lis 9 2021

Kazimierz Jonkisz

„Tiritaka” from „Tiritaka” 1980

Oprac. Ewa Kałużna. Fot. Kuba Majerczyk

Kazimierz Jonkisz
Fot. Kuba Majerczyk

Dzisiaj, 9 listopada 2021, swoje 73. urodziny świętuje

KAZIMIERZ JONKISZ

(ur. 9 listopada 1948),

ceniony perkusista jazzowy, wykładowca i edukator, jeden z nielicznych na polskiej scenie perkusistów – liderów własnych grup.

POCZĄTKI

Urodził się w Wilamowicach na Śląsku. Mając 10 lat, rozpoczął naukę gry na akordeonie w Ognisku Muzycznym w Brzeszczach.

Podczas egzaminu do liceum muzycznego w Bielsku-Białej, komisja odkryła u niego wyjątkowe poczucie rytmu. W 1962 rozpoczął w tej szkole naukę gry na perkusji.

Jako jazzman, debiutował w zespole dixielandowym.
W 1967, w wieku 19 lat, zdobył wyróżnienie na Studenckim Festiwalu Jazzowym Jazz nad Odrą, występując z kwartetem Andrzeja Zubka, w składzie:
Andrzej Zubek – piano
Bogusław Skawina – trumpet
Bronisław Suchanek – bass
Kazimierz Jonkisz – drums.

Z zespołem tym, pod nazwą Silesian Jazz Quartet, występował także podczas Jazzu nad Odrą w latach 1968-1969.

Studia muzyczne ukończył w 1971. Otrzymał wówczas stypendium im. Krzysztofa Komedy.

NAMYSŁOWSKI QUARTET – „WINOBRANIE”, 1973

Po ukończeniu studiów, w 1971 Kazimierz Jonkisz związał się z grupą Zbigniewa Namysłowskiego, z którą wystąpił na Jazz Jamboree ’72.

Zagrał też na kultowej płycie formacji Zbigniew Namysłowski Quintet – „Winobranie”, wydanej przez Polskie Nagrania Muza.

Niewiele albumów w historii jazzu ma taki status, jak „Winobranie” kwintetu Zbigniewa Namysłowskiego z 1973. Jedna z najważniejszych płyt w historii polskiego jazzu została wznowiona w 2017 przez Polskie Nagrania, w ekskluzywnej reedycji serii Polish Jazz Vol. 33. Wystąpili:.
Zbigniew Namysłowski – alto sax, cello, piano
Tomasz Szukalski – tenor sax, bass clarinet
Paweł Jarzębski – bass
Stanisław Cieślak – trombone, percussion
Kazimierz Jonkisz – drums
„Winobranie” from „Winobranie” 1973

JAZZ CARRIERS – „CARRY ON”, 1973

W latach 1974-1975 Kazimierz był perkusistą zespołu Jazz Carriers.

Formacja łączyła jazz tradycyjny z nowoczesnym. Podstawowy skład grupy tworzyli saksofoniści Zbigniew Jaremko i Henryk Miśkiewicz, pianista Paweł Perliński, kontrabasista Marian Komar i perkusista Zbigniew Kitliński. Z formacją współpracowali kontrabasiści Andrzej Dechnik i Paweł Jarzębski, perkusiści Kazimierz Jonkisz i Eryk Kulm, oraz pianista Sławomir Kulpowicz. Z powodzeniem występowali na licznych koncertach w kraju i za granicą, m.in. w Bułgarii, Czechosłowacji, NRD, RFN, oraz na Jazz nad Odrą i Jazz Jamboree.

Jazz Carriers wydał w 1973 jedyną płytę, „Carry On!”, jednak miało to miejsce jeszcze zanim do zespołu dołączył Kazimierz Jonkisz.

INNA WPÓŁPRACA

Na Międzynarodowym Festiwalu Jazzowym Jazz Jamboree ’73, Kazimierz Jonkisz grał z kwintetem Włodzimierza Nahornego.

Do 1977 współpracował z grupą Novi Singers, Studiem Jazzowym Polskiego Radia i Grupą Organową Krzysztofa Sadowskiego.

LIDER

W 1978 Kazimierz Jonkisz rozpoczął koncerty, jako pierwszy w Polsce lider za perkusją, co było absolutnym ewenementem.

