lut 8 2020

Romuald Lipko

Oprac. Ewa Kałużna, Fot. kazimierzdolny.pl 2019 / budkasuflera.pl/historia 1974 / muzyczny-krakow.eu 2019

6 lutego 2020 zmarł w wieku 69 lat, przegrywając walkę z rakiem, lider Budki Suflera, multiinstrumentalista, pianista, gitarzysta basowy, kompozytor.
Występował z Budką przez 45 lat, komponując prawie wszystkie utwory zespołu,
ROMUALD LIPKO (ur. 3 kwietnia 1950).

Początki Budki Suflera sięgają lat 70.
W 1970 wokalista Krzysztof Cugowski dołączył do zespołu pianisty i basisty Romualda Lipko – Stowarzyszenie Cnót Wszelakich.
Grupa przyjęła nazwę BUDKA SUFLERA. W skład zespołu wchodzili ponadto gitarzysta Andrzej Ziółkowski i perkusista Ryszard Siwiec, którego ostatecznie zastąpił Zbigniew Zieliński.

Punktem zwrotnym w karierze zespołu okazał się pomysł na nagranie polskiej wersji utworu „Ain’t No Sunshine” z repertuaru Billa Withersa. Nagrania dokonano w lutym 1974. Rezultatem sesji był utwór „Sen o dolinie„:
„Sen o dolinie” Audio 1974

---

Utwór pociągnął za sobą propozycję nagrania płyty i licznych koncertów.

Jesienią 1974 zespół nagrał jeden ze swoich największych przebojów – „Cień wielkiej góry„, zainspirowany tragiczną śmiercią dwóch polskich himalaistów – Zbigniewa Stepka i Andrzeja Grzązla, którzy zginęli w Himalajach 17 sierpnia 1973, na lodowcu Batal, zasypani lawiną lodową:
„Cień wielkiej góry” Audio 1973

W listopadzie powstała kompozycja „Lubię ten stary obraz”

a na początku 1975 – „Memu miastu na do widzenia”

Był to ostatni utwór z udziałem Zbigniewa Zielińskiego, który odszedł wówczas z zespołu.
Zastąpił go na perkusji Tomasz Zeliszewski, wcześniej perkusista w tarnowskiej grupie Vabanque.

Do nagrania debiutanckiego albumu zaproszono także Czesława Niemena oraz zespół Alibabki. Włączono też sekcję smyczków.
Niemen wykonał dwie partie instrumentalne do suity „Szalony koń”, wnosząc do brzmienia albumu charakterystyczny dźwięk, rzadkiego jak na owe czasy w Polsce, instrumentu – Mooga.
Gdy Niemen został przez realizatora wyproszony ze studia przed zakończeniem sesji, pozostałe partie dograł na organach Marek Stefankiewicz:
„Szalony koń” feat. Czesław Niemen – Audio 1975

https://www.youtube.com/watch?v=dtVEug_s5t0

Na albumie nie pojawił się utwór „Sen o dolinie”, gdyż nie zgodziła się na to wytwórnia, która musiałaby płacić za niego tantiemy, jako że kompozycja była dziełem zagranicznego artysty.
Zabrakło również „Memu miastu na do widzenia”, ponieważ utwór ten został napisany w całości przez Lipko, a muzycy umówili się wcześniej, że na debiutanckiej płycie znajdą się wyłącznie kompozycje duetu Lipko-Cugowski.
Zrealizowano jednak pomysł z ostatniej chwili – utwór „Jest taki samotny dom”:
„Jest taki samotny dom” Audio 1975

Zespół przedstawił kilka projektów okładki albumu, jednak wszystkie zostały odrzucone przez głównego plastyka Polskich Nagrań.
Ostatecznie, Romuald Lipko zdecydował, że okładka będzie całkowicie biała, jedynie z nazwą zespołu i tytułem na środku.
Na rewersie umieszczono zdjęcia muzyków, autorstwa lubelskiego fotografa, Leo Sarneckiego.

Premiera albumu okazała się sukcesem. Utwór „Cień wielkiej góry” zajął pierwsze miejsce na lście Rozgłośni Harcerskiej, a sam zespół zdobył tytuł Polskiego Zespołu Roku 1974.
Już po kilku dniach sprzedaży wykupiono cały nakład.
Krzysztof Cugowski – vocal
Romuald Lipko – bass guitar, piano
Andrzej Ziółkowski – guitar
Tomasz Zeliszewski – drums
Gościnnie:
Czesław Niemen – Moog
Marek Stefankiewicz – organ
Alibabki – vocals
„Cień wielkiej góry” Full Album 1975

Pojawiły się zaproszenia z zagranicy. Najważniejszy był wyjazd do NRD. Tam powstały niemieckie teksty do kilku przebojów, autorami których byli Bernd Maywald, Kurt Demmler i Kirsten Steinckert.
Nikt w zespole nie znał niemieckiego, jednak utwory Budki Suflera zyskały uznanie słuchaczy Radia NRD.
Wytwórnia Amiga zaproponowała zespołowi nagranie płyty, projekt jednak nie doszedł do skutku.
Krzysztof Cugowski, z nie do końca jasnych powodów, nie zjawił się w umówionym terminie na sesji nagraniowej, a gdy później wytwórnia zaproponowała drugie podejście, zespół wrócił właśnie z intensywnej trasy, bezpośrednio po której wokalista nie był w stanie wziąć udziału w nagraniach.
Epizod ten wpłynął na późniejsze odejście Cugowskiego z Budki Suflera.

