JAZZBAND od ponad 15 lat gra w Łodzi na koncertach i potańcówkach muzykę z lat 1900-1950. Wierzą, że bez kontaktu z dixielandem i swingiem nie da się żyć. Wraz z łódzką formacją tańców swingowych o nazwie Swing Załoga, od wielu lat organizują uliczną imprezę o nazwie Swingowy Spacer po Piotrkowskiej.
Inni uzdolnieni muzycy występują w Łodzi od 2016, jako BIG BAND FABRYKA WEŁNY. Jest to nowa inicjatywa łódzkich muzyków, którzy postanowili założyć dużą orkiestrę jazzową, grającą w składzie, charakterystycznym dla klasycznych big bandów – saksofony, puzony, trąbki i sekcja rytmiczna. Artyści to nauczyciele akademiccy, muzycy Filharmonii Łódzkiej, Teatru Wielkiego i Teatru Muzycznego w Łodzi, członkowie wielu znanych polskich zespołów jazzowych i rozrywkowych. Od 2020 siedzibą orkiestry jest Radio Łódź. Big Band Fabryka Wełny to przede wszystkim muzyka swingowa, ze „złotej ery jazzu”, czyli z połowy ubiegłego wieku, kiedy to grały słynne orkiestry Benny’ego Goodmana, Counta Basie’ego, Duke’a Ellingtona czy Woody’ego Hermana.
Niezwykle ważną dla historii łódzkiego jazzu postacią jest światowej sławy skrzypek i saksofonista, MICHAŁ URBANIAK. Jako jedyny Polak, Urbaniak nagrywał i koncertował z Milesem Davisem.
Nazywany „nowojorczykiem z Łodzi”, jest Honorowym Obywatelem Miasta Łodzi, ma swoją gwiazdę w Łódzkiej Alei Sław na Piotrkowskiej.
Michał Urbaniak jest związany z Łodzią od wczesnego dzieciństwa – spędził tu lata szkolne, mieszkał w Łodzi przez pierwsze 18 lat swojego życia. Muzyczną karierę zaczynał w legendarnym klubie studenckim Pod Siódemkami, przy ul. Piotrkowskiej 77.
Gorący propagator i orędownik Łodzi, Michał Urbaniak był ambasadorem miasta w staraniach o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury w 2016.
Utrzymuje bliski kontakt z miastem, corocznie organizuje tutaj cykl Warsztatów Jazzowych o nazwie URBANATOR DAYS, które często obejmuje patronatem honorowym Prezydent Łodzi, Hanna Zdanowska. Urbanator Days kończą się elitarnym koncertem, z udziałem amerykańskich muzyków i „warsztatowiczów” z całej Polski.
W Łodzi organizowane są cykliczne wydarzenia jazzowe, z których najważniejsze to LETNIA AKADEMIA JAZZU i Międzynarodowe Warsztaty Jazzowe JAZZ CONNECTIVE w KLUBIE WYTWÓRNIA, a także letni cykl koncertów jazzowych w Manufakturze o nazwie MANU SUMMER JAZZ SUNDAYS, oraz GEYER MUSIC FACTORY FESTIVAL.
Także podczas wielu innych wydarzeń muzycznych, jak Soundedit Festival, można posłuchać w Łodzi jazzu.
Kluby muzyczne, jak Jazzga, Improwizacja Jazz Lounge, Scenografia, Magnetofon, Club 77, Pop’n’Art, Ciągoty i Tęsknoty, Kij, Geyer Music Factory, Fabryka Sztuki czy sklep muzyczny Ale Jazz, a także Akademia Muzyczna, Teatr Muzyczny czy Filharmonia Łódzka, propagują jazz, poprzez organizowanie koncertów i jam sessions.
Wielu znakomitych współczesnych jazzmanów wywodzi się z Łodzi, tu kończyli studia w Akademii Muzycznej, i tu rozpoczynali karierę.

ŁÓDZKIE STOWARZYSZENIE JAZZOWE „MELOMANI”

W Łodzi istnieje i aktywnie działa od ponad trzydziestu lat Stowarzyszenie Jazzowe „Melomani”, które organizuje coroczną Galę Jazzową Grand Prix Jazz Melomani. Jazzowe Oscary wręczane są najlepszym artystom, dziennikarzom oraz osobom i instytucjom, popularyzującym muzykę jazzową. Oprócz Oscarów Jazzowych, przyznawana jest Nagroda Prezydenta Miasta Łodzi dla Najlepszego Łódzkiego Jazzmana oraz Nagroda Radia Łódź – Jazzowa Perła Łodzi, za Łódzkie Wydarzenie Roku.
Impreza odbywa się w Teatrze Wielkim w Łodzi.
Prestiżowe Grand Prix Jazz Melomani przyznawane są w kilku kategoriach: Artysta Roku, Płyta Roku, Nadzieja Melomanów, Krytyk/Dziennikarz Roku, Nagroda za Całokształt Działalności, Grand Prix of Europe – Największa Europejska Indywidualność, Grand Prix dla Najlepszego Łódzkiego Jazzmana, Jazzowa Perła Łodzi.
Podczas każdej Gali występują specjalnie zaproszeni goście – wybitni muzycy i zespoły z Polski i całego świata.

U w a g a!

W tym roku, goście Gali zobowiązani są do zakrywania ust i nosa, w związku z pandemią Covid-19.

By Radosław Czapski • archiwum_x, ZAPOWIEDZI •