sie 2 2019
Leszek Bogdanowicz
Oprac. Ewa Kałużna, Fot. Marek Karewicz, 1972
2 sierpnia 2019. mija 35. rocznica śmierci wybitnego polskiego kompozytora, aranżera i dyrygenta, działającego w dziedzinie jazzu, ale także popu.
Odszedł przedwcześnie, w wieku zaledwie 50 lat…
LESZEK BOGDANOWICZ
(właśc. Bogdan Leszek Grzyb, pseudonim Bob Roy,
ur. 25 lutego 1934, zm. 2 sierpnia 1984).
Debiutował jako gitarzysta w zespole Modern Jazz Sextet, grającym jazz nowoczesny.
Wystąpił z nim na II Międzynarodowym Festiwalu Jazzowym w Sopocie w 1957. W formacji grali wówczas także:
– Norbert Bojanowski – lider, wibrafon
– Kazimierz Guzowski – saksofon tenorowy
– Edward Malicki – perkusja
– Andrzej Mundkowski – pianino
– Leonard Szymański – kontrabas.
W 1959 Leszek Bogdanowicz stał się, obok Franciszka Walickiego, współtwórcą pierwszego polskiego zespołu rock’n’rollowego – Rhytm & Blues.
Był jego kierownikiem muzycznym. W zespole występowali:
– Leszek Bogdanowicz – gitara
– Leonard Szymański – kontrabas
– Andrzej Sułocki – fortepian
– Jan Kirsznik – saksofon tenorowy
– Edward Malicki – perkusja
oraz wokaliści – Bogusław Wyrobek, Marek Tarnowski i Michaj Burano.
Pierwszy koncert formacji Rhytm & Blues odbył się 24 marca 1959, w gdańskim klubie Rudy Kot. Datę tę przyjmuje się za początek rock and rolla w Polsce.
Formacja Rythm and Blues wykonywała standardy w nowych aranżacjach oraz najnowsze przeboje, z repertuaru: Paula Anki, Elvisa Presleya, Billa Haleya, Tommy’ego Steele’a, a także Little Richarda, Jerry’ego Lee Lewisa czy Fatsa Domino.
Zespół został laureatem ogólnopolskiego konkursu zespołów jazzowych i rozrywkowych, a także wygrał mecz muzyczny w Sopocie z warszawskim zespołem New Orleans Stompers.
Apogeum popularności grupy ilustrowały nadkomplety na wszystkich koncertach w warszawskiej Hali Gwardii.
W połowie września 1959 zespół zarejestrował swoje jedyne, jak się okazało, nagrania radiowe – „Butterfingers„, „James Rider„, „Elevator Rock” (voc. M. Tarnowski), „Wyjdę w deszcz” („Stormy Weather” z 1933), „Mambo Rock„, „Rock-A-Beatin’ Boogie” („Rock Everybody„, voc. B. Wyrobek), „Big Boogie-Woogie„, „Malaguena” (voc. M. Burano) –
Rhytm & Blues & Marek Tarnowski „Butterfingers” 1959
Big Beat odc.8 – Marek Tarnowski i Rhythm and Blues (opowieść o jednym z najlepszych polskich wokalistów lat 60. i pierwszym polskim zespole rock and rollowym Rhythm and Blues: Marek Tarnowski, Wojciech Zieliński, Bogusław Wyrobek, Jan Kirsznik, Franciszek Walicki, Leszek Bogdanowicz)
Na skutek krytyki ówczesnych władz wydano zespołowi zakaz występów w większych obiektach. 27 października 1959 odbył się ostatni koncert formacji. W tym czasie zaprzestano używania terminu rock and roll, zastępując go nazwą bigbit.
24 marca 2009 przed wejściem do klubu Rudy Kot w Gdańsku odsłonięto tablicę upamiętniającą 50. rocznicę debiutu formacji Rythm & Blues.