Na początku 1976 ukazał się drugi album – „Przechodniem byłem między wami”.
Mimo, iż początkowo zespół planował umieszczenie na nim utworów, które wcześniej debiutowały już w radiu, ostatecznie zdecydowano się na wyłącznie premierowy materiał.
Dlatego na płycie znalazło się tylko sześć utworów. Była ona znacznie cięższa w formie od przebojowego debiutu, a także gorsza pod względem technicznym nagrania. Pomimo to, sprzedawała się lepiej od „Cienia wielkiej góry”, zdobywając pierwszą w historii zespołu Złotą Płytę.

Krzysztof Cugowski – vocal
Romuald Lipko – bass guitar, piano, clavinet, Moog
Tomasz Zeliszewski – drums
Andrzej Ziółkowski – guitar
Guest: Andrzej Szczodrowski – alto sax, barotone sax, organ
„Przechodniem byłem między wami” Full Album 1976

W 1977 nieporozumienia między wokalistą a pozostałymi muzykami przybrały na sile, kiedy zażądał on wyłączenia swojego nazwiska przed nazwę zespołu. Wkrótce potem, Romuald Lipko pozbył się Cugowskiego z Budki Suflera.

Od 1 stycznia 1978 zespół nie miał wokalisty. Doszło też do innych zmian w składzie – Lipko przesiadł się na instrumenty klawiszowe, przy gitarze basowej zastąpił go Andrzej Ziółkowski, natomiast nowym gitarzystą został Jan Borysewicz, późniejszy lider Lady Pank.
Wokalistą początkowo wybrano Stanisława Wenglorza, który wcześniej śpiewał m.in. w grupie Skaldowie.
Odbyło się kilka sesji i koncertów, po czym uznano, że Wenglorz nie radzi sobie jako wokalista rockowy.

Ostatecznie frontmanem został Romuald Czystaw, występujący wcześniej w zespole Dzikie dziecko.
W 1978 pierwszymi utworami z nowym wokalistą, były „Give a Little Bit” grupy Supertramp, a także
„Baker Street” Gerry’ego Rafferty’ego

„The Way It Is” Chicken Shack

oraz „I Want You (She’s So Heavy)” Beatlesów

Zespół przystąpił do realizacji albumowego tryptyku, poświęconego olimpiadzie w Moskwie.
Pozostałe dwa albumy tryptyku nagrali Skaldowie i Breakout. Album Budki Suflera „Na brzegu światła” był pierwszym przypadkiem w zawodowej karierze Romualda Lipko, kiedy komponował on muzykę do dostarczonych mu tekstów.
Zespół nie zaliczył tego albumu do swojej dyskografii, jako, że został on nagrany na specjalną okazję.
Romuald Czystaw – vocal
Romuald Lipko – keyboards
Jan Borysewicz – guitar
Andrzej Ziółkowski – bass guitar
Tomasz Zeliszewski – drums
„Na brzegu światła” Full Album 1979

Pierwsze sesje nagraniowe do kolejnego albumu, „Ona przyszła prosto z chmur”, rozpoczęły się w listopadzie 1978, jednak ostateczną formę przybrał on dopiero w marcu 1980. Jednym z powodów opóźnień była współpraca Budki Suflera z Anną Jantar.
Plany nagrania wspólnego albumu przerwała jednak tragiczna śmierć piosenkarki. Zespół poświęcił Annie Jantar utwór „Słońca jakby mniej”

Innym problemem był brak autora tekstów. Adam Sikorski odczuwał dyskomfort w związku z pisaniem tekstów na zamówienie i do gotowych kompozycji, dlatego też ogłosił, że „Archipelag” i „Motyw z Jasnorzewskiej” będą jego ostatnimi tekstami dla Budki.
Oprócz tych dwóch, na płycie wykorzystano także teksty Andrzeja Mogilenickiego.
O albumie „Ona przyszła prosto z chmur” Jerzy Janiszewski wspominał, że kiedy w końcu ukazał się w sprzedaży, jeden z muzyków zapytał: „Myśmy coś takiego nagrali?!”.

Na albumie wystąpił gościnnie basista, Krzysztof Ścierański, który zagrał w utworze „Tyle z tego masz”, a dodatkowe wokale wykonali Beata Kozidrak i Andrzej Pietras oraz chór akademicki.
Romuald Czystaw – vocal
Romuald Lipko – keyboards
Jan Borysewicz, Zdzisław Janiak – guitar
Andrzej Ziółkowski – bass guitar
Tomasz Zeliszewski – drums
Gościnnie:
Beata Kozidrak, Andrzej Pietras – vocal
Andrzej Szczodrowski – sax
Krzysztof Ścierański – bass guitar
Academic UMCS Lublin Choir
„Ona przyszła prosto z chmur” Full Album 1980

W tym samym roku Jan Borysewicz stworzył, z pomocą Romualda Lipko, kompozycję „Nie wierz nigdy kobiecie”. Lipko uznał później, że utwór jest wprawdzie bardzo udany, ale stylem przypomina raczej Dire Straits niż Budkę Suflera. Pomimo tego, rozważano umieszczenie go na kolejnym albumie:
„Nie wierz nigdy kobiecie” feat. Romuald Czystaw, Live TV 1980

Granie na rockowej scenie to nie tylko pasmo sukcesów – to też balansowanie na linie, z której w każdej chwili można spaść. To olbrzymie stresy, duże obciążenia fizyczne i psychiczne.
Zespół przeżywa wiele momentów, które nie błyszczą tak pięknie, jak na zdjęciach, w teledyskach. Za tym wszystkim kryją się szare dni ciężkiej pracy ze świadomością, że to co robimy w każdej chwili może się skończyć.

