Miroslav Vitouš

1969: „Herbie Mann Presents: Comin’ Home Baby. Roy Ayers Quartet 1”, dla Columbii

Oprac. Ewa Kałużna. Fot. Roberto Masotti, discogs.com, Columbia Records, Claudio Casanova

Miroslav Vitouš
Fot. Roberto Masotti

Dzisiaj, 6 grudnia 2020 swoje 73. urodziny świętuje czeski basista jazzowy, multiinstrumentalista, szeroko znany ze swojej kariery w USA, gdzie mieszkał i tworzył z największymi postaciami jazzu,

MIROSLAV VITOUŠ
(ur. 6 grudnia 1947).

Urodził się w Pradze. Od najmłodszych lat zapoznawał się z muzyką. Jego ojciec, Josef Vitouš, był klarnecistą i saksofonistą, grającym m.in. w formacjach Jaroslav Ježek and His Swing Band oraz Karel Vlach Orchestra.

Miroslav zaczynał muzycznie jako sześciolatek, w roli skrzypka. Po trzech latach zainteresował się fortepianem.
Ostatecznie, w wieku czternastu lat, zakochał się w masywnym brzmieniu kontrabasu.

Jako młody człowiek, Miroslav Vitouš był zawodowym pływakiem, wybrał jednak muzykę.

Trafił do praskiego konserwatorium, do klasy Františka Pošty. W trakcie studiów założył trio jazzowe Junior Trio. Grał ze swoim bratem, perkusistą Alanem Vitoušem, oraz z Janem Hammerem na klawiszach. Nagrania tego tria można usłyszeć na krążku „Ozvěny Jazzového Festivalu Praha 1965”, wydanym przez Supraphon.

Gra Miroslava została doceniona – wygrał konkurs jazzowy w Wiedniu, dzięki któremu zapewnił sobie stypendium w Berklee Collage of Music w Bostonie.
W 1966 Miroslav Vitous opuścił Pragę i wyjechał do Stanów.

Miroslav Vitouš
Fot. discogs.com

Weather Report 1972: Eric Gravatt, Dom Um Romao, Miroslav Vitouš, Wayne Shorter, Joe Zawinul
Fot. Columbia Records

Miroslav Vitouš
Fot. Claudio Casanova

STANY ZJEDNOCZONE 1966-1988
MILES DAVIS

W 1967 w Chicago, Miles Davis zobaczył Vitouša, grającego z saksofonistą, pionierem flugelhornu w jazzie, Clarkiem Terry.
Davis zaprosił Miroslava do swojej grupy, na rezydencję w słynnym klubie The Village Gate, na rogu Thompson i Bleecker Street w Greenwich Village w Nowym Jorku.

W przeciwieństwie do większości nagrań studyjnych z tego okresu, koncerty na żywo ukazywały zespół Davisa, jako grający głównie standardy i bebop, aczkolwiek z większą swobodą niż w latach poprzednich.
Podejście kwintetu do improwizacji stało się znane jako „time no changes” lub FREE BOP, ponieważ, podczas gdy utrzymywali oni miarowy rytm, porzucili podejście zmiennoakordowe bebopu na rzecz podejścia modalnego. Sekcja rytmiczna stała się bardziej luźna, będąc w stanie zmieniać tempo rozkładu metrycznego.
Od 1967 grupa zaczęła praktykować rzadki zwyczaj grania swoich koncertów na żywo, jako nieprzerwanego ciągu kompozycji, gdzie każdy utwór płynnie przechodził w kolejny, i jedynie zmiany melodii stanowiły jakikolwiek znak demarkacyjny.
Nie mieli sztywnych wytycznych, sami decydowali o wszystkim. To nie kompozycja wiodła muzyków, ale oni kompozycję, nie działali według żadnego scenariusza.

CHICK COREA

W 1968, po krótkim okresie pewnej niestabilności, Vitouš zaczął regularnie występować w stałym trio, z pianistą Chickiem Coreą i perkusistą Royem Haynesem. Był to w pewnym sensie pomost, łączący Miroslava z legendami – perkusista grał wcześniej z Charlie’em Parkerem i Lesterem Youngiem.
W tym składzie, w 1968 Vitous zadebiutował nagraniowo na płycie „Now He Sings, Now He Sobs” Chicka Corei, dla Solid State Records. W 1988 album został przejęty przez EMI / Blue Note, i ponownie wydany, z dodatkowymi utworami.
Krążek do dziś uważany jest za klasyczny. Oprócz dwóch standardów jazzowych – „My One and Only Love” Guya Wooda i Roberta Mellina, oraz „Pannonica” Theloniousa Monka – wszystkie utwory były oryginalnymi kompozycjami, niektóre wręcz swobodnymi improwizacjami, jak „The Law of Falling and Catching Up” czy „Fragments”.

W 1999 singiel „Now He Sings, Now He Sobs” został wprowadzony do Grammy Hall of Fame:
„Now He Sings, Now He Sobs” 1969


„My One and Only Love” from „Now He Sings, Now He Sobs” 1969

„Fragments” from „Now He Sings, Now He Sobs” 1969

Vitouš pojawił się także w, nagranym na żywo w latach 1968-1970, materiale z koncertów Chicka Corei, na podwójny album „Circling In”, który Blue Note wydała w 1975. Były tam m.in. pierwsze nagrania grupy Circle. Nagrania z marca 1968 zostały później dodane do wznowienia płyty „Now He Sings, Now He Sobs”, jako utwory bonusowe. Występy permutacji zespołu Circle z kwietnia i lipca 1970 zostały wydane jako „Early Circle”:
Chick Corea – piano, celeste, vibraphone, percussion
Anthony Braxton – alto sax, soprano sax, flute, clarinet, percussion
Dave Holland, Miroslav Vitouš – bass
Barry Altschul – drums, percussion
Roy Haynes – drums
Miroslava Vitouša można usłyszeć w ośmiu utworach, na pierwszym z dwóch krążków „Circling In”:
„Samba Yantra” from „Circling In” 1968

Ten sam skład, nagrał w listopadzie 1981 dla ECM album „Trio Music”, wyprodukowany przez Manfreda Eichera. Płyta zawierała 7 kompozycji Theloniousa Monka, siedem wspólnych Corei, Vitouša i Haynesa, oraz jedną Chicka Corei”:
„Slippery When Wet” from „Trio Music” 1981

W 1986 wydali album „Trio Music. Live in Europe”

Najnowszym albumem Chicka Corei, na którym można usłyszeć Vitouša, jest „Rendezvous in New York” z 2003, nagrany w Blue Note Jazz Club w Nowym Jorku, w ciągu trzech tygodni, z okazji 60. urodzin Corei.
Chick Corea specjalnie na tę płytę zjednoczył siły z muzykami z dziewięciu różnych formacji, z którymi grał w przeszłości.
Vitouš zagrał w jednym utworze – „Matrix”, znanym jeszcze z albumu „Now He Sings, Now He Sobs” z 1969. Utwór „Matrix” przyniósł Corei Grammy w kategorii Best Improvised Jazz Solo.
W latach 1968-1971 Vitouš koncertował także w grupach Herbie’ego Manna, Jacka DeJohnette, Wayne’a Shortera, Stana Getza, Joe’ego Zawinula i Roya Ayersa.
ROY AYERS
W czerwcu 1968 w Nowym Jorku, Miroslav wziął udział w nagraniach do albumu wibrafonisty Roya Ayersa „Stoned Soul Picnic”, dla Atlantic Records. Wystąpiła tam plejada gwiazd: Roy Ayers – vibraphone, Charles Tolliver – trumpet, flugelhorn, Hubert Laws – flute, piccolo, Gary Bartz – alto sax, Herbie Hancock – piano, Ron Carter i Miroslav Vitouš bass oraz Grady Tate – drums. Płytę wyprodukował Herbie Mann:
„Wave” from „Stoned Soul Picnic” (Vitouš on bass) 1968

„For Once in My Life” from „Stoned Soul Picnic” (Vitouš on bass) 1968

Kolejne albumy Vitouša z zespołem Roya Ayersa to:
1969: „All Blues”, dla Columbii
1969: „Herbie Mann Presents: Comin’ Home Baby. Roy Ayers Quartet 1”, dla Columbii

1970: „Unchain My Heart”, także dla Columbii

HERBIE MANN

Z jazzowym wirtuozem fletu, Herbie’em Mannem, Vitouš nagrał w latach 1968-1971 aż siedem albumów:
dla Atlantic:
1968: „Windows Opened”

1968: „The Inspiration I Feel”

1969: „Memphis Underground”

1969: „Live at the Whisky a Go Go”

dla Embryo:
1970: „Stone Flute”

1970: „Muscle Shoals Nitty Gritty”

1971: „Memphis Two-Step”

Inne ważne albumy z tego okresu, z Vitoušem w roli sidemana, to m.in.:
1969: „The DeJohnette Complex” – Jack DeJohnett

1969: „The Song Is You” – Stan Getz

1969: „Super Nova” – Wayne Shorter

1970: „Spaces” – Larry Coryell

1971: „Zawinul” – Joe Zawinul

1971: „Bird on a Wire” – Tim Hardin

https://www.youtube.com/watch?v=Khxh3sAFfXE

AUTORSKI DEBIUT WYDAWNICZY

Pierwszy album Miroslava Vitouša w roli lidera, „Infinite Search” z 1969, dla wytwórni Embryo, wydany został ponownie z niewielkimi zmianami przez Atlantic, jako „Mountain in the Clouds” („Góra w chmurach”). Album zawierał muzykę kluczowych postaci jazzu. Wystąpili:
Joe Henderson – tenor sax
John McLaughlin – electric guitar
Herbie Hancock – electric piano
Miroslav Vitouš – bass, leader
Jack DeJohnette, Joe Chambers – drums
„Infinite Search” 1969

„Freedom Jazz Dance” from „Infinite Search” 1969

W 1970 Vitouš nagrał drugi album autorski – „Purple”, tym razem dla Columbii:
Miroslav Vitouš – electric piano, bass, leader
Joe Zawinul – electric piano
John McLaughlin – electric guitar
Billy Cobham – drums
„Purple” – Full Album 1970

WEATHER REPORT

W 1971 Vitouš był jednym z założycieli legendarnej grupy fusion-jazzowej Weather Report. Pierwszy skład formacji tworzyli muzycy z zespołu Milesa Davisa.
Stałe jądro stanowił duet Joe Zawinul (piano) i Wayne Shorter (sax). Członkami, zakładającymi zespół w 1971, oprócz Zawinula i Shortera, byli Miroslav Vitouš (bass), Alphonse Mouzon (drums) oraz Airto Moreira (keyboards).
Początkowo grupa była formacją rytmiczną, co stało się kanonem muzyki fusion.
Dwa pierwsze albumy były utrzymane w atmosferze tego, co robił Miles Davis:
„Weather Report” Full Album 1971

„I Sing the Body Electric” 1972

Weather Report – Live @ NDR Jazz Workshop 1971
Joe Zawinul – keyboards
Wayne Shorter – sax
Eje Thelin – trombone
John Surman – bass clarinet
Alan Skidmore – flute
Miroslav Vitouš – bass
Dom Um Romao – percussion
Alphonse Mouzon – drums

Weather Report – „Waterfall”, Live 1971
Joe Zawinul – keyboards
Wayne Shorter – tenor sax, alto sax
Miroslav Vitouš – bass
Dom Um Romao – percussion
Alphonse Mouzon – drums

Weather Report – Live @ Molde Jazz Festival, Norway 1973
Joe Zawinul – keyboards, acoustic piano, effects
Wayne Shorter – tenor sax, soprano sax
Miroslav Vitouš – bass, electric bass
Eric Gravatt – drums
Dom Um Romao – percussion, berimbau

Przy nagrywaniu trzeciego albumu studyjnego, „Sweetnighter” z 1973, Zawinul miał dość „czekania aż coś się wydarzy”, i postanowił wzbogacić brzmienie zespołu, używając elementów funku i muzyki rockowej.
Grupa nagrała utwory na płytę w ciągu pięciu dni, w lutym 1973, w studiu w Connecticut.
Miał to być ostatni album, na którym głównym basistą był Miroslav Vitouš. Zawinul zaczął nabierać większej kontroli nad zespołem, odsuwając Vitouša od zbiorowej improwizacji, która wyznaczała przecież jego występy na żywo.
Zawinul szedł w kierunku bardziej ustrukturyzowanych kompozycji, podkreślających funk i groove. Dowodem na to były dwa dominujące utwory na albumie – „Boogie Woogie Waltz” i „125th Street Congress”, a także „Non-Stop Home”.
Inne utwory przypominały poprzednie albumy Weather Report.
„Sweetnighter” został uznany przez zespół za najbardziej przejściowe stylistycznie wydawnictwo, ponieważ wypełnił lukę między bardziej otwartym, improwizowanym wcześniejszym stylem, a formatem o bardziej złożonej strukturze. Widać tu było również wyraźniejsze użycie basu elektrycznego.
Zawinul podjął decyzję o dodaniu funkowych bitów do brzmień zespołu, więc zwerbował dwóch perkusistów – Herschela Dwellinghama i Murugę Bookera. Z kolei, Andrew White został zatrudniony do gry na waltorni, ale również zajmował się basem elektrycznym w trzech utworach. Pojawił się także egzotyczny perkusjonista, Dom Um Romão:
Josef Zawinul – piano, electric piano, synthesizer
Wayne Shorter – saxes
Miroslav Vitouš – bass, electric bass
Andrew White – electric bass, English horn
Herschel Dwellingham, Eric Gravatt – drums
Muruga Booker – Moroccan clay drums, roller toy, Israeli jar drums
Dom Um Romão – percussion, wooden flute
„Sweetnighter” 1973 Side A

Ostatnim nagraniem Weather Report z założycielem, basistą Miroslavem Vitoušem, był album „Mysterious Traveller”. Płyta powstawała w okresie listopad 1973 – marzec 1974, w Los Angeles.
Kolejnym dodatkiem do składu był perkusista Ishmael Wilburn.
Greg Errico był perkusistą podczas trasy pomiędzy wydanym wcześniej „Sweetnighter” a „Mysterious Traveller”, ale odrzucił zaproszenie do zostania stałym członkiem zespołu.
Była to pierwsza płyta Weather Report, która wykorzystywała głównie bas elektryczny i zawierała liberalne zastosowanie funku, R&B i rocka. Później te rytmy stały się charakterystyczne dla zespołu. Również bardziej ograniczony format kompozycyjny zastąpił tu formaty „otwartej improwizacji”, używane na pierwszych trzech albumach.
Płyta została wybrana Albumem Roku 1974 przez czytelników „Down Beat”, zdobywając drugie zwycięstwo dla Weather Report w tej kategorii, i otrzymując 5-gwiazdkową recenzję od „Down Beat”.
Josef Zawinul – electric piano, piano, tack piano, synthesizer, guitar, kalimba, organ, tamboura, clay drum, melodica
Wayne Shorter – soprano sax, tenor sax, tack piano
Miroslav Vitouš – bass (on „American Tango”)
Alphonso Johnson – bass guitar
Dom Um Romão – percussions, drums
Ishmael Wilburn, Skip Hadden – drums
Guests:
Ray Barretto, Muruga Booker – percussion
Steve Little – timpani
Don Ashworth – ocarinas, woodwinds
Isacoff – tabla, finger cymbals
Edna Wright, Marti McCall, Jessica Smith, James Gilstrap, Billie Barnum – vocals (track 1 only)
Miroslav Vitouš zagrał tylko w jednym utworze:
„American Tango” from „Mysterious Traveller” 1974

Z Weather Report Vitouš nagrał pięć albumów:
„Weather Report” (1971)
„I Sing the Body Electric” (1972)
„Live in Tokyo” (1972)
„Sweetnighter” (1973)
„Mysterious Traveller” (1974).
Na skutek nieporozumień i trudnej współpracy z Joe’em Zawinulem, Vitous odszedł z grupy w 1973, jeszcze przed wydaniem płyty „Mysterious Traveller”. Został zastąpiony przez Alphonso Johnsona, a ten z kolei w 1976 – przez Jaco Pastoriusa.
W 1981 Vitouš wystąpił podczas Woodstock Jazz Festival, odbywającym się w Nowym Jorku, z okazji 10. rocznicy powstania Creative Music Studio:
Woodstock Jazz Festival 1981 – Full Film

W 1984 współpracował ze Stanley’em Clarke’em:
Miroslav Vitous & Stanley Clarke – „Freedom Jazz Dance”, Live 1984

POWRÓT do CZECH, 1988
W 1988 Vitouš wrócił do Europy, by skoncentrować się na komponowaniu. Nadal jednak kontynuował występy.
Dziś cieszy się uznaniem, nagrywa płyty dla ECM i koncertuje na największych imprezach muzycznych Europy i świata.
Jako, że jest wirtuozem kontrabasu, przydarza mu się także grać recitale solo, m. in. podczas jednej z edycji Sopot Jazz Festival.
ADAM PIEROŃCZYK
Vitouš współpracuje systematycznie z polskim saksofonistą jazzowym, Adamem Pierończykim.
W 2015 nagrali duetową płytę „Wings”
Adam Pierończyk – soprano sax, tenor sax, zoucra
Miroslav Vitouš – bass

Kolejny album duetowy obu muzyków, „Ad-lib Orbits”, został nagrany w lipcu 2016 w Pradze, a ukazał się w 2017, wydany przez austriacką PAO Records https://www.youtube.com/watch?v=h-JUI47Kr2c
W listopadzie 2019 ukazał się album duetu „Live at NOSPR”, nagrany jeszcze w 2016, podczas koncertu w NOSPR w Katowicach, a wydany przez oficynę Jazz Sound

Dyskografia autorska Miroslava Vitouša:
1969: Infinite Search (Mountain in the Clouds)
1970: Purple
1976: Magical Shepherd
1976: Majesty Music
1977: Miroslav (Freedom)
1979: Guardian Angels
1980: First Meeting
1981: Miroslav Vitous Group
1983: Journey’s End
1986: Emergence
1993: Atmos
2003: Universal Syncopations
2007: Universal Syncopations II
2009: Remembering Weather Report
2016: Music of Weather Report
2016: Ziljabu Nights
2018: Moravian Romance.
Od 1969 Miroslav Vitouš uczestniczył w roli sidemana m.in. w nagraniach:
1969: The Lord’s Prayer – Steve Marcus
1970: Green Line – Steve Marcus
1970: Round Trip – Sadao Watanabe
1974: Stories to Tell – Flora Purim
1974: Round Trip – Sadao Watanabe
1975: Planet End – Larry Coryell
1976: Concerto Retitled – Joe Zawinul
1977: Big City – Lenny White
1978: In Search of a Dream – Alphonse Mouzon
1979: Rypdal / Vitous / DeJohnette – Terje Rypdal
1980: Live in Montreux – Jasper van 't Hof
1981: To Be Continued – Terje Rypdal
1981: The Creeper – Donald Byrd
1986: Bireli Lagrene & Larry Coryell, and Special Guests
1987: Dedicated to Bill Evans and Scott LaFaro – Larry Coryell
1988: The Secret – Laszlo Gardony
1989: Franco D’Andrea, Quatre – Enrico Rava
1990: Oceans in the Sky – Steve Kuhn
1991: Franco D’Andrea, Earthcake – Enrico Rava
1991: StAR – Jan Garbarek
1991: Seven Songs – Fredy Studer
1998: Light Breeze – Franco Ambrosett
2001: Trio. Live in Concert – Terje Rypdal
2007: A Life in Time – Roy Haynes
2007: Octagon – Between the Times
2012: Moto Grosso Feio – Wayne Shorter
2014: Tales from my Diary – Polajka. Nikolaj Nikitin Ensemble
2017: Past Present Future – Anders Koppel.
Posłuchajmy także:
Chick Corea, Miroslav Vitouš, Roy Haynes – Live @ White House 1982

Jan Garbarek, Miroslav Vitouš, Peter Erskine – „Clouds in the Mountain”, Live in Stuttgart 1993

Rypdal / Vitouš / Gurtu – Live in Stuttgart, Full Concert 1995
Terje Rypdal – guitar
Miroslav Vitouš – bass
Trilok Gurtu – percussion

Miroslav Vitouš Interview – „Miles Davis & Liberated Weather Report”, Live 2011

Corea / Vitouš / Haynes – „Now He Sings, Now He Sobs”, Live Full Concert 2012
Chick Corea – piano
Miroslav Vitouš – bass
Roy Haynes – drums

Miroslav Vitouš – Live @ Mozaic Jazz Festival, Sibiu, Romania 2015

Miroslav Vitouš – „Improvisation #1”, Live @ Kolstein’s 2015

https://www.youtube.com/watch?v=cQvjjgNOyfQ

Miroslav Vitouš Trio – „My Romance”, Live @ Cotton Club Tokyo 2019
Emil Viklicky – piano
Miroslav Vitouš – bass
Roberto Gatto – drums

HAPPY 73rd BIRTHDAY to MIROSLAV VITOUŠ !!!