cze 8 2021
Kora
„Hamlet” 1979, Kora – vocal
Oprac. Ewa Kałużna Fot. Viva, last.fm, Lesław Sagan, Agata Ptak, Stefan Kraszewski, kobieta.dziennik.pl
Kora 2013
Fot. Viva
1971 Kora, grająca na fujarce z zespołem Osjan
Fot. last.fm
1980 Kora i Marek w Opolu
Fot. Lesław Sagan
70 lat temu, 8 czerwca 1951, urodziła się jedna z najbardziej charyzmatycznych wokalistek w historii polskiej muzyki rockowej, uznawana za ikonę rocka, solistka legendarnego zespołu Maanam. Odeszła w wieku 67 lat, po długiej walce z chorobą nowotworową,
KORA (właśc. Olga Aleksandra Sipowicz, z d. Ostrowska, primo voto Jackowska; ur. 8 czerwca 1951, zm. 28 lipca 2018).
Kora, legenda polskiej muzyki rockowej, gwiazda zespołu Maanam, trzy lata temu przegrała walkę z rakiem.
W czasie remisji choroby, wyprowadziła się z Warszawy na Roztocze. Niedaleko Roztoczańskiego Parku Narodowego, w Bliżowie, Kora znalazła swoje ostatnie miejsce na ziemi, w otoczeniu łąk, lasów i zwierząt. Tam, na swoim ukochanym ranczo, regenerowała siły, i starała się wyrzucić z pamięci traumatyczne przeżycia.
Los niezasłużenie sprowadził na wokalistkę wiele nieszczęść, z konsekwencjami których musiała zmagać się przez całe życie.
TRAUMATYCZNE DZIECIŃSTWO
Olga Ostrowska pochodziła z ubogiego domu, Była piątym, najmłodszym dzieckiem Marcina i Emilii Ostrowskich. Rodzice Kory poznali się w Krakowie, gdzie oboje pracowali jako urzędnicy.
Gdy Olga miała 4 lata, jej matka zachorowała na gruźlicę. Ze względu na trudną sytuację materialną rodziny, Olga trafiła wówczas do domu dziecka, prowadzonego przez siostry Prezentki w Jordanowie.
Spędziła tam 5 lat. W tym czasie padła ofiarą molestowania seksualnego przez katolickiego księdza.
Zakonnice nadawały podopiecznym numery. Olga nosiła siódemkę. W placówce znęcano się nad dziećmi. Olga była wielokrotnie poniżana i bita. „Przez pięć lat, od czwartego roku życia, przebywałam w Caritasie u zakonnic, które nieustannie poddawały dzieci przemocy emocjonalnej i fizycznej. Te wszystkie przeżycia spychałam na dno pamięci, tak jak potem śpiewałam w mojej piosence, że upycha się tam obrazy, których nie chce się oglądać” – mówiła wokalistka w wywiadzie dla „Vivy” w 2012.
Niestety, koszmar nie skończył się nawet, gdy opuściła dom dziecka. Zaraz po tym, jak Olga wróciła do domu rodzinnego, jej ojciec zmarł na zawał. 9-letnia Olga znalazła jego ciało.
Po tym traumatycznym wydarzeniu, dziewczynka zamieszkała u wujostwa w Jabłonowie Pomorskim. Ale i tam nie była szczęśliwa. „Ciotka była dla mnie była bardzo okrutna. Przypominam sobie jedynie, że musiałam wcześnie rano wstawać i pracować. Kontrolowałam, prowadzoną przez żonę wuja, stację meteorologiczną, i pilnowałam jej męża. Miała bowiem obsesję, że wujek ją zdradza. Żyłam w takiej paranoi i stresie, że nie pamiętam nawet, czy chodziłam wtedy do szkoły” – napisała artystka w swojej autobiografii.
Próbowała nawet odebrać sobie życie. „Jako dziecko chciałam umrzeć milion razy. Zasypiając, wyobrażałam sobie, że się już nie obudzę. Moja próba samobójcza to absolutna klasyka wśród młodych, którzy nie mają swojego miejsca w świecie, i są bardzo wrażliwi”.
Uratowano ją cudem.
W późniejszych latach, Kora cierpiała na depresję. Jednak już na zawsze pozostała w niej silna wola życia. „Nie chcę umierać od momentu, kiedy prawie umarłam. Na całe życie można się ze śmierci wyleczyć” – mówiła.
„ZABAWA w CHOWANEGO”
W czerwcu 2010 odbyła się premiera solowej piosenki Kory i teledysku „Zabawa w chowanego”, wzbudzająca kontrowersje ze względu na poruszaną tematykę pedofilii wśród księży. Tekst oparty był na osobistych przeżyciach wokalistki z okresu, gdy miała 10-11 lat. Teledysk do utworu zdobył główną nagrodę Festiwalu Operatorów Filmowych Camerimage, czyli Złotą Żabę, był także nominowany do nagrody Grand Prix festiwalu Yach Film, nagradzającego najlepsze teledyski.
1983 Kora w pracowni Edwarda Dwurnika
Utwór „Zabawa w chowanego” został wykorzystamy w 2020, w filmie dokumentalnym braci Sekielskich o tym samym tytule, będącym drugą częścią serii, piętnującej pedofilię w kościele katolickim w Polsce:
1987 Kora
Fot. Agata Ptak
2005 Kora i Marek
Fot. Stefan Kraszewski
2010 Kora i Kamil
Fot. kobieta.dziennik.pl
Kora – „Zabawa w chowanego”, Official Video 2010
„Zabawa w chowanego” – Full Documentary Film 2020
Ze względu na przeżycia z dzieciństwa, Kora miała bardzo krytyczny stosunek do kościoła katolickiego. Sprzeciwiała się przypadkom ukrywania pedofilii wśród księży, przez co była postrzegana jako osoba antyklerykalna. Artystka wyznawała religię „słońca, wiatru i kwiatów”.