W styczniu 1981 rozpoczęła się polska trasa koncertowa Budki Suflera, a pod koniec lutego zespół udał się do ZSRR, gdzie występował przez dwa miesiące.
Jeszcze w czasie trasy, swoje odejście z zespołu zapowiedział Jan Borysewicz. Ostatni występ gitarzysty z Budką Suflera odbył się w czerwcu 1981.

Wytwórnia Tonpress, z którą zespół podpisał umowę, naciskała na wydanie nowego albumu. Do kompozycji, którą zespół stworzył podczas prób przed jednym z koncertów w ZSRR, tekst napisał Marek Dutkiewicz. Tak powstał utwór „Za ostatni grosz”, dostarczając również pomysłu na tytuł i okładkę nowego albumu.
Album „Za ostatni grosz” ukazał się wiosną 1982. Nie zawierał żadnej kompozycji Borysewicza (dołączono je dopiero w 1996, w reedycji płyty oficyny TA Music).
Romuald Czystaw – vocal
Romuald Lipko – keyboards
Jan Borysewicz, Zdzisław Janiak – guitar
Andrzej Ziółkowski – bass guitar
Tomasz Zeliszewski – drums
„Za ostatni grosz” Full Album 1982

W tym okresie rezygnację z powodów finansowych złożył basista Andrzej Ziółkowski, który wkrótce wyemigrował do Austrii, a następnie do Stanów.
Z kolei, Romuald Czystaw już od jakiegoś czasu miał poważne problemy z głosem. Zmuszony był w końcu opuścić zespół. Pojawiał się jeszcze na występach zespołu na własne życzenie do 1984, wykonując kilka utworów, w tym zawsze „Za ostatni grosz”.

Następcą Czystawa w roli wokalisty został Felicjan Andrzejczak.
Pierwszym utwórem z nowym wokalistą był „Jolka, Jolka, pamiętasz” z 1982, którego opracowanie zajęło aż kilkanaście tygodni.
Utwór stał się jednym z największych hitów Budki Suflera:
„Jolka, Jolka, pamiętasz” feat. Felicjan Andrzejczak, Official Video 1982

Warunkiem rejestracji utworu w poznańskim studiu było nagranie drugiej kompozycji – własnej wersji wybranego przeboju zagranicznego, która miała wypełnić, przygotowywany przez studio, nocny blok sylwestrowy.
Zespół zdecydował się na „Time to Turn” niemieckiej grupy Eloy. Tak stworzono „Noc komety”, do którego polskojęzyczny tekst napisał Marek Dutkiewicz:
„Noc komety” feat. Felicjan Andrzejczak & Urszula, Official Video 1982

Na 1983 zaplanowane zostały trzy albumy: jeden studyjny, jeden kompilacyjny, w związku z 10-leciem zespołu, oraz debiutancki album Urszuli, z którą zespół współpracował na stałe od początku 1982.

Muzycy doszli do wniosku, że większa część utworów, które miały się znaleźć na kompilacji z lat 1974-1984, została nagrana w złych warunkach technicznych, więc należy zrobić to ponownie.
Z tego powodu zaproponowano Krzysztofowi Cugowskiemu udział w realizacji albumu. Obecność Cugowskiego i – w konsekwencji – jego powrót do zespołu, były jedną z przyczyn, dla których album studyjny z Felicjanem Andrzejczakiem nigdy nie został zrealizowany.
Na składance „1974-1984” pojawił się jedynie nagrany z nim utwór „Czas ołowiu” z 1982, poświęcony postaciom estrady i filmu, zmarłym – najczęściej tragicznie – w latach 70. i na początku lat 80.
Wymienieni zostali Janis Joplin, Brian Jones, Jimi Hendrix, Anna Jantar, Steve McQueen, Romy Schneider, John Lennon oraz Elvis Presley:
„Czas ołowiu” feat. Felicjan Andrzejczak, Audio 1982

Utwór „Czas czekania, czas olśnienia”, nagrany z Krzysztofem Cugowskim, z nowym tekstem Tomasza Zeliszewskiego, znalazł się wkrótce potem także na albumie o tym samym tytule

Z Cugowskim nagrano w 1983 singiel „Sen o dolinie” / „Jest taki samotny dom”, niejako promujący nadchodzący album kompilacyjny

W nowych wersjach utworów „Sen o dolinie” i „Z dalekich wypraw” (część suity „Szalony koń”) zagrał gościnnie słynny saksofonista jazzowy, Henryk Miśkiewicz, a chórki w utworach „Cieniu wielkiej góry” i „Jest taki samotny dom” wykonała Urszula.
Do zespołu na czas nagrań przyjęto nowego basistę – Mieczysława Jureckiego, który zastąpił Andrzeja Ziółkowskiego. Pojawił się także nowy gitarzysta – Andrzej Sidło. Na kompilacji „1974-1984” skład tworzyli zatem poprzedni i nowi muzycy:
Krzysztof Cugowski, Romuald Czystaw, Felicjan Andrzejczak – vocal
Romuald Lipko – keyboards
Jan Borysewicz, Zdzisław Janiak, Andrzej Sidło – guitar
Mieczysław Jurecki, Andrzej Ziółkowski – bass guitar
Tomasz Zeliszewski – drums, percussion
Gościnnie:
Urszula – vocals
Henryk Miśkiewicz – sax
„1974-1984” – Full Album 1984