W 1980 debiutował z własnym kwintetem na Jazz Jamboree, w składzie:
Krzesimir Dębski – violin
Andrzej Olejniczak – soprano sax, tenor sax
Janusz Skowron – piano
Andrzej Łukasik – bass
Kazimierz Jonkisz – drums, leader.
„TIRITAKA” 1980

W tym samym roku kwintet Jonkisza nagrał jego pierwszą autorską płytę – „Tiritaka”. Album wprowadził na scenę jazzową mało wówczas znanego skrzypka, Krzesimira Dębskiego, który wkrótce miał utworzyć słynne String Connection. Płyta została wznowiona w 2017, w serii Polish Jazz:
Krzesimir Dębski – violin
Janusz Skowron – piano
Janusz Olejniczak – tenor sax, soprano sax
Andrzej Łukasik – bass
Kazimierz Jonkisz – drums, leader
„Tiritaka” from „Tiritaka” 1980

„Dla Sławosza” from „Tiritaka” 1980

„Wszyscy czekamy” from „Tiritaka” 1980

„XYZ” 1984

W 1984 ukazała się płyta Kazimierza Jonkisza „XYZ”, wydana przez PolJazz, a nagrana w studiach radiowych w Warszawie i Szczecinie, w składzie nonetowym:
Maciej Sikała – tenor sax
Krzysztof Popek – flute
Marek Bliziński – guitar
Piotr Adamski – piano
Maciej Strzelczyk, Henryk Gembalski – violin
Tomasz Gąssowski – bass guitar
Andrzej Łukasik – bass
Kazimierz Jonkisz – drums, percussion, leader
Na płycie znalazły się cztery kompozycje Macieja Strzelczyka – „XYZ”, „Kakadu”, „Piosenka dla Jana”, oraz „Optymistyczny koniec”. Pozostałe dwie skomponował Krzysztof Popek, a jedna była standardem Duke’a Ellingtona – „In a Sentimental Mood”:

„XYZ” – Full Album 1984
Side A

Side B

„OUTSIDER” 1986 (wyd. 1987)

Zespół Kazimierza Jonkisza o nazwie Top Six zrealizował album „Outsider”, nagrany w maju i czerwcu 1986, w studiu Polskich Nagrań. Album ukazał się w 1987, w serii Polish Jazz Vol. 71. Okładka była dziełem Marka Karewicza. Dzisiaj to prawdziwy biały kruk – cena płyty sięga 400 zł. Wystąpili:

Krzysztof Popek – flute
Piotr Adamski – piano
Henryk Gembalski, Maciej Strzelczyk – violin
Witold Szczurek (Vitold Rek) – bass
Kazimierz Jonkisz – drums, percussion, leader
„Outsider” from „Outsider” 1986 (wyd. 1987)

„Last Dance” from „Outsider” 1986 (wyd. 1987)

„Blue Patty” from „Outsider” 1986 (wyd. 1987)

„Pikador” from „Outsider” 1986 (wyd. 1987)

W 1987 Jonkisz wystąpił na Old Jazz Meeting w Warszawie, z amerykańskim puzonistą, Alem Cohnem.

KAZIMIERZ JONKISZ QUARTET

W 1997 kwartet Kazimierza Jonkisza, z gościnnym udziałem Janusza Zabeglińskiego, wydał album „Tribute to Duke”, nagrany w Studio Sonus w Łomiankach, w listopadzie 1996:
Maciej Ulatowski – piano
Janusz Zabiegliński – alto sax, clarinet
Stanisław Piotrowski – bass
Kazimierz Jonkisz – drums

DOROBEK

Kazimierz Jonkisz dotychczas uczestniczył w nagraniu ok. 70 płyt, m.in. ze Zbigniewem Namysłowskim, Januszem Muniakiem, Janem Ptaszynem Wróblewskim, Mieczysławem Koszem.

Współpracował również z Leszkiem Możdżerem, Tomaszem Stańko, Michałem Urbaniakiem, Adamem Makowiczem, oraz z muzykami amerykańskimi – Eddie Hendersonem, Monty Watersem, Larrym Coryellem czy Johnem Hicksem.

Przez jego zespoły przewinęli się młodzi muzycy z czołówki polskiego jazzu.

Od 1992 Kazimierz Jonkisz zajmuje się także nauczaniem jazzu, bierze udział w warsztatach muzycznych.

KAZIMIERZ JONKISZ JAZZ ENERGY

W autorskiej formacji Jazz Energy Jonkiszowi towarzyszą saksofoniści Borys Janczarski i Tomasz Grzegorski, kontrabasista Wojciech Pulcyn i trębacz Jerzy Małek. Nazwa zespołu jest adekwatna do tego, co dzieje się na scenie przy okazji każdego z występów. Zespół wprowadza publiczność w znakomity klimat – od nastrojowej ballady do niezwykłej ekspresji.

