mar 10 2015
RETROLEKCJE 8: Szymon Kataszek – JAZZ d’Or z nad Wisły. Cz. I
tekst: Tomasz Lerski
Do pionierów jazzu w Polsce należał warszawski muzyk, kompozytor nie tylko znakomitych, znanych do dziś piosenek, szef orkiestr, pianista, dyrygent, ale także jeden z pierwszych polskich wykonawców muzyki jazzowej w zakresie solistycznym a także zespołowym – Szymon Kataszek. Urodzony 4 lipca 1898 r. w Warszawie, jako syn Moszka i Sury Łaji z Windszowerów, jest moim zdaniem jedną z najciekawszych postaci polskiej muzyki rozrywkowej i jazzowej okresu międzywojennego. Pełnego wykształcenia muzycznego nie miał, wiadomo jednak, że w latach 1910 – 1914 studiował w Instytucie Muzycznym w klasie fortepianu. Był pianistą, muzykiem jazzowym, dyrygentem, kompozytorem. Podczas I wojny światowej służył jako ochotnik w Polskiej Organizacji Wojskowej a następnie w Legionach. Jako małoletni został zwolniony z wojska w 1915 r. Rozpoczął pracę zarobkową jako taper. Nie miał wówczas jeszcze żadnego repertuaru i jego gra polegała na improwizacji. Z chwilą wejścia Niemców do Warszawy w sierpniu 1915 r. zaczął pracować jako muzyk restauracyjny. Po I wojnie światowej był muzykiem w orkiestrze Komendy Miasta Warszawy, potem walczył w wojnie polsko–sowieckiej 1920 – 1921. Po zakończeniu wojny wyjechał w poszukiwaniu pracy do Gdańska, a następnie do Berlina, skąd jednak wkrótce powrócił. W 1922 r. zaczął występować w popularnej warszawskiej kawiarni „Ziemiańska”. Od 29 listopada 1922 r. grał z kwintetem jazzowym Zygmunta Karasińskiego w nowo otwartej restauracji „Oaza”. Z orkiestrą tą dokonał pierwszych nagrań płytowych w „Syrenie Record” w połowie 1924 r. W tym czasie ukazały się także pierwsze jego kompozycje, nagrane na płytach. W 1925 r. wyjechał wraz z zespołem do Krakowa; wówczas po raz pierwszy pojawiła się nazwa „Orkiestra Karasińskiego i Kataszka”. Początkowo grał podczas dancingów w krakowskim Teatrze Starym, następnie współtworzył objazdową rewię jazzową, która w latach 1927 – 1928 odbyła tournée po południowej części Polski. Po koncercie w Filharmonii w Łodzi wspomnianą orkiestrę zaangażowano do reprezentowania polskiej muzyki rozrywkowej na Międzynarodowych Targach Poznańskich w sezonie 1928 / 1929. Zespół koncertował tam w lokalu z dancingiem w pawilonie wystawowym firmy Hartwiga i Kantorowicza, zdobywając wielkie powodzenie. Był pierwszą formacją jazzową popularyzującą dixieland i styl chicagowski. Jak wspominał członek tego zespołu, skrzypek Aleksander Halicki: „orkiestra Karasińskiego i Kataszka była pierwszym w Polsce zawodowym zespołem stosującym w grze improwizację”.
(c.d.n.)