Felicjan Andrzejczak zdecydował się na odejście z zespołu. Sfinalizowano wówczas rozmowy o ostatecznym powrocie Krzysztofa Cugowskiego.
Do Budki doszedł także nowy gitarzysta – Krzysztof Mandziara, a Ziółkowskiego na basie tym razem zastąpił Piotr Płecha.
W instrumentalnym utworze „Burza” ponownie zagościł saksofonista Henryk Miśkiewicz.
Materiał na płytę „Czas czekania, czas olśnienia” nagrano w 1984, z tekstami Tomasza Zeliszewskiego.
Krzysztof Cugowski – vocal
Romuald Lipko – keyboards
Krzysztof Mandziara, Andrzej Sidło – guitar
Piotr Płecha – bass guitar
Tomasz Zeliszewski – drums, percussion
Guest: Henryk Miśkiewicz – sax
„Czas czekania, czas olśnienia” Full Album 1984

„Burza”

„Cały mój zgiełk” – Offcial Video 1984

W tym czasie Budka wzięła udział w projekcie Katarzyny Gärtner „Żeglując w dobry czas”, gdzie Andrzejczak zaśpiewał utwór tytułowy, Urszula – „Polkę idolkę”, a Budka – „Publikatory” i „Wypożyczalnię myśli”. W projekcie wzięli też udział Stanisław Wenglorz, Grzegorz Markowski, Dżem i wielu innych.

W 1985 Budka Suflera nagrała kolejny hit – „Giganci tańczą”, ale cała płyta pod tym samym tytułem ukazała się dopiero rok później, i nie była sukcesem rynkowym. Utwór „Moja Alabama” został wykorzystany jako motyw muzyczny w filmie „Alabama”, a muzycy z zespołu zostali zaproszeni na plan filmowy.
„Giganci tańczą”
Krzysztof Cugowski – vocal
Romuald Lipko – keyboards
Krzysztof Mandziara – guitar
Piotr Płecha – bass guitar
Tomasz Zeliszewski – drums
Full Album 1986

Na tle ogólnej recesji przemysłu muzycznego w tym okresie, oraz z powodu słabej sprzedaży płyt, muzycy szukali zajęcia poza zespołem. W tym czasie Romuald Lipko nagrał muzykę do szwedzkiego filmu polskiego reżysera „Pay Off”.
W samym zespole nastały kolejne zmiany w składzie. Nowym gitarzystą został Stanisław Zybowski (wcześniej w zespole Crash, późniejszy mąż Urszuli).
Do nagrania nowej płyty Suflerzy przystąpili bez stałego basisty.
Partie gitary basowej częściowo wykonywał, rezygnujący właśnie z występowania w zespole, Piotr Płecha, a częściowo – Lipko, głównie imitując bas za pomocą syntezatora. Tak powstał podwójny album „Ratujmy, co się da!!”, zawierający piętnaście utworów, w tym materiał nagrany do filmu i kompozycje Zybowskiego.
Krzysztof Cugowski – vocal
Romuald Lipko – keyboards, bass guitar
Stanisław Zybowski – guitar
Piotr Płecha – bass guiatr
Tomasz Zeliszewski – drums, percussion
„Ratujmy, co się da!!” Full Album 1988

Płyta przyniosła kilka przebojów. Oprócz tytułowej piosenki „Ratujmy, co się da!!” – Live

warto wymienić także „To nie tak miało być”

„Czas wielkiej wody”

czy „Nieśmiertelnie piękna twarz”

W tym samym roku, grupa pasjonatów zza oceanu postanowiła sprowadzić Budkę Suflera do USA, i zorganizować im na początek koncert na Broadwayu, w Beacon Theatre.
Koncert poprowadzili Michał Urbaniak. Występ otrzymał pozytywną recenzję w „New York Times”.
Z okazji tej trasy wydano okazjonalny minialbum „American Tour”, zawierający nagrany wcześniej utwór „Lifeline”, dwie piosenki z ostatniej płyty z angielskimi tekstami i muzyczny temat z filmu „Pay Off”. „Lifeline” to „Jolka, Jolka, pamiętasz”, w odróżnieniu od oryginału wykonywany tutaj przez Krzysztofa Cugowskiego, „Goin’ Down” i „Can You Feel It Now?” to angielskojęzyczne wersje „Mnie to nie dotyczy” i „Czy ty siebie znasz?”.

Niepostrzeżenie stworzono w ten sposób białego kruka w dyskografii zespołu, gdyż płyta nigdy nie była wznowiona i jest niedostępna w sprzedaży. Na płycie wystąpili:
Krzysztof Cugowski – vocal
Romuald Lipko – keyboards
Stanisław Zybowski – guitar
Tomasz Zeliszewski – drums
Gościnnie:
Janusz Biegaj – bass guitar
Urszula – backing vocals
„American Tour” Full Album 1988

W dalszej części trasy występy zespołu nie odnosiły już podobnych sukcesów, niemniej stały się okazją do nawiązania ważnych kontaktów.
Muzycy później wrócili jeszcze do USA na blisko rok.
W całym „amerykańskim” okresie na gitarze basowej grał ponownie Mieczysław Jurecki, a potem – Janusz Biegaj. Natomiast zrezygnował ze współpracy Stanisław Zybowski, a nowym gitarzystą został Arkadiusz Smyk.

Dzięki wyjazdom do Stanów, Budka przetrwała kryzys rynkowy końca lat 80.
Przemiany ustrojowe pozwoliły myśleć realnie o powrocie na muzyczny rynek. Zeliszewski został oficjalnie menadżerem zespołu.

