lip 11 2021

Tomasz Stańko

Stańko grał także w składzie międzynarodoego kwartetu Krzysztofa Komedy: Komeda Quartet – „Requiem for John Coltrane„, Live TV with interview 1967, Krzysztof Komeda – piano, Tomasz Stańko – trumpet, Roman Gucio Dyląg – bass, Rune Carlsson – drums

Oprac. Ewa Kałużna. Fot. Andrzej Tyszko, Francesco B. Saggio‎, Małgorzata Dembowska, Zygmunt Januszewski, Wojciech J. Kukla, Zbigniew Matuszewski, Marcin Kydryński, Książka „Desperado” 2010

 
 
 
Dziś, 11 lipca 2021 skończyłby 79 lat TOMASZ STAŃKO
(ur. 11 lipca 1942, zm. 29 lipca 2018),

ceniony trębacz jazzowy, reprezentujący nurt free jazzu, a także avant garde music, experimental, electronic i jazz funk. Jeden z najlepszych w swoim fachu w Europie i na świecie.

Odszedł trzy lata temu, z powodu choroby nowotworowej, osiemnaście dni po swoich 76. urodzinach.

Od początku lat 60. Tomasz Stańko należał do najważniejszych artystów polskiej sceny jazzowej. Wywarł znaczący wpływ na jej rozwój i dokonania.

Atutem jego sztuki był własny, odrębny ton, nastrojowy klimat, słowiańska melancholia, charakterystyczne, łatwo rozpoznawalne od pierwszego dźwięku, brzmienie trąbki.

Brał udział we wszystkich najważniejszych festiwalach jazzowych, zdobywał główne nagrody.

Nagrał wiele płyt, zarówno jako muzyk towarzyszący, jak i albumy autorskie.

Tworzył także muzykę filmową i teatralną.

Koncertował na całym świecie. Występował i nagrywał z czołówką polskiego i światowego jazzu.

Jak sam przyznawał, komponowanie nie było jego największą siłą. Nie była nią też, jego zdaniem, sama gra na trąbce, gdyż nie uważał siebie za wybitnego wirtuoza. Jego największym atutem była natomiast umiejętność przełożenia swojej osobowości na język muzyki, w czym widział źródło fascynacji Milesem Davisem. „On też był niespecjalnie kompozytorem i niespecjalnie trębaczem. To po prostu był Miles” – mówił Tomasz Stańko.

CECHY TWÓRCZOŚCI TOMASZA STAŃKO

Korzenie muzyki Tomasza Stańko tkwiły w stylistyce cool jazzu, w klasycznym wydaniu tego stylu z lat 50. i 60.

Artysta twierdził: „Zawsze interesowała mnie tradycja. U Krzysztofa Komedy słuchaliśmy głównie muzyki skalowej – Milesa Daviesa, Johna Coltrane’a. To z tego czerpałem inspiracje. Rzecz jasna, istotny był także Ornette Coleman, ale bardziej, jako przykład pewnej postawy wobec sztuki poszukującej i buntowniczej, niż jako propozycja konkretnej muzycznej konwencji”.

W swojej muzyce, Stańko bywał ekscentryczny i prowokacyjny. Grał długimi, otwartymi strukturami free.

Bardzo ważnym elementem jego muzyki były spontaniczne, elektryzujące improwizacje, ujęte w przemyślaną, konsekwentną całość.

W wywiadach, Tomasz Stańko wyznawał: „Jazz szybko staje się nawykiem. Nic innego w życiu nie robię. Granie na trąbce jest moim życiem. Dla mnie, najważniejsza w jazzie jest improwizacja, tzn. rola kreatywności w błyskawicznym procesie tworzenia, w procesie równym trwaniu dzieła, swoiste skojarzenia dźwiękowe, akty wyboru, filozofia błędu. Właściwie, tworzę szyfry, które dają mi możliwość improwizacji. To możliwe, bo muzyka jest abstrakcyjna, i nawet minimalna zmiana tempa daje całkowicie odmienną frazę. Mam swoje ulubione akordy, które mogę zmieniać tak, by w sekundę przechodziły z liryzmu w furię”.

Drugim ważnym składnikiem utworów Tomasza Stańko była silnie rozwinięta melodyka, na ogół nasycona liryzmem i romantyczną zadumą.

Trzecim, równie istotnym elementem, było brzmienie jego trąbki.

Robert Buczek w książce „Krakowski przewodnik jazzowy” napisał: „Jest to brzmienie 'brudne’, a zarazem paradoksalnie przejrzyste, przenikające w głąb duszy, momentami przypominające krzyk, momentami – kwilenie. Brzmienie bogate i, jak cała jego sztuka, bardzo osobiste i łatwo rozpoznawalne. To brzmienie, w połączeniu z ulubionymi przez trębacza zwrotami melodycznymi, składa się na szalenie sugestywny, emocjonalny, momentami wręcz bolesny przekaz. Muzyka Stańko jest w pewnym sensie dźwiękowym odpowiednikiem filozofii egzystencjalnej – ból istnienia jest niejako wpisany w brzmienie, sposób frazowania i środki wyrazowe, jakimi Stańko posługuje się”.