Po rozwiązaniu grupy Rythm & Blues, Leszek Bogdanowicz założył własny zespół – The Twisters, z którym propagował w Polsce twist –
Bogusław Wyrobek z zespołem Leszka Bogdanowicza The Twisters – „Liszt Twist” 1963
W trakcie kariery Bogdanowicz współpracował z wieloma orkiestrami jako dyrygent – zarówno polskimi (m.in. z orkiestrą Polskich Nagrań, wówczas jeszcze pod pseudonimem Bob Roy), jak i zagranicznymi (m.in. z orkiestrą Teatru Champs-Elysée w Paryżu) –
Bob Roy Orchestra – „Family Disco„
https://www.youtube.com/watch?v=ftAMwbNureo
String Orchestra Conducted by Leszek Bogdanowicz, 1976 – „Captain Singleton Melody„
W 1963 nawiązał współpracę z Orkiestrą Polskiego Radia Studio M-2, którą prowadził Bogusław Klimczuk. Bogdanowicz pracował tam jako aranżer i kompozytor.
Pisał muzykę do tekstów Agnieszki Osieckiej, Wandy Warskiej, Jerzego Ficowskiego, Jerzego Jurandota, Jonasza Kofty, Janusza Kondratowicza, Wojciecha Młynarskiego i wielu innych.
Wielkim sukcesem Leszka Bogdanowicza był dwukrotny udział w World Popular Song Festival w Tokio – w 1970 Irena Santor zaśpiewała tam jego piosenkę „Może już jutro„, a w 1972 Zdzisława Sośnicka wykonała „Nie ma drogi dalekiej„. Oba utwory zostały nagrodzone.
W 1974 odbyła się prapremiera musicalu Bogdanowicza „Prawo pierwszej nocy„, z librettem Jerzego Jurandota.
Leszek Bogdanowicz był laureatem wielu nagród, m.in. za aranżację na festiwalu w Opolu 1964 i 1965, na Międzynarodowym Festiwalu Piosenki Popularnej w Tokio 1970 i 1971.
W 1969 otrzymał tytuł Aranżera Roku, a w 1973 jego piosenka „Ostatnie tango naszej miłości” została Piosenką Roku
https://www.youtube.com/watch?v=C_hf0nci1TA
Polskie nagrania rozrywkowe osiągnęły poziom światowy dopiero w latach 60., kiedy to wokół Polskiego Radia zebrało się grono młodych, zdolnych, ambitnych, nowocześnie myślących aranżerów.
Oni też dokonali w polskiej muzyce rozrywkowej istnego przełomu. Jednym z tych, którzy zasłużyli się na tym polu najbardziej, był Leszek Bogdanowicz.
To on dyrygował orkiestrą w słynnej paryskiej Olympii, jako kierownik muzyczny pierwszego polskiego zespołu eksportowego Grand Music-Hall de Varsovie.
Był szefem muzycznym Opolskich Festiwali Piosenki.
Kierował Studyjnym Klubem Piosenki Polskiego Radia.
Był artystycznym kierownikiem zespołu wokalnego Partita. Grupa wokalna Partita została powołana do życia w 1966 przez Janusza Kępskiego, który do 1968 piastował funkcję kierownika muzycznego.
Jego następcami byli Leszek Bogdanowicz (w latach 1969-1971) oraz Antoni Kopff (w latach 1971-1976). Grupa rozwiązała się w 1976, w kilka miesięcy po sopockim recitalu z okazji jubileuszu dziesięciolecia istnienia.
Pierwotny skład Partity to: Agata Dowhań, Jeanette Mandelman, Anna Motyka, Dorota Szafnicka i Hanna Szaniawska. W późniejszym okresie z grupą związali się m.in.: Alicja Majewska, Ewa Sośnicka, Jolanta Marciniak, Wacław Masłyk, Marek Niedzielko –
Partita – „Moja Julio”
Bogdanowicz współpracował z Polskimi Nagraniami, aranżując piosenki dla najlepszych polskich wokalistów, a także z telewizją, przy najbardziej reprezentacyjnych programach rozrywkowych.
„Najpopularniejszy i najmodniejszy polski aranżer. Człowiek, który o nowoczesnej muzyce rozrywkowej wie bardzo wiele i umie swą wiedzę przelać na papier nutowy.