„6 HOURS with RONNIE”, 2015

W 2015 ukazał się album „Kazimierz Jonkisz Energy – 6 Hours with Ronnie”. Jest to album projektu Kazimierza Jonkisza, z udziałem Ronnie’go Cubera – amerykańskiego saksofonisty i flecisty, współpracownika Charlesa Mingusa.

Na program płyty złożyło się kilka kompozycji, napisanych specjalnie z okazji tej sesji przez Wojciecha Pulcyna, oraz garść rdzennie jazzowych standardów.

Płyta została nominowana do Fryderyka 2016 w kategorii Jazzowa Płyta Roku.

„Spotkanie obu mistrzów trwało tylko 6 godzin, ale wielkość prezentowanej muzyki sięga gwiazd. Słuchamy hard bopu na najwyższym światowym poziomie” (nospr.org.pl). Muzycy:
Jan Smoczyński – piano
Ronnie Cuber – baritone sax, flute
Borys Janczarski, Tomasz Grzegorski – tenor sax
Robert Murakowski – trumpet
Wojciech Pulcyn – bass
Kazimierz Jonkisz – drums
„Three Card Molly” from „6 Hours with Ronnie” 2015

W 2018 Kazimierz Jonkisz wystąpił na albumie „Seweryn Krajewski Smooth Jazz 2” w składzie z Bogdanem Hołownią, Robertem Murakowskim, Piotrem Wromblem, Mariuszem Mielczarkiem, Grzegorzem Masłowskim i Piotrem Rodowiczem

KULPOWICZ QUARTET – „EXPRESSION”, 2019

W 2019 ukazała się płyta ‎”Expression”, zespołu Kulpowicz Quartet, nagrana dwanaście lat wcześniej, w sierpniu 2007, kilka miesięcy przed śmiercią Kulpowicza, w Mantram Studio w Warszawie. W październiku 2018, w Maro Records Studio w Gdyni, dograno trąbkę Tomasza Dąbrowskiego w trzech utworach. Skład na albumie:
Piotr Bocian Cieślikowski – tenor sax, soprano sax
Tomasz Dąbrowski – trumpet
Sławomir Kulpowicz – electric piano
Wojciech Pulcyn – bass
Kazimierz Jonkisz – drums

Album „Expression” przywracał ostatni, niedokończony rozdział życia Sławomira Kulpowicza.

W 2018 producent muzyczny albumu, Ryszard Wojciul, decydując o dograniu do trzech utworów partii trąbki unisono z saksofonem, zaprosił trębacza Tomasza Dąbrowskiego.

Ten album to testament, a raczej niezwykle udane „grande finale” Sławomira Kulpowicza.

„Gdy latem 2018 naczelny wydawnictwa For Tune zwrócił się do mnie z prośbą o zajęcie się nagraniami z ostatniej sesji Sławka Kulpowicza, byłem niezwykle podekscytowany. O istnieniu tych – nigdy nie wydanych – nagrań wiedziałem od 2013, jednak nie dane mi było ich posłuchać. Wiedziałem, że istniała koncepcja, by nagrania rozbudować o współcześnie dograne partie przyjaciół Kulpowicza, jednak do realizacji tego pomysłu nie doszło.

Gdy wreszcie ścieżki sesji odpaliłem w studiu, byłem zaskoczony. Spodziewałem się raczej szkiców utworów, szkieletów formy. To, co dostałem, to był niemal gotowy materiał, który nie wymagał uzupełnień. Otrzymałem około 100 minut muzyki. Utwory zagrane były po jednym razie, bez powtórek, bez poprawek. Specyfiką tej sesji było to, że intencją artystów było przygotowanie się do koncertów i do właściwych nagrań na płytę. Nie zwracano więc uwagi na pewne niedociągnięcia, nie szukano perfekcji.

Zadanie, które przed sobą postawiłem, to znaleźć takie fragmenty nagrań, które przeszłyby sito autocenzury, gdyby realizowane były w celu wydania płyty. Po wybraniu sześciu utworów, do trzech zdecydowałem się dograć partię trąbki, tak, by zachowując charakter grania kwartetowego, zbliżyć się do perfekcji realizacji studyjnej. Zwróćmy uwagę, że trąbka gra wszystkie tematy unisono z saksofonem, nie dodałem tam bowiem żadnych dźwięków, nienapisanych przez Kulpowicza” (Ryszard Wojciul, producent muzyczny, 2019).