NASTOLETNIA HIPISKA
Wydarzenia z dzieciństwa mocno odbiły się na nastoletnim życiu Kory. To wtedy piosenkarka zaczęła regularnie chodzić na imprezy, na których nie stroniła od alkoholu i narkotyków. Były to czasy hipisowskie.
Jako nastolatka, związana była z krakowskim środowiskiem artystycznym i hipisowskim. Przyjaźniła się z Piotrem Skrzyneckim, Wiesławem Dymnym, Krystyną Zachwatowicz.
W tym okresie Olga przyjęła pseudonim Kora.
KORA & MAREK
Egzamin dojrzałości Kora złożyła w liceum w Krakowie.
Tuż po maturze, pod koniec lat 60., poznała muzyka, Marka Jackowskiego.
Marek był o pięć lat starszy, studiował anglistykę w Łodzi. Grał tam w zespole Impulsy, z którego wyłoniła się jego własna formacja – Vox Gentis. Był to duet gitarowy, ze Zbigniewem Frankowskim. Pewnego dnia, duet przyjechał na koncert do Piwnicy pod Baranami. Spodobali się Zygmuntowi Koniecznemu i Piotrowi Skrzyneckiemu, i podjęli decyzję o przenosinach do Krakowa. W ten sposób, na ostatni rok studiów, w 1969 Marek znalazł się w Krakowie.
Już na tym pierwszym koncercie w Krakowie, Jackowski poznał Olgę Ostrowską, wówczas 17-letnią krakowską hipiskę. On sam nigdy nie wciągnął się w ruch hipisowski – zawsze ubrany na czarno, wycofany, nieśmiały, niepewny siebie, nie wszedł w tę grupę. Był specjalistą w dziedzinie filozofii buddyzmu zen.
Dobrali się z Olgą-Korą na zasadzie przeciwieństw. Kora sama przyznawała, że starszy i bardziej odpowiedzialny Marek sprawił, że nie zeszła na złą drogę. „Byłam wtedy bardzo zmęczona życiem i miałam wrażenie, jakbym dobiła do jakiejś przystani. Tą przystanią był Marek” – wspominała Kora.
Kora i Marek zaczęli regularnie bywać w Piwnicy pod Baranami. Często też włóczyli się po mieście, chłonąc jego towarzysko-artystyczną atmosferę.
Pobrali się 10 grudnia 1971. Rok później na świat przyszedł ich syn, Mateusz.
Wynajmowali wtedy mały pokój na czwartym piętrze wieżowca, i nie sądzili, że za kilka lat będą współtworzyć jeden z najpopularniejszych zespołów w historii polskiego rocka.
Marek zaczął współpracę z formacją Grechuty i Pawluśkiewicza – Anawa. Nagrał z nimi dwie płyty, w tym kultowy „Korowód”.
Razem z Jackiem Ostaszewskim z Anawa, w 1970 Jackowski założył awangardową grupę Osjan. Ich kolorowa, dynamiczna world music odwoływała się do głownie muzyki hinduskiej.
Kora sporadycznie występowała na koncertach nowego zespołu męża, zwykle akompaniując na fujarce.
MAANAM
Jako wokalistka, Kora debiutowała w kolejnym zespole Marka Jackowskiego. Był to, utworzony w 1975, wraz z Milo Kurtisem, niszowy gitarowy duet M-a-M, grający muzykę alternatywną, inspirowaną Bliskim Wschodem.
„Marek wymyślił, że nazwiemy zespół od pierwszych liter naszych imion – Milo i Marek, czyli M and M. Pomiędzy dwie litery „M” powstawialiśmy literki „a” i wyszło Maanam” – opowiada Kurtis.
Maanam po persku znaczy „kocham cię”. Młodych ludzi w tamtych czasach fascynował mistyczny Wschód – Indie, Persja, Japonia, Chiny.
W 1976 do zespołu oficjalnie dołączyła Kora. Debiutowali w poznańskim klubie Aspirynka, w grudniu 1976.
Po ponad roku występowania równocześnie w dwóch grupach – Osjan i Maanam, Milo Kurtis wybrał tę pierwszą.
Na jego miejsce, do Kory i Marka doszlusował gitarzysta John Porter, a nazwa zmieniła się na Maanam Elektryczny Prysznic. Miało to sygnalizować przejście na elektryczne, rockowe brzmienie, i porzucenie muzyki orientalnej.
Rockowe brzmienie pozostało, choć Porter odszedł w 1979:
Maanam Elektryczny Prysznic feat. John Porter – „Jest taka pora”, 1979
„HAMLET” 1979
W 1979 Jackowscy nagrali z muzykami legendarnego zespołu Dżamble singla „Hamlet / Oprócz”. Piosenka „Hamlet”, autorstwa obojga Jackowskich, w plebiscycie krajowych rozgłośni radiowych zajęła 2. miejsce, zaraz za Czesławem Niemenem:
„Hamlet” 1979
Kora – vocal
Marek Jackowski – guitar, vocals
Wiesław Wilczkiewicz – guitar
Marian Pawlik – guitar, congas
Benedykt Radecki – percussion
„OPRÓCZ BŁĘKITNEGO NIEBA” 1979
Na singlu znalazł się także utwór „Oprócz błękitnego nieba” – pierwszy wielki klasyk Maanamu, śpiewany przez Marka:
„Oprócz błękitnego nieba” 1979 https://www.youtube.com/watch?v=97h4KYxsn2o
USTALONY SKŁAD MAANAM
John Porter odszedł z Maanam w 1979, do Kory i Marka dołączyli bracia Ryszard i Krzysztof Olesińscy – gitara i gitara basowa, oraz perkusista Paweł Markowski. Zespół w nowym składzie, który wreszcie miał okazać się stałym, udanie debiutował jako grupa stricte rockowa.