Jego aranże zawsze są pomysłowe. Znając doskonale dobre i słabe strony wykonawcy, eksponuje to, co u każdego najlepsze, najcenniejsze. Wybitnym instrumentalistom pozostawia margines na twórczą improwizację, wokalistom pozwala się wyśpiewać w najbardziej efektownych i dogodnych dla nich rejestrach głosu.
Jest jednym z niekoronowanych władców naszej muzyki rozrywkowej” – mówił o Leszku Bogdanowiczu Lucjan Kydryński.
Wybrana dyskografia autorska:
– Orkiestra pod dyr. Leszka Bogdanowicza – Zapraszamy do tańca (1970)
– Chorus & Disco Company – Światła dyskoteki (1978)
– Chorus & Disco Company – Discoland (1979)
– Leszek Bogdanowicz i jego piosenki (1979)
– Orkiestra smyczkowa pod dyr. Leszka Bogdanowicza – Melodie na dobranoc (1979)
– String Orchestra Conducted by Leszek Bogdanowicz – Captain Singleton Melodies (1980)
– Bob Roy Orchestra – Disco-Flash (1980, 1998)
– String Orchestra Conducted by Leszek Bogdanowicz – Motel (1987)
Komponował nie tylko muzykę instrumentalną, lecz i piosenki, które zyskały dużą popularność. Przypomnijmy kilka z nich:
Anna German – „Człowieczy los” – próba z orkiestrą pod dyr. Leszka Bogdanowicza
Partita – „Kochajcie starszych panów”
Halina Kunicka – „Jeszcze nie raz”
Irena Jarocka – „Nie wrócą te lata”
Stan Borys – „Woła mnie dal”
Maryla Rodowicz – „Futbol, futbol, futbol”
Zdzisława Sośnicka – „Ostatnie tango naszej miłości”
https://www.youtube.com/watch?v=C_hf0nci1TA
Jerzy Połomski – „Panna Pelagia”
https://www.youtube.com/watch?v=V_RRYcviAT0
Z okazji 85. rocznicy urodzin Leszka Bogdanowicza, w lutym 2019, wydawnictwo GAD Records wydało płytę „Chorus & Disco Company. Dolina diamentów. Antologia 1978„, będącą kompilacją dwóch płyt z instrumentalną, taneczną muzyką, z pogranicza disco i easy listening – „Światła dyskoteki” (1978) i „Discoland” (1979).
Chorus & Disco Company był studyjnym projektem, firmowanym przez Leszka Bogdanowicza. Bogdanowicz był także aranżerem wszystkich utworów.
Dwa albumy projektu Chorus & Disco Company przyniosły interesującą muzykę rozrywkową, w której dyskotekowe rytmy łączyły się ze śpiewnymi tematami smyczków.
I choć w tamtym czasie twórczość Bogdanowicza nie podbiła dyskotekowych parkietów, to utwór „Discoland” zrobił jednak furorę, tyle, że kilka dekad później, w Londynie.
„Dolina diamentów. Antologia 1978” zbiera wszystkie zachowane nagrania projektu Chorus & Disco Company. Taneczna sekcja rytmiczna, rzewne smyczki i używane zdawkowo, ale za to kreatywnie, syntezatory, nadają całości wyjątkowy charakter. „Boogie Moogie„, „Bongo Boy” czy „Alfred wśród ptaków” do dziś robią duże wrażenie, a solowe partie Henryka Miśkiewicza, Zygmunta Zgrai czy Pawła Perlińskiego doskonale ubarwiają poszczególne utwory.
Płyta zawiera kompozycje Leszka Bogdanowicza i Andrzeja Januszki. Nagrania zremasterowano z oryginalnych taśm z archiwum Polskich Nagrań. W wypadku nagrań z płyty „Światła dyskoteki„, utwory po raz pierwszy pojawiają się w oryginalnych, pełnych wersjach, bez sztucznie dodanych oklasków.
Całość uzupełnia książeczka z kompletną historią projektu i reprodukcjami okładek płyt winylowych