„Expression 1” from „Expression” 2019

„Expression 2” from „Expression” 2019

„Funky Freeboper” from „Expression” 2019

BORYS JANCZARSKI & SIDDIK 4TET – „CONTEMPLATION”, 2020

23 września 2020, nakładem For Tune Records, ukazał się album „Contemplation”, formacji Borys Janczarski & Siddik 4tet, współtworzonej przez Kazimierza Jonkisza.

Kwartet, który powstał tylko na ten jeden koncert, jeden z ostatnich, zarejestrowanych w styczniu 2020, w warszawskim 12on14 Jazz Club, przed epidemiczną przerwą.

Tytuł płyty pochodzi od kompozycji McCoy Tynera, który zmarł 6 marca 2020, i któremu muzycy postanowili zadedykować ten album.

Siedem utworów to klasyki współczesnego jazzu – Woody Shaw, Charles Mingus, Don Cherry, Joe Henderson, Jim Pepper. Do tego, jedna kompozycja Rasula Siddika. Grający na trąbce i flecie, znany w świecie jazzowej awangardy muzyk, sięgnął w ten sposób do korzeni awant-garde.

„Doskonały zespół sprawił, że powstał album ponadczasowy, który równie dobrze mógłby zostać nagrany w połowie lat 60., kiedy autorzy prezentowanych kompozycji byli u szczytu swoich twórczych możliwości.

Soczyste, męskie granie klasycznego jazzowego duetu trąbki i saksofonu tenorowego, uzupełnia sekcja, łącząca doświadczenie (Kazimierz Jonkisz) z młodością (Michał Jaros).

Zespołowi udało się osiągnąć równowagę między całkowicie spontaniczną improwizacją i powstrzymaniem się od nadmiaru zbędnych dźwięków.

Nie wystarczy zagrać dużo, trzeba zagrać z sensem i pomysłem. To udało się w czasie koncertu, zarejestrowanego na płycie „Contemplation”.

To album prawdziwy, równie solidny, co zachwycający, choć nie jest to zachwyt, wynikający z jakichś szczególnie błyskotliwych momentów, niespodziewanych zwrotów akcji, czy innowacyjnych rozwiązań formalnych. Muzycy pokazują, że można zaskoczyć i zachwycić słuchaczy solidnością, rzetelnością i, przede wszystkim, prawdziwą emocją, wielkich szacunkiem dla mistrzów gatunku, których kompozycje zostały na koncercie wykorzystane (Rafał Garszczyński).

Tracklist: „Sweet Love of Mine”, „Self Portrait in Three Colors”, „Witchi Tai To”, „Complete Communion”, „Dedication”, „Caribbean Fire Dance”.

Wystąpili:
Borys Janczarski – tenor sax
Rasul Siddik – trumet, flute, percussion, vocal
Michał Jaros – bass
Kazimierz Jonkisz – drums
„Contemplation” – Album Trailer, Live 2020

W 2017 Kazimierz Jonkisz został odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Posłuchajmy także:
Kazimierz Jonkisz Energy – „Afro Blue” Part. 1, Live 2008
Tomasz Grzegorski, Borys Janczarski, Piotr Baron – tenor sax
Henryk Miśkiewicz – alto sax
Paweł Kaczmarczyk – piano
Wojciech Pulcyn – bass
Kazimierz Jonkisz – drums

Kazimierz Jonkisz Quartet, Live @ IX Tarnogórskie Spotkania Jazzowe 2011
Tomasz Grzegorski – tenor sax, soprano sax
Borys Janczarski – tenor sax
Wojciech Pulcyn – bass
Kazimierz Jonkisz – drums

Kazimierz Jonkisz Energy feat. Ronnie Cuber – „Invitation”, Live 2016
Marcin Żupański – tenor sax
Ronnie Cuber – baritone sax
Piotr Matusik – piano
Wojciech Pulcyn – bass
Kazimierz Jonkisz – drums

Kazimierz Jonkisz Quartet – „Three Card Molly”, Live @ Bielska Zadymka Jazzowa 2018
Marcin Żupański – tenor sax
Piotr Matusik – piano
Eugeniusz Kubat – bass
Kazimierz Jonkisz – drums

Kazimierz Jonkisz Energy – Live @ JAZZ.PL, Full Concert 2021
Borys Janczarski – tenor sax
Tomasz Grzegorski – tenor sax, soprano sax
Wojciech Pulcyn – bass
Kazimierz Jonkisz – drums