Odtąd kompozytorem całego repertuaru był Marek Jackowski, a teksty pisała Kora.
OPOLE 1980
Maanam stał się sensacją festiwalu w Opolu w 1980, z piosenkami
„Boskie Buenos” – Live in Opole 1980
i „Żądza pieniądza” – Audio from Live, Opole 1980
GWIAZDA ROCKA
Od tego momentu zaczęła się wielka kariera Maanam.
Zespół czerpał z rockowej tradycji, był ostry, wyrazisty, a przy tym poetycki. I buntowniczy, bo nawiązywał do punkrockowej rewolucji końca lat 70.
Sceniczny image Kory, jej zachowanie, fryzura, i przede wszystkim – nowofalowy śpiew, oraz nowatorskie teksty, wstrząsnęły ówczesną Polską – krajem, który stał na progu społecznej rewolucji. Muzyka Maanam była soundtrackiem do tych historycznych wydarzeń.
Płyty Maanam stały się hymnem pokolenia, Kora zaś – największą gwiazdą epoki.
W obawie przed rozruchami, koncerty Maanam w największych halach chronione były przez milicję. Temperatura podczas ich występów sięgała zenitu.
PIERWSZY ALBUM – „MAANAM” 1980
W 1980, na rynek trafił pierwszy album zespołu – „Maanam”, nagrany w okresie sierpień-wrzesień 1980, w Radiu Lublin.
Wystąpili:
Kora – vocal
Marek Jackowski, Ryszard Olesiński – guitar
Krzysztof Olesiński – bass guitar
Paweł Markowski, Ryszard Kupidura – drums, percussion.
Wszystkie bez wyjątku utwory z tego wydawnictwa okazały się wielkimi hitami, co jest prawdziwą rzadkością w świecie muzyki:
„Stoję, stoję, czuję się świetnie”
„Boskie Buenos”
„Miłość jest cudowna”
„Żądza pieniądza”
„Karuzela marzeń”
https://www.youtube.com/watch?v=YjeVCQ1gk94
„Oddech szczura”
„Szał niebieskich ciał”
„Szare miraże”
Gościnnie w utworze „Biegnij razem ze mną” zagrał na saksofonie Zbigniew Namysłowski:
Maanam feat. Zbigniew Namysłowski – „Biegnij razem ze mną” from „Maanam”, 1980
Przeboje z płyty biły rekordy popularności na koncertach:
„Biegnij razem ze mną” – Live 1980
„Szał niebieskich ciał” – Live 1980
„Szare miraże” – Live 1981
„Karuzela marzeń” – Live 1981
„Stoję, stoję, czuję się świetnie” – Live 1981
„O!” 1982
W 1982 Maanam wydał album „O!”. Teksty do pięciu utworów napisała Kora. Także i w tym przypadku, niemal każde nagranie zyskało status przeboju:
„O, nie rób tyle hałasu!” from „O!”, 1982
„Nie poganiaj mnie, bo tracę oddech” from „O!”, 1982
W jednym utworze gościnnie zagrał na trąbce Tomasz Stańko, który skomponował także muzykę do tego utworu:
Maanam feat. Tomasz Stańko – „Zwierzę” from „O!”, 1982
„NOCNY PATROL” 1983
Trzeci LP, „Nocny patrol”, ukazał się w 1983. Zawierał ponadczasowe przeboje:
„Krakowski spleen” from „Nocny Patrol” – Official Video 1983
„To tylko tango” from „Nocny Patrol” 1983
https://www.youtube.com/watch?v=8Djhk8NQ5A0
„Raz dwa, raz dwa” from „Nocny Patrol” 1983
https://www.youtube.com/watch?v=VB_nYhxrDRc
Płyta uzyskała także swoją angielskojęzyczną wersję – „NIGHT PATROL” z 1984:
„French Is Strange” – Official Video 1984
„Night Patrol” – Live 1984
Od chwili wprowadzenia stanu wojennego w grudniu 1981, muzyka Maanam odzwierciedlała emocjonalne życie Polaków, ich nadzieje i rozpacz. Kora w swoich tekstach opisywała wrzenie rewolucji oraz smutę tamtego czasu – „Oddech szczura”, „Polskie ulice”, „Nocny patrol”, „Zdrada”, „Szary człowieku”, „Kreon”, „Samotność mieszka w pustych oknach”, „Wieje piaskiem od strony wojny”.
„KOCHAM CIĘ, KOCHANIE MOJE” 1983
Poza utworami o tematyce społeczno-politycznej, zespół wykonywał także najpiękniejsze rockowe erotyki.
Utrzymana w konwencji reggae, ballada „Kocham cię, kochanie moje”, stała się jednym z największych przebojów w całej karierze zespołu. Był to siódmy singiel Maanam, wydany w kwietniu 1983. Utwór znalazł się na pierwszym miejscu listy przebojów Trójki, gdzie spędził 21 tygodni, i stał się wizytówką Maanam. Piosenka trafiła później na kilka płyt zespołu:
„Kocham cię, kochanie moje” Audio
„Kocham cię, kochanie moje” Live 1993
„MENTAL CUT” 1985
Album „Mental Cut” z 1985 zawierał utwory w języku angielskim. Poza stałym składem, wystąpił tu anglo-niemiecki artysta, Neil Black, który zagrał na skrzypcach i gitarze oraz zaśpiewał. Na perkusji, poza Pawłem Markowskim, zagrał Andrzej Tylec.
Wokal w utworze „Mentalny kot” wykonał razem z Korą John Porter:
„Mentalny kot” Original Album Version 1985
„Mental Cut” – Official Video 1985
„Mental Cut” – Live in Opole 1985
„Simple Story” – Official Video 1985
„Lipstick on the Glass” – Official Video 1985
Na tym albumie po raz pierwszy pojawił się utwór „Lucciola” – kolejny wielki, ponadczasowy hit Maanam:
„Lucciola” – Official Video 1985
„SIE ŚCIEMNIA” 1989
W 1989 wideoklip do utworu „Sie ściemnia”, z piątego albumu studyjnego Maanam, o tym samym tytule, został pierwszym w historii polskim teledyskiem, wyemitowanym w MTV. Skład na płycie był inny od standardowego:
Olga Jackowska, Stanisław Sojka – vocal
Marek Jackowski, Neil Black – guitar
Kostek Joriadis – keyboards, backing vocals, trumpet
Marek Wilczyński – keyboards, sampler
Krzysztof Dominik – drums
Marcin Ciempiel – bass guitar
„Sie ściemnia” – Official MTV Video 1989
„Sie ściemnia” – Live in Żywiec 1993
KOSZTY SUKCESU
W latach 80. i na początku 90. Maanam osiągnął szczyt artystycznych możliwości. Wspaniałe kompozycje Marka Jackowskiego, wirtuozerska gitara Ryszarda „Plachy” Olesińskiego, melodyczny bas Bogdana Kowalewskiego, oszczędna, prosta perkusja Pawła Markowskiego, poruszające teksty, porywający wokal i wyjątkowy image Kory – wszystko to wywindowało zespół na sam szczyt.
Maanam grał koncerty w całej Europie, nagrywał płyty w Niemczech i krajach Beneluksu.
Kariera Maanam w owym czasie to jedno wielkie pasmo sukcesów. Ale…
„Nie mieliśmy czasu na to, by się tą popularnością zachłysnąć. Otwierała się hala, wchodziliśmy, graliśmy dwa koncerty, wychodziliśmy – i do następnego miasta. I tak po 25 miast w miesiącu, w każdym po dwa koncerty, przez parę lat. Ze zmęczenia nie chciało mi się jeść, byłam strasznie szczupła. Potem nie umiałam odpoczywać. Wszystko to było po prostu wampiryczne” – wspominała Kora.
KORA & KAMIL
Wyczerpujące trasy koncertowe niszczyły życie rodzinne. Kora czuła się bardzo samotna. Marek skupiał się na muzyce, jeździł z koncertami, znikał z domu na kilka dni. Ona zajmowała się dzieckiem, i czekała na powrót męża. Ten wracał z tras zmęczony, nie tylko koncertami. W trasach dużo się piło, muzycy i ekipa techniczna uczestniczyli w niekończących się balangach.
Zaczęły się poważne problemy Marka z alkoholem, o których sam artysta otwarcie mówił w późniejszych latach.
Pewnego dnia, Kora, wychodząc z Mateuszem do piaskownicy, wpadła na klatce schodowej ich bloku na przystojnego młodego mężczyznę. Zaprzyjaźnili się. Kamil Sipowicz, student filozofii, zaczął bywać w mieszkaniu Jackowskich.
Kora i Marek prowadzili dom otwarty. „Odwiedzało nas mnóstwo ludzi. Malarze, rzeźbiarze, ludzie kabaretu, fotograficy. Wśród nich był Kamil, student. Dyskutowaliśmy o sztuce, słuchaliśmy płyt. Z czasem, Kamil przychodził coraz częściej” – wspominała wokalistka w swojej autobiografii.
W końcu, mężczyzna przyśnił jej się. Tak o tym napisała: „To był sen jasny, piękny, erotyczny… Zaczęłam wtedy inaczej patrzeć na tego sąsiada z siódmego piętra. Tak to się zaczęło. Zdradziłam Marka, i zaszłam z Kamilem w ciążę”.
Szymon, owoc romansu Kory i Sipowicza, przyszedł na świat w 1976, pięć lat po ślubie Jackowskich.
Jednak prawda wyszła na jaw dopiero po latach. Marek Jackowski przez ponad 10 lat traktował chłopca, jak własne dziecko.
W chwili narodzin Szymona, Kamil Sipowicz był na drugim roku studiów, nie mógł więc zapewnić stabilizacji rodzinie. W dodatku, po dyplomie wyjechał do Niemiec, na studia doktoranckie.
Małżeństwo Jackowskich, choć sypało się, trwało dalej. Kora nie chciała rozbijać rodziny. Wytrzymywała dzięki romansowi z Kamilem, co sama wyznała w opublikowanych wspomnieniach.
ZMIANA STYLU MAANAM
W 1988 nastąpiła krótka przerwa w działalności Maanam, jednak wkrótce zespół wrócił, tym razem – w znacznie lżejszej, mniej prowokującej formie. Teraz grali piosenki popowe. Teksty nie były już tak wyraziste, muzyka nie tak mocna. Zespół stał się bardziej liryczny, wręcz mistyczny.
W 1991 dali duży koncert w Sopocie:
„Żądza pieniądza” – Live in Sopot 1991
„Szał niebieskich ciał” – Live in Sopot 1991
„Stoję, stoję, czuję się świetnie” – Live in Sopot 1991
Wydawali kolejne płyty, które, mimo zmiany stylu, nadal odniosły komercyjne i artystyczne sukcesy:
„DERWISZ i ANIOŁ” 1991
„Derwisz” – Official Video 1991
„Karuzela marzeń” – Official Video 1991
„Wyjątkowo zimny maj” – Official Video 1991
„Złote tango, złoty deszcz” 1991
„Anioł (miłość to wieczna tęsknota)” 1991
„RÓŻA” 1994
„Róża (zdrada i wniebowstąpienie)” – Official Video 1994
„Bez ciebie umieram” – Live 1993
„Nic dwa razy” – Live 1994
„ŁÓŻKO” 1996
„Łóżko” – Official Video 1996
https://www.youtube.com/watch?v=JN3cmhtPzik
„Jeśli chcesz” – Official Video 1996
„Po to jesteś na świecie” – Official Video1996
„Mówią, że miłość mieszka w niebie” – Official Video 1996
POWRÓT do OSTREGO ROCKA – „KLUCZ” 1998
Od 1998 Maanam powrócił do ostrego, rockowego grania, co znalazło swoje odbicie w dziewiątym albumie – „Klucz”.
Jednak płyta CD sprzedawała się słabo. Album był promowany przez koncert, podczas którego grupa przedstawiła utwory na nim zawarte. Fragmenty koncertu wydano na DVD „Złote DVD Vol. 1”. Na winylu płyta ukazała się dopiero w 2017.
Poza standardowym składem, na tym albumie pojawili się goście – perkusista David Saucedo Valle, trębacz jazzowy Tomasz Stańko, harmonijkarz bluesowy Sławek Wierzcholski, oraz klawiszowiec Bogdan „Bohun” Lewandowski:
„Klucz” 1998
https://www.youtube.com/watch?v=1hjC5qVtM9w
„Cela” feat. Tomasz Stańko, from „Klucz” 1998
„Puerto Rico” feat. Tomasz Stańko, from „Klucz”, Offical Video 1998
„HOTEL NIRVANA” 2001
Dziesiąty album Maanam, „Hotel Nirwana”, ukazał się w 2001. Grupa zastosowała tu po raz pierwszy komputery, loopy i sample, a w warstwie lirycznej Kora, obok własnych tekstów, sięgnęła do poezji Mirona Białoszewskiego, Edwarda Cummingsa, Stanisława Barańczaka i Kamila Sipowicza. 24 marca 2017 wydano wznowienie płyty.
„Hotel Nirwana” to ostatni album studyjny zespołu, nagrany w tzw. „złotym składzie”:
Kora – vocal
Marek Jackowski, Ryszard Olesiński – guitar
Krzysztof Olesiński – bass guitar
Paweł Markowski – percussion
Guests:
Marcin Gańko, Radosław Nowicki – sax
Marcin Ołówek, Piotr Ziarkiewicz – trumpet
Zoltan Kiss – trombone
Cezary Kaźmierczak – keyboards, Hammond organ
Barry Kinder – keyboards, drums, percussion, backing vocals, computer, sampler, loops
Neil Black – violin
Krzysztof Palczewski, Przemek Nowak – computer, sampler, loops
„Wolno płyną łodzie” from „Hotel Nirwana” – Official Video 2001
„Taczi Tacz” from „Hotel Nirwana” 2001
https://www.youtube.com/watch?v=A5N3D4WyhLo
„ZNAKI SZCZEGÓLNE” 2004
Album „Znaki szczególne” z 2004 był jedynym albumem studyjnym Maanam, nagranym w kompletnie nowym składzie. Muzyka na tej płycie była próbą powrotu do klasycznego brzmienia zespołu. Mimo starań, album osiągnął niskie wyniki sprzedaży:
Kora – vocal
Janusz Yanina Iwański, Marek Jackowski – guitar
Cezary Kaźmierczak – keyboards, Hammond organ, sampler
Bogdan Wawrzynowicz – bass guitar
Jose Manolo Alban Juarez – percussion
„Jak ty to robisz?” from „Znaki szczególne” 2004
WYPADEK MARKA i ZAWIESZENIE DZIAŁALNOŚCI MAANAM
W 2007, przed koncertem na krakowskim Łęgu, Marek Jackowski spadł ze sceny i złamał nogę.
Zespół przez rok wypełniał podjęte wcześniej zobowiązania – bez Marka, z pomocą zastępcy. Gdy jednak Jackowski uporał się z kontuzją, okazało się, że Kora chce mieć w zespole zarówno jego, mieszkającego już wtedy we Włoszech, jak i zastępcę.
31 grudnia 2008, po 32 latach istnienia, zespół Maanam zawiesił działalność.
KORA SOLO
Od tego momentu, Kora podjęła działalność pod własnym szyldem.
Początkowo, koncertowała z większością muzyków ostatniego składu Maanam. Obok premierowych utworów, na jej koncertach prezentowane były początkowo głównie znane przeboje Maanam.
WZNOWIENIA PŁYT MAANAM
W latach 2000. miała miejsce seria wznowień płyt zespołu Maanam, która rozpoczęła się od, wydanej pierwotnie w 1983, kasety koncertowej „Kminek dla dziewczynek”, a wydano ją na płycie w 2005. Zachowana została oryginalna okładka, nie ze względu na walory artystyczne, ale dla przywołania ducha czasu:
Kora – vocals
Ryszard Olesiński, Marek Jackowski – guitar
Bogdan Kowalewski – bass guitar
Paweł Markowski – drums
„Kminek dla dziewczynek” 1983
Wydano również winyl „Maanam i goście” – rejestrację koncertu w Sali Kongresowej w Warszawie w 2000, z okazji 25-lecia zespołu. Gościnnie wystąpili m.in. Kasia Nosowska, Muniek Staszczyk, John Porter, Robert Brylewski, Milo Kurtis, Sławek Wierzcholski, Zbigniew Namysłowski, Artur Rojek, Justyna Steczkowska
„Szał niebieskich ciał” – Maanam feat. Justyna Steczkowska, Maanam i goście, Live 2000
W marcu 2011, z okazji 35. rocznicy debiutu Kory, ukazały się zremasterowane reedycje wszystkich studyjnych albumów zespołu oraz solowych Kory, a w październiku – także tych zagranicznych, i kilku kompilacji grupy.
W 2015 ukazało się specjalne, jubileuszowe wydawnictwo „Maanam. Miłość jest cudowna 1975-2015”. To podwójna płyta, która przypominała drogę artystyczną zespołu. Na płycie znalazło się 40 piosenek na 40-lecie zespołu:
„Maanam. Miłość jest cudowna 1975-2015” https://www.youtube.com/watch?v=kUt0dRipx1o
FILMY o MAANAM
W lipcu 1983 zespół nagrał ścieżkę dźwiękową do filmu o ich zespole:
„Maanam – Czuję się świetnie” – Full Documentary Film 1983
„Maanam – To jest rockandroll” – Full Documnetary Film 1998
„Maanam” – Full Documentary Film 2012
cz. 1
cz. 2
cz. 3
KARIERA SOLOWA KORY
Na początku swojej kariery muzycznej w zespole Maanam, Kora debiutowała również na scenie teatralnej.
7 lipca 1982, na włoskim festiwalu teatralnym Dei Due Mondi w Spoleto, miała miejsce premiera dramatu „Mątwa” wg Stanisława Ignacego Witkiewicza z 1922, w wykonaniu zespołu Teatru Starego w Krakowie. Kora wystąpiła tam obok Jerzego Stuhra, Jerzego Bińczyckiego i Ewy Kolasińskiej. Spektakl wystawiano także w Mediolanie.
W 1987 Kora wystąpiła na Przeglądzie Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu. Na galowym koncercie, poświęconym twórczości Agnieszki Osieckiej, wykonała piosenki „Kochankowie z ulicy Kamiennej” oraz „Okularnicy”
„BELA PUPA” 1988
Po pierwszym zawieszeniu działalności Maanam, w 1988 Kora nagrała z krakowskim zespołem Püdelsi płytę „Bela Pupa”, zawierającą piosenki autorstwa Piotra Marka, lidera grupy Düpą
„JA PANA w PODRÓŻ ZABIORĘ” 1989 (wyd. 1993)
W 1989 narodził się pomysł na solową płytę Kory „Ja pana w podróż zabiorę”, z utworami z Kabaretu Starszych Panów – piosenkami Jerzego Wasowskiego i Jeremiego Przybory. Towarzyszyli jej w tym projekcie bracia Marcin i Mateusz Pospieszalscy. Rozpoczęte wówczas prace zostały jednak odłożone, w związku z ówczesną decyzją o reaktywacji Maanam. Prace trwały jeszcze na przestrzeni kilku lat. Płyta ukazała się dopiero w 1993:
„Nie pożałuje pan” from „Ja pana w podróż zabiorę” – Official Video 1993
POEZJE, AUTOBIOGRAFIA
W 1989, w limitowanym nakładzie, ukazał się tomik poezji Kory „Krakowski spleen”.
W 1992 artystka opublikowała autobiografię „Kora i Maanam – Podwójna linia życia”, wznawianą co kilka lat.
Jej uzupełnione wydanie, autorstwa Kamila Sipowicza, ukazało się w 2011, pod nowym tytułem – „Kora, Kora. A planety szaleją” http://www.empik.com/kora-kora-a-planety-szaleja-sipowicz…
„ZŁOTA KOLEKCJA” 2001
W 2001 na rynek trafiła kompilacja najciekawszych nagrań solowych Kory – „Złota kolekcja. Magiczne słowo 'sukces'”. Album zawierał 18 piosenek, wykonywanych przez wokalistkę. Singlem promującym był utwór tytułowy – „Magiczne słowo 'sukces'”, który trafił na Listę Przebojów Trójki:
„Magiczne słowo 'sukces'” 2001
„KORA OLA OLA!” 2003
W 2003 artystka wydała album „Kora Ola Ola!”. W nagraniach wzięli udział artyści, grający muzykę klasyczną, jazzową, flamenco i latynoską, pochodzący z różnych krajów – Polski, Węgier, Kuby, Meksyku i Peru. Znalazły się tu różne utwory – od przedwojennych tang Mieczysława Fogga i Jerzego Petersburskiego, poprzez utwory Wandy Warskiej, Marii Koterbskiej, po Czesława Niemena i wybrane utwory Maanam:
„Nim zakwitnie tysiąc róż” from „Kora Ola Ola!” – Official Video 2003
„Pod papugami” from „Kora Ola Ola!” – Official Video 2003
„Krakowski spleen” from „Kora Ola Ola!” – Live 2003
KORA & BEXA LALA
W styczniu 2003 ukazał się singiel, nagrany przez Korę, z alternatywnym zespołem elektronicznym, o nazwie Bexa Lala. Kora wykonała dwa utwory:
„Kraina bólu” 2003
„Kochany” 2003
„METAMORFOZY” 2008
We wrześniu 2008 na rynek trafiła taneczna płyta „Metamorfozy”, firmowana przez Korę, a nagrana z debiutującym duetem DJ-ów o nazwie 5th Element. W założeniu, płyta miała zawierać taneczne remiksy hitów Maanam, jednak ostatecznie nagrano do nich w większości zupełnie nowe partie muzyczne i wokalne. Dodatkowo, Kora nagrała trzy piosenki premierowe:
„Metamorfozy” – Official Video 2008
JAROCIN 2010
W lipcu 2010 Kora była jedną z gwiazd w Jarocinie https://www.youtube.com/watch?v=gh3L2Ttm4EM
KORA & SOJKA 2010
W listopadzie 2010 zaprezentowała nowy singiel, nagrany z udziałem Stanisława Sojki:
„Nigdy nie zamknę drzwi przed tobą” Official Video 2010
„PING PONG” 2011
W październiku 2011 odbyła się premiera singla „Ping pong”, zapowiadającego nowy album Kory. Tekst był inspirowany wierszem Józefa Kurylaka „Bicie mojego serca”, i wzbudził kontrowersje, ze względu na poruszaną tematykę walki Boga z szatanem:
„Ping pong” – Album Trailer 2011
„Ping Pong” – Live TV 2014
W listopadzie 2011 odbyła się premiera płyty „Ping pong”, z całkowicie nowym, premierowym repertuarem. Kompozytorem większości utworów był gitarzysta Mateusz Waśkiewicz, pracujący z artystką od 2008.
Zespół Kory, którego ostateczny skład uformował się w 2010, uzupełnili gitarzysta Krzysztof Skarżyński, basista Marcin Ciempiel i perkusista Artur Hajdasz:
„Strefa ciszy” from „Ping pong” – Official Video 2011
„Nie jestem biała i nie jestem czarna” from „Ping pong” 2011
W listopadzie 2012 wydana została dwupłytowa edycja tego albumu, tym razem, jako „Ping pong. Małe wolności”, wzbogacona o dodatkową płytę, z jedenastoma remiksami utworów, pochodzących z podstawowej wersji albumu, a przygotowanymi przez DJ-ów z całej Europy. W ramach promocji, Kora wystąpiła podczas finału tanecznego programu „Got to Dance. Tylko taniec”, wykonując utwór, zremiksowany przez Toma Forestera:
„Jedno słowo wszystko zmienia” from „Ping pong. Małe wolności” 2012
TELEWIZJA POLSAT. „MUST BE the MUSIC” 2011-2016
W latach 2011-2016 Kora była jurorką programu „Must Be the Music. Tylko muzyka” w telewizji Polsat.
35th ANNIVERSARY. OPOLE 2011, 2012
Artystka uczciła 35 lat działalności artystycznej jubileuszowym recitalem, podczas festiwalu TOP Trendy w Sopocie 2011. Z tej okazji otrzymała Bursztynowego Słowika.
W 2012 Kora również wystąpiła w Opolu, po raz ostatni:
„Strefa ciszy”, „Ping pong” – Live in Opole 2012
ŚMIERĆ MARKA
Marek Jackowski zmarł nagle, na zawał serca, 18 maja 2013, we włoskiej miejscowości San Marco di Castellabate. Mieszkał tam wraz z nową żoną i córeczkami. Miał 67 lat.
R.I.P. [*]
Ostatniego dnia, Marek pracował w swoim studiu nad nowymi piosenkami. Płyta „The Goodboys” była debiutem formacji, założonej przez Marka Jackowskiego, wraz z Januszem Yaniną Iwańskim i muzykiem włoskim, Giannim Dominici. Planowali kolejne nagrania. Jackowski myślał też o reaktywowaniu oryginalnego składu Maanam.
Kora nie pojechała na pogrzeb Marka – zmagała się już wówczas z chorobą.
ŚLUB z KAMILEM
12 grudnia 2013 Kora wzięła ślub z Kamilem Sipowiczem, formalizując związek, trwający de facto od 40 lat.
Wspólnie założyli własną wytwórnię fonograficzną – Kamiling.
NAGRODY i ODZNACZENIA
W 2011 Kora została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, w 2014 – Srebrnym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis,.
W 2016 Akademia Fonograficzna uhonorowała artystkę Złotym Fryderykiem za całokształt twórczości.
CHOROBA
Od 2013 Kora już nie koncertowała. Wykryto u niej chorobę nowotworową. Artystka dzielnie zmagała się z nią przez długi czas. Wyznała, że od końca lat 90. odczuwała ból brzucha. Była wielokrotnie diagnozowana i leczona, ale dopiero w 2013 ostatecznie zdiagnozowano rozsianego raka jajnika, z przerzutami do otrzewnej.
Piosenkarka przeszła kilka operacji i chemioterapii. W 2016 osiągnęła remisję choroby.
Po podjętej terapii, Kora rozpoczęła kampanię na rzecz refundacji leku, zawierającego substancję czynną o nazwie olaparyb. W związku z wysoką ceną leczenia, Kora zwróciła się o pomoc finansową do fanów. Później sprzedała dom i wyprowadziła się z Warszawy. .