Najpierw wydano składankę „Greatest Hits” w 1992.
Świetne wyniki sprzedaży przekonały wszystkich o słuszności powrotu.

W tym samym roku wydano minialbum „4 Pieces to Go” – preludium do następnego, pełnego albumu.
Płytka zawierała hit „Twoje radio” w wersji nagranej dla Radia Lublin, a także dwie wersje językowe „Kolędy rozterek” i angielską wersję „Ragtime”, zatytułowaną „La Mancha Taxi Driver”.
Po raz pierwszy w Polsce zastosowano wówczas pudełko typu digipak. Na płycie wystąpił kwartet Cugowski / Lipko / Jurecki / Zeliszewski:
„4 Pieces to Go” Full Album 1992

Płyta „Cisza” z 1993 uważana jest za jedno z największych osiągnięć Budki Suflera. W trzech utworach zagrał nowy gitarzysta – Marek Raduli.
Arkadiusz Smyk został poproszony o opuszczenie zespołu, z uwagi na poważne problemy z alkoholem – na płycie pojawił się jedynie gościnnie. Po raz trzeci powrócił do zespołu basista, Mieczysław Jurecki.

„Cisza” to była płyta rockowa. Znalazła się tam jedna z najbardziej ostrych rockowych piosenek grupy – „Młode lwy”. Reszta utworów albo zachowuje dynamiczny, rockowy charakter, albo stanowi przerywnik w postaci spokojnych ballad. Album osiągnął status Złotej Płyty, z wynikiem ponad 220 tys. sprzedanych egzemplarzy.
Krzysztof Cugowski – vocal
Romuald Lipko – keyboards
Tomasz Zeliszewski – drums
Mieczysław Jurecki – bass guitar
Marek Raduli – electric guitar
Guests: Piotr Maciąg – sax
Arkadiusz Smyk, Andrzej Warda – guitar
Luiza Es – vocal
„Cisza” Full Album 1993

„Młode lwy”

Z okazji 20-lecia zespołu, w 1994 zorganizowano dużą trasę koncertową. Wraz z Budką Suflera na koncertach wystąpili Urszula, Stanisław Zybowski, Felicjan Andrzejczak, Iza Trojanowska, Jan Borysewicz, Janusz Panasewicz, Zdzisław Janiak.
Koncert jubileuszowy z Opery Leśnej transmitowała na żywo TVP2:
„Sen o dolinie”, Live in Sopot 1994

„To nie tak miało być”, Live in Sopot 1994

„Memu miastu na do widzenia”, Live in Sopot 1994

Fragmenty koncertu wydano na albumie „Budka w Operze. Live from Sopot ’94”. Skład w Sopocie tworzyli:
Krzysztof Cugowski – vocal
Romuald Lipko – keyboards
Mieczysław Jurecki – bass guitar, guitar
Marek Raduli – guitar,guitar solo
Tomasz Zeliszewski – drums
Zdzisław Janiak – guitar
Guests: Stanisław Zybowski – guitar
Urszula, Felicjan Andrzejczak – vocal
„Budka w Operze. Live from Sopot ’94” Full Album 1994

https://www.youtube.com/watch?v=ry232j5paB0

Wszystkie teksty do kolejnej płyty, „Noc” z 1995, napisał z Tomasz Zeliszewski, muzykę skomponowali Lipko, Cugowski i Jurecki. Wszyscy muzycy wspólnie zajęli się aranżacjami.
Powstał blues-rockowy album, który był promowany przez radiową Trójkę i przez trasę koncertową „Giganci rocka”, wspólną z Perfectem.
Krzysztof Cugowski – vocal
Romuald Lipko – keyboards
Tomasz Zeliszewski – drums
Marek Raduli – guitar
Mieczysław Jurecki – bass guiter
„Noc” Full Album 1995

Następny album, „Nic nie boli, tak, jak życie” z 1997, przyniósł Budce ponad milion sprzedanych egzemplarzy. Jedenasty studyjny album Budki Suflera został nagrany w Studiu Hendrix w Lublinie.
Jest on, jak do tej pory, największym komercyjnym sukcesem zespołu.
Pierwsze wydanie charakteryzowało się motywem piramidy na okładce, z adnotacją, że album zawiera przebój „Jeden raz”.
Kiedy po premierze albumu okazało się, że „Takie tango” zyskało znacznie większą popularność, wydano specjalną wersję, poszerzoną o utwór „Casi un tango” (hiszpańska wersja „Takiego tanga”) i ze zmienioną okładką.
Krzysztof Cugowski – vocal
Romuald Lipko – keyboards
Marek Raduli – guitar
Mieczysław Jurecki – bass guitar
Tomasz Zeliszewski – drums
Ewa Brachun Aleksandra Chludek Katarzyna Pysiak – backing vocals
Zbigniew Fil – viola
Piotr Pieniak, Krzysztof Stopa, Elżbieta Stopa – strings
„Nic nie boli, tak, jak życie” Full Album 1997

Przebój „Takie tango” znajdował się na pierwszym miejscu listy 30 Ton przez kilka miesięcy, triumfował też na liście Trójki:
„Takie tango”