IMAGE i TRUDNY CHARAKTER

Ekscentryczny i prowokacyjny był Tomasz Stańko nie tylko w swojej muzyce, ale także w ekstrawaganckim stylu ubierania się.

Nosił tenisówki do garnituru i cylindra, eksperymentował ze stylem hippie i, charakterystycznymi dla niego, wielobarwnymi koszulami, a na jego głowie nierzadko zobaczyć można było dziwne, czasem wręcz kiczowate, kapelusze i czapki.

Jak sam przyznawał, wynikało to po części ze specyfiki środowiska muzyków jazzowych, w którym tego rodzaju zachowania są czymś powszechnym, ale również z jego wyrazistej, buntowniczej osobowości. Osobowość stanowiła o wartości jego muzyki, lecz również bywała źródłem problemów.

Właśnie ze względu na jego trudny charakter, Tomasz i jego była żona, Joanna Stańko, przez wiele lat mieszkali osobno. „Chciałem mieszkać sam. Jestem trochę despotą. Ta samotność rozwiązywała mój dylemat moralny” – przyznał w jednym z wywiadów.

NARKOTKI

Muzyk nigdy nie ukrywał swoich kontaktów z narkotykami, szczególnie haszyszem. „Przez wiele lat paliłem haszysz, ale nigdy nie robiłem z tego jakiegoś psychodelicznego zjawiska. To była dla mnie substancja odurzająca, która dawała pewną przyjemność. Używałem jej na tej samej zasadzie, jak dobrych ubrań” – wyznawał.

W późniejszych latach, zrezygnował z wszelkich używek, ze względu na stan zdrowia. „To są wszystko silne trucizny. Istnieją pewne limity biologiczne i, jeśli chce się mieć kontrolę nad własnym życiem, trzeba wybierać” – wyjaśniał.

POCZĄTKI MUZYCZNE

Pierwszy kontakt z trąbką mały Tomek miał pod koniec lat 50., w harcerstwie. „Jako jedyny chłopak w drużynie, który miał styczność z muzyką, zostałem wytypowany do gry na trąbce sygnałówce” – wspominał muzyk.

Kształcenie muzyczne rozpoczął od nauki gry na fortepianie i skrzypcach w szkole podstawowej, a zakończył dyplomem w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie, w klasie trąbki.

Fascynowało go malarstwo Vincenta van Gogha i Amadeo Modiglianiego, literatura Jamesa Joyce’a, Franza Kafki, Williama Faulknera. Jednak młodzieńcze plany o karierze plastyka uległy zmianie po pierwszych doświadczeniach jazzu na żywo – koncercie Dave’a Brubecka w 1958, w krakowskiej Rotundzie.

JAZZ DARINGS

Wkrótce, Tomasz stał się częstym gościem krakowskiego klubu jazzowego Helikon, biorąc udział w jazzowych jamach.

Tam poznał pianistę Adama Makowicza, wówczas jeszcze Matyszkowicza, z którym w 1962 postanowił założyć zespół Jazz Darings. Zaprosili kontrabasistę, Jacka Ostaszewskiego i perkusistę, Wiktora Perelemuttera.

Jazz Darings został uznany za jedną z pierwszych formacji free-jazzowych w Europie.

Później, Makowicz odszedł, by grać w formacji Andrzeja Kurylewicza.

Stańko, inspirowany kwartetem Ornette’a Colemana, zrezygnował w 1963 z fortepianu i uzupełnił skład o Janusza Muniaka, grającego na saksofonie tenorowym.

STAŃKO & KOMEDA

W 1963 rozpoczął się bardzo ważny dla Tomasza Stańko okres współpracy z Krzysztofem Komedą.

„Gdy grałem z Komedą, komponowałem muzykę, ale była mała i płaska. A grałem z człowiekiem, który był genialny. Dopiero po śmierci Komedy, założyłem własny kwintet, i zacząłem pisać muzykę” – opowiadał Tomasz.

Komedę wspominał jako swojego największego nauczyciela. „Liryzm, prostota, poczucie, że gra się tylko to, co najważniejsze, podejście do struktury, asymetrii, wiele szczegółów harmonicznych. Miałem szczęście, że zaczynałem właśnie z nim”.

KOMEDA QUINTET

Z legendarną dziś formacją Komeda Quintet, Tomasz Stańko grał przez cztery lata.

Muzyka Komedy, odległa od free jazzu, jednak bardzo nowoczesna, wywarła znaczący wpływ na młodego trębacza, szczególnie w zakresie melodyki.