12 sierpnia 2016 minister zdrowia podpisał decyzję o objęciu leku refundacją:
Apel Kory z 2016 – „Chcę jeszcze żyć”
FILM „DROGA do MISTRZOSTWA” 2016
W 2016 artystka została jedną z bohaterów fabularyzowanego filmu dokumentalnego, w reżyserii Bartosza Konopki – „Droga do mistrzostwa”. Kora wystąpiła tam obok Tomasza Stańko, Janusza Gajosa, Agnieszki Holland i Rafała Olbińskiego. W mrocznym lesie, artystka spotyka samą siebie, jako 8-letnią dziewczynkę. Opowiada, jak wyglądała jej droga do sukcesu. Premiera filmu odbyła się w Teatrze Narodowym w Warszawie, 5 kwietnia 2016:
„Droga do mistrzostwa” – Full Documentary Film 2016
OSTATNIE WYWIADY
Kora i jeden z jej ostatnich wywiadów radiowych – „Przychodzimy, odchodzimy, ale zdarzyło mi się być szczęśliwą”, Audio 2018 https://www.youtube.com/watch?v=6_Q2s6yublU
Na ekranie telewizyjnym Kora pojawiła się w swoim ostatnim wywiadzie 2 kwietnia 2018, w TVN.
Mówiła: „W życiu najważniejsze jest życie. Jak się je kocha – zaczyna się je doceniać. Dziś jest to łatwiejsze niż kiedyś. Młode pokolenie chce i może otwarcie realizować swoje marzenia, i korzystać z tego, że otworzyliśmy dla nich w 1989 granice, które dla większości z nas były zamknięte. Ja należę do pokolenia, które, powiedzmy sobie szczerze, 'już z półki bierze’, jak to mówił mój były basista. Dlatego żyjemy nie tak intensywnie, jak kiedyś, bo się nie da. Borykamy się z różnymi dolegliwościami. Ale wierzę, że życie dalej ma sens” https://www.youtube.com/watch?v=FZgqu-OAdB0
Taką Korę zapamiętamy – mądrą, dobrą, pełną nadziei, która nigdy nie gaśnie.
ŚMIERĆ
Olga Jackowska-Sipowicz zmarła 28 lipca 2018, w swoim ukochanym, nowym domu, w Bliżowie na Roztoczu. Miała 67 lat.
Towarzyszyli jej bliscy – mąż Kamil Sipowicz, synowie i przyjaciele.
Pogrzeb odbył się 8 sierpnia 2018, na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. Miał charakter świecki.
R.I.P. [*]
O śmierci Kory poinformowała prof. Magdalena Środa, zaprzyjaźniona z Korą, i obecna przy niej do ostatnich chwil.
Rodzina artystki wydała oświadczenie: „Z ogromnym żalem i rozpaczą informujemy, że dziś o 5.30, na swoim ukochanym Roztoczu, w otoczeniu najbliższych osób, ukochanych zwierząt i wspaniałej przyrody, zmarła Kora – wielka artystka, piosenkarka, poetka, malarka. Od pięciu lat walczyła mężnie z chorobą nowotworową. Ostatni miesiąc był bardzo trudny. Na końcowej drodze towarzyszyła jej rodzina, przyjaciele i wiele oddanych osób. Kora dawała ludziom miłość i otoczona była miłością. Zawsze będziemy ją kochać”.
W miejscu pochówku Kory, w 2020 stanął granitowy pomnik – rzeźba kobiecej, skulonej postaci. Są tam dwa krótkie napisy – „Kora” oraz „1951”, rok urodzenia artystki. Wyryto też znak nieskończoności. Rzeźba „oddaje hołd kobietom i kobiecości”, jak mówił Kamil Sipowicz. „Kora wierzyła w płeć piękną, zarówno w ich siłę, jak i piękno oraz mądrość. Zawsze stawała po stronie kobiet, broniła ich praw. Dlatego wybór padł na rzeźbę z brązu, zatytułowaną 'Ola’ – piękną, kobiecą postać” (otopress.pl).
UPAMIĘTNIENIE
W grudniu 2018 artysta Bruno Althamer wykonał w Warszawie przy ul. Nowy Świat 18/20 mural z Korą, który reaguje na pory roku. Bruno opowiadał: „Mural Kory to klasyczny portret, połączony z motywem drzewa – kasztanowca, który rośnie tuż obok. Poszedłem na to miejsce jesienią. Kasztanowce, odkąd zachorowały, wcześnie zrzucają liście. To było jedyne gołe drzewo w okolicy. Rośnie tak blisko ściany, że musiało stać się częścią tej pracy. Dzięki temu drzewu, mural zmienia się wraz z porami roku, podlega naturalnemu zegarowi, który bliski był również Korze”.
W dniach 24 maja – 8 czerwca 2019, w filii Wolskiego Centrum Kultury, przy ul. Górczewskiej 15 w Warszawie, można było oglądać wystawę „Madonny Kory” – rodzinną kolekcję figur Madonn, namalowanych przez Korę. „Artystka przez lata malowała figury Matki Boskiej. Były one wentylem dla jej niespożytej energii twórczej, potem też odskocznią od ciężkiej choroby. Trafiały na aukcje charytatywne lub jako prezenty do znajomych. Ponad dwadzieścia figurek pozostało w domu na Roztoczu, i w Warszawie, w mieszkaniach synów. W 2019 zostały zaprezentowane szerokiej publiczności” (wyborcza.pl).
W 2021 powstał drugi mural Kory, również w Warszawie, tym razem na ścianie szczytowej domu przy ul. Żeromskiego 44/50. Autorem projektu jest Tomasz Majewski. Odsłonięcie nastąpi dzisiaj, w 70. rocznicę urodzin Kory.
Fot. 2013 (Viva) / 1971 Kora, grająca na fujarce z zespołem Osjan (last.fm) / 1980 Kora i Marek w Opolu (Lesław Sagan) / 1983 W pracowni Edwarda Dwurnika / 1987 (Agata Ptak) / 2005 Kora i Marek (Stefan Kraszewski) / 2010 Kora i Kamil (kobieta.dziennik.pl)