„Takie tango” – Live @ Spodek 1999

„Takie tango” – Live in Opole 2004

Sukces finansowy po rekordowej sprzedaży albumu „Nic nie boli, tak, jak życie” pozwolił na nowe, śmiałe projekty.
Jednym z nich była płyta akustyczna, nagrana z orkiestrą – „Akustycznie” z 1998, z premierowym utworem „Martwe morze”.
Budka nagrała ją w krakowskim studiu telewizyjnym Łęg, z orkiestrą Jacka Delekty.
Jako pierwszy zespół w Polsce, Budka wydała płytę w niekonwencjonalnym, blaszanym pudełku. Płyta sprzedała się bardzo dobrze. Ustanowiła nowy rekord sprzedaży płyt koncertowych na polskim rynku – ponad 80 tys. egzemplarzy. Koncert wydany został także w całości na DVD, a we fragmentach wielokrotnie był emitowany w publicznej telewizji:
Krzysztof Cugowski – vocal
Romuald Lipko – keyboards, bass guitar
Marek Raduli – guitar
Mieczysław Jurecki – bass guitar, guitar
Tomasz Zeliszewski – drums
Gościnnie:
Aleksandra Chludek, Ewa Brachun, Katarzyna Pysiak – vocals
José Torres – percussion
Krakow Symphonic Orchestra, conductor Rafał Jacek Delekta
„Akustycznie” Full Album 1998

„Martwe morze”

Na jubileusz 25-lecia, Suflerzy objechali cały kraj, grając 3-godzinne koncerty, z udziałem m.in. dawnych wokalistów zespołu – Felicjana Andrzejczaka i Romualda Czystawa.
Trasa „zahaczyła” też o USA, gdzie zespół dał koncert w Carnegie Hall.
Występ, przełożony o kilka miesięcy, ze względu na chorobę Cugowskiego, obejrzało 2,8 tys. widzów, głównie Polonia amerykańska.

Pamiątką z tego wydarzenia jest płyta „Live at Carnegie Hall”:
Krzysztof Cugowski, Romuald Czystaw, Felicjan Andrzejczak – vocal
Romuald Lipko – keyboards, bass guitar
Mieczysław Jurecki – bass guitar, guitar
Marek Raduli – guitar solo
Tomasz Zeliszewski – drums
Ewa Brachun, Aleksandra Chludek, Katarzyna Pysiak – backing vocals
„Czas ołowiu” – Live @ Carnegie Hall 2000

Budka Suflera – „Live at Carnegie Hall”, Full Album 2000

W 1999 zespół wydał składankę „Greatest Hits II” – 10-płytową antologię, która zawierała między innymi utwory z niemieckich sesji nagraniowych i inne, do tej pory nie publikowane, nagrania.

W 2000 wydano „Bal wszystkich świętych”
Krzysztof Cugowski – vocal
Romuald Lipko – keyboards
Marek Raduli – lead guitar
Mieczysław Jurecki – bass guitar, guitar
Tomasz Zeliszewski – drums
Katarzyna Pysiak, Aleksandra Chludek, Ewa Brachun – vocal
String Quartet, conductor Jan Lewtak
„Bal wszystkich świętych” Full Album 2000

https://www.youtube.com/watch?v=uIhlXkik1uw

„Bal wszystkich świętych” Official Video 2000

https://www.youtube.com/watch?v=kE87oI5rdew

W 2002 wydano trzynasty studyjny album – „Mokre oczy”.
Krzysztof Cugowski – vocal
Romuald Lipko – keyboards
Marek Raduli – lead guitar
Mieczysław Jurecki – bass guitar, guitar
Tomasz Zeliszewski – drums
Ewa Brachun, Aleksandra Chludek, Katarzyna Pysiak – backing vocals
Gościnnie:
Maciej Gładysz – guitar
Grzech Piotrowski – sax
„Mokre oczy” Full Album 2002

https://www.youtube.com/watch?v=OVt4MbUWkiM
s

Począwszy od 2000, każdy kolejny album osiągał mniejszy sukces komercyjny, mimo nieustannej promocji w mediach. Wprawdzie tytułowy utwór z „Balu wszystkich świętych” stał się wielkim przebojem, dzięki czemu album sprzedał się w liczbie 300 tys. egz., ale już „Mokre oczy” rozeszły się w zaledwie 35 tys. kopii.

Zarzewiem nadciągającego konfliktu w zespole było wydanie solowej płyty Krzysztofa Cugowskiego „Integralnie”. W efekcie Budka Suflera, w obecności kamer, opuściła lubelską wytwórnię New Abra i związała się kontraktem z Pomaton EMI.
Umowa zakładała nagranie jednej płyty i wolność tworzenia dla muzyków.

Suflerzy przystąpili do pracy, wydając najpierw rockowy singel „Kiedy rozum śpi”, i jadąc na festiwal do Opola z popowym „Solo”, które dało im nagrodę publiczności.
Płyta „Kiedy rozum śpi”, wydana w Pomatonie nie była jednak sukcesem komercyjnym. Nie udała się też trasa koncertowa – zespół został oszukany przez producenta i przerwał koncertowanie w połowie trasy.

Nabrzmiały też konflikty między muzykami. Jureckiemu i Radulemu nie spodobał się fakt opuszczenia wytwórni New Abra, natomiast pozostali mieli pretensje do nich, że nie przykładają się do pracy.
W styczniu 2003 Cugowski, Lipko i Zeliszewski postanowili, że w lipcu nie przedłużą kontraktu z gitarzystami.
Marek Raduli w marcu, w programie „Hołdys Guru Limited”, powiedział, że opuszcza zespół wraz z Mietkiem Jureckim.
W efekcie, Budka przyspieszyła kompletowanie nowego składu.

Od lipca 2004 do zespołu dołączyli gitarzysta Łukasz Pilch, basista Mirosław Stępień, klawiszowiec Piotr Kominek i perkusjonistka Ania Patynek.
Zmiany w składzie związane były z nowym projektem fonograficznym, przygotowywanym na 30-lecie – dwupłytowym albumem „Było / Jest”.
Przy pomocy Piotra Metza, Budka próbowała zorganizować sesję nagraniową w Stanach, z udziałem znakomitych gości.
Starano się o występ samego Ozzy’ego Osbourne’a, ale terminy i cena zablokowały ten pomysł. Zagrać mieli też Eddie Van Halen i zespół Eagles.

Ostatecznie, podczas sesji w studiu The Village w Los Angeles, na gitarze basowej zagrał Marcus Miller, na gitarze – Steve Lukather, na perkusisji – Sheila E.
Producentem powstałych dwóch utworów był Greg Phillinganes z formacji Toto,. Na albumie znalazły się dwa utwory w języku angielskim – „Breathing You” i „Dancing with Ghost”, do których teksty napisał, popularny w Polsce, pisarz Jonathan Carroll.

Na miesiąc przed premierą z projektu wycofała się wytwórnia Good Summer. Suflerzy musieli zrezygnować z wydania podwójnego albumu.
Ostatecznie w 2004, z okazji 30-lecia Budki, wydano tylko „Jest”.
Album był bardzo zróżnicowany muzycznie – były na nim zarówno utwory rockowe, soulowe, ballady z elementami muzyki etnicznej, jak i piosenki popowe oraz utwór taneczny „Doganiaj”. Była to mieszanka stylów, w których nagrywała Budka Suflera przez 30 lat.
Krzysztof Cugowski – vocal
Piotr Kominek – keyboards, programming
Romuald Lipko – keyboards
Anna Patynek – percussion
Łukasz Pilch – guitar
Mirosław Stępień – bass guitar, programming
Tomasz Zeliszewski – drums
Gościnnie:
Steve Lukather – guitar
Marcus Miller – bass guitar
Sheila E. – percussion
Beata Bednarz, Patrycja Gola – backing voals
„Jest” Full Album 2004

Na festiwalu w Opolu 2004 Budka zagrała duży recital jubileuszowy, z udziałem wykonawców z kraju i z zagranicy. Po raz pierwszy od lat gościnnie wystąpiła Urszula.
Pierwszy raz z Budką zaśpiewała Natalia Kukulska. Wystąpili też Felicjan Andrzejczak i Piotr Cugowski, a w duecie z Cugowskim zaśpiewali Gary Brooker z Procol Harum i Kanadyjczyk Garou.
„Takie tango” feat. Krzysztof Cugowski – Live in Opole 2004

https://www.youtube.com/watch?v=Lt3A5hRtApc

„Cień wielkiej góry” feat. Krzysztof Cugowski – Live in Opole 2004

„Jednego serca” feat. Krzysztof Cugowski & Piotr Cugowski – Live in Opole 2004

„Jolka, Jolka, pamiętasz” feat. Felicjan Andrzejczak – Live in Opole 2004

Wobec niepowodzenia z nowym materiałem, zespół zaczął szukać wydawcy dla dużego leksykonu, zawierającego dawne przeboje grupy.
W ten sposób, pod koniec 2005, wraz z dziennikiem „Nowy dzień”, każdego tygodnia ukazywała się kolejna z dwudziestu części leksykonu.
Pakiet zawierał książeczkę ze zdjęciami i historią zespołu, anegdotami Zeliszewskiego i wywiadami ze znanymi ludźmi, oraz płytę z muzyką Budki. Pierwsza edycja, która zawierała materiał, przeznaczony dla nie wydanej wcześniej płyty „Było” rozeszła się w ciągu godziny, w nakładzie 600 tys. egz., w promocyjnej cenie 1 zł.
Następne części też bardzo szybko znajdowały nabywców w liczbie przekraczającej 100 tys.
Podczas wydawania leksykonu, Agora zamknęła „Nowy dzień”, a płyty Budki postanowiono sprzedawać samodzielnie.
Sukces podbudował morale zespołu, ale także spowodował konflikt między byłymi gitarzystami Budki, Radulim i Jureckim, a zespołem. Sprawa trafiła do sądu.

We wrześniu 2006 zespół wystąpił z recitalem w Sopocie, i odebrał kolejną nagrodę za całokształt kariery – Złotego Słowika.
9 sierpnia 2009 w Operze Leśnej w Sopocie odbył się koncert z okazji 35-lecia zespołu. Obok Krzysztofa Cugowskiego wystąpili także Romuald Czystaw, Felicjan Andrzejczak, Izabela Trojanowska, Urszula oraz Irena Santor.
29 sierpnia 2009 w Nałęczowie odbył się specjalny koncert jubileuszowy z okazji 35-lecia zespołu. Na koncercie wystąpili Krzysztof Cugowski, Izabela Trojanowska, Romuald Czystaw i Felicjan Andrzejczak.

30 października 2009, na 35-lecie istnienia Budki Suflera, ukazał się piętnasty, ostatni album studyjny zespołu – „Zawsze czegoś brak”.
Album zawierał 14 utworów i osiągnął status Złotej Płyty, sprzedany w nakładzie 20 tys. egz.
Krzysztof Cugowski – vocal
Romuald Lipko – keyboards
Piotr Kominek – keyboards
Łukasz Pilch – guitar
Mirosław Stępień – bass guitar
Anna Patynek – percussion
Tomasz Zeliszewski – drums
Małgorzata Orczyk Tatiana Rupik – backing vocals
Gościnnie:
Izabela Baca, Grzegorz Cholewiński, Agnieszka Garbacz, Katarzyna Kostrzewa, Tomasz Kusiak, Magdalena Piętka, Maciej Rysak – violin
Agata Gumiela, Ewa Woroch-Wójcik – viola
Marek Smorawiński – cello
Bartosz Wojciechowski – bass guitar
„Zawsze czegoś brak” Full Album 2009

30 września 2010 zmarł Romuald Czystaw, wokalista Budki Suflera w latach 1978-1982.

21 stycznia 2014 na profilu facebookowym grupy pojawiła się informacja, że Budka Suflera kończy działalność.
Ostatnie duże koncerty grupa zagrała w Toruniu, 6 grudnia 2014, i w Krakowie, 14 grudnia 2014.
Największy pożegnalny koncert „Memu miastu na do widzenia” odbył się 18 września 2014 w Lublinie, mieście, gdzie wszystko się zaczęło. Ostatnie chronologicznie, ale już nieoficjalne pożegnanie, nastąpiło w Warszawie, 31 grudnia 2014.

Romuald Lipko, poza działalnością w Budce Suflera, współpracował także z wieloma polskimi wokalistkami. Pisał piosenki dla Anny Jantar, Ireny Jarockiej, Zdzisławy Sośnickiej, Izabeli Trojanowskiej, Barbary Sikorskiej, Ireny Santor, Maryli Rodowicz czy Eleni.

W 2005 ukazała się kompilacja „Przeboje Romualda Lipko”, zawierająca piosenki, skomponowane przez niego i śpiewane przez Annę Jantar, Izabelę Trojanowską, Urszulę, Irenę Santor, Zdzisławę Sośnicką, Marylę Rodowicz i Małgorzatę Kożuchowską.
Niektóre z nich były premierowe, jak „Układ z życiem” Anny Jantar, odnaleziony w archiwum Romualda Lipko.

W 2015 powstał zespół Romuald Lipko Band, w skład którego weszli m.in. Izabela Trojanowska, Felicjan Andrzejczak oraz Grzegorz Wilk.
W 2016 Romuald Lipko zainwestował w biznes alkoholowy, zakładając spółkę Muzyczne Alkohole, która na początku 2017 wprowadziła na rynek wódkę „Jolka, Jolka pamiętasz”.

W 2019 Budka Suflera wznowiła działalność, w składzie:
Robert Żarczyński – vocal
Romuald Lipko – keyboards
Dariusz Bafeltowski, Piotr Bogutyn – guitar
Mieczysław Jurecki – bass guitar
Tomasz Zeliszewski – drums.
Zespół zapowiedział powrót na scenę wraz z jesienną trasą koncertową „45 lat. Powrót do korzeni”.
Nowy wokalista, Robert Żarczyński, to wieloletni fan zespołu, występował w coverbandzie Budka Band.

2 sierpnia 2019 miała miejsce premiera nowego utworu Budki Suflera – „Gdyby jutra nie było”. Utwór zwiastował nowy rozdział w historii zespołu. Do kompozycji Romualda Lipko tekst napisał Marek Dutkiewicz:
„Gdyby jutra nie było” Official Video 2019

Jesienią 2019 zespół ruszył w zapowiedzianą trasę „45 lat. Powrót do korzeni”. Tuż przed rozpoczęciem trasy, założyciel zespołu, Romuald Lipko, zapowiedział nowe utwory.
Gościnnie z Budką Suflera wystąpili podczas trasy Felicjan Andrzejczak, Urszula oraz Izabela Trojanowska.
Zespół wykonywał utwory z różnych okresów istnienia. Pierwszy koncert odbył się 29 września 2019 w krakowskiej Tauron Arenie:
Budka Suflera – „Moje radio”, „45 lat. Powrót do korzeni” Tour, Live 2019

Budka Suflera – Live @ Ergo Arena, „45 lat. Powrót do korzeni” Tour, Live 2019

W lipcu 2019 na oficjalnej stronie internetowej Budki Suflera pojawiła się informacja, że lider zmaga się z chorobą nowotworową.
Muzyk podjął leczenie w Niemczech, bo jak pisali członkowie Budki Suflera na swojej stronie.”to jedyne miejsce na świecie, gdzie podejmuje się walkę z tego typu nowotworami”.
Kilka miesięcy później ukazał się filmik, w którym Romuald Lipko informował, iż wraca do zdrowia:

„Chorowałem, ale wyszedłem z tej choroby. Póki co, nabieram energii. Czuję się fantastycznie. Mam uśmiech. A Wam wszystkim dziękuję za miliony kilogramów energii, które wysłaliście do mnie z całego kraju, żeby pomóc mi w powrocie do zdrowia. Ta energia wróci do Was w postaci mojej muzyki, w postaci naszych koncertów, które Budka Suflera rozpocznie już jesienią. Serdecznie na nie zapraszam!”.

Prośby o dobrą energię dla Romualda Lipko, z którymi zwracali się do miłośników jego muzyki członkowie zespołu, oraz modlitwy, przyniosły efekt. Niestety – krótkotrwały.

Romuald Lipko zmarł 6 lutego 2020. Przegrał tę walkę.
R.I.P. [*]

6 lutego 2020, w wieku
69 lat, zmarł lider
Budki Suflera,
kompozytor, pianista,
gitarzysta basowy.
Skomponował prawie wszystkie utwory zespołu,

By Andrzej Rumianowski • archiwum_x, Odeszli •