---

Wspólnie z kwintetem Komedy, Tomasz debiutował na scenie podczas Jazz Jamboree ’63. Wystąpili także wspólnie na Jamboree ’65:
Krzysztof Komeda Quintet – „Live at Jazz Jamboree ’63 & ’65”
Krzysztof Komeda – piano (JJ 1963, 1965)
Tomasz Stańko – trumpet (JJ 1963, 1965)
Michał Urbaniak – tenor sax, soprano sax (JJ 1963)
Maciej Suzin – bass (JJ 1963)
Czesław Mały Bartkowski – drums (JJ 1963)
Janusz Kozłowski – bass (JJ 1965)
Rune Carlsson – drums (JJ 1965)
„Live at Jazz Jamboree ’63 & ’65” Full Album

FILM „JAZZ aus POLEN (JAZZ in POLAND” 1964

W 1964 został zarejestrowany dla telewizji zachodnioniemieckiej dokumentalny film muzyczny „Jazz w Polsce” („Jazz aus Polen” / „Jazz in Poland”), w reżyserii Janusza Majewskiego i ze scenariuszem Joachima Ernsta Berendta. Był to odcinek specjalny niemieckiego programu telewizyjnego „Jazz – gehört und gesehen”, gościnnie zrealizowany w Warszawie. Obraz prezentował dokonania najważniejszych wykonawców krajowej sceny jazzowej, przerywane krótkimi wywiadami, prowadzonymi przez Berendta. Jednym z występujących tam zespołów był Komeda Quintet:
Komeda Quintet – „Roman II / Dwójka rzymska” – Live from „Jazz in Poland” 1964
Krzysztof Komeda – piano
Tomasz Stańko – trumpet
Michał Urbaniak – soprano sax
Maciej Suzin – bass
Czesław Mały Bartkowski – drums

“ASTIGMATIC” 1965 (wyd. 1966)

To płyta, uznawana za najważniejszy album polskiego jazzu. Krzysztof Komeda opowiadał: „Mam pełną satysfakcję z tego nagrania, mimo, że dokonywało się w warunkach bez precedensu. Było to w okresie Jazz Jamboree 1965. Po koncertach festiwalowych pędziliśmy ze Stańko i, „porwanymi” przeze mnie z grupy Mangelsdorffa, Günterem Lenzem i Rune Carlssonem, do studia Polskich Nagrań, by zapisać się na mikro rowkach bez jakiejkolwiek próby! Gdy słucha się tej płyty, można zacząć wierzyć w cuda, daję słowo”.

Krążek, nagrany w 1965, a wydany w 1966, w serii Polish Jazz Vol. 5, został stworzony przez międzynarodowy kwintet Krzysztofa Komedy, w składzie:
Krzysztof Komeda – piano
Tomasz Stańko – trumpet
Zbigniew Namysłowski – alto sax
Günter Lenz – bass
Rune Carlsson – drums
„Astigmatic” – Full Album 1966

Kwintet odniósł duży sukces w Skandynawii, po czym przyszły dalsze sukcesy – na festiwalach jazzowych w Pradze, Bled i Königsbergu, oraz podczas tournée po Bułgarii i obydwu państwach niemieckich.

„LIRIK und JAZZ” 1967

W maju 1967 Komeda Quintet nagrał dla zachodnioniemieckiej wytwórni Electrola album „Lirik und Jazz”, w składzie
Krzysztof Komeda – piano
Tomasz Stańko – trumpet
Zbigniew Namysłowski – sax
Roman Gucio Dyląg – bass
Rune Carlsson – drums.

KOMEDA QUARTET

Stańko grał także w składzie międzynarodoego kwartetu Krzysztofa Komedy:
Komeda Quartet – „Requiem for John Coltrane”, Live TV with interview 1967
Krzysztof Komeda – piano
Tomasz Stańko – trumpet
Roman Gucio Dyląg – bass
Rune Carlsson – drums

STAŃKO & TRZASKOWSKI

W styczniu 1965 Tomasz Stańko dołączył na krótko do kwintetu pianisty jazzowego, Andrzeja Trzaskowskiego, by wziąć udział w nagraniu albumu „The Andrzej Trzaskowski Quintet”, wydanego w serii Polish Jazz Vol. 4. Skład na płycie tworzyli:
Andrzej Trzaskowski – piano
Tomasz Stańko – trumpet
Janusz Muniak – alto sax, soprano sax
Jacek Ostaszewski – bass
Adam Jędrzejowski – drums
„The Andrzej Trzaskowski Quintet” Album 1965:
„Wariacje na temat Chmiela”

„Requiem dla Scotta La Faro / Requiem For Scotty”

„Synopsis – Expression I, Expression II, Impression ”

„Ballada z Silverowską kadencją / A Ballad with Cadence in Horace Silver’s Style”

„Post Scriptum”

FORMACJE AUTORSKIE. TOMASZ STAŃKO QUINTET

W 1967 powstał pierwszy autorski zespół Tomasza – Tomasz Stańko Quartet, w składzie:
Tomasz Stańko – trumpet
Janusz Muniak – sex, flute
Jan Gonciarczyk (od 1969 Bronisław Suchanek) – bass
Janusz Stefański – drums.

Rok później, przekształcony został w Tomasz Stańko Quintet, dodatkowo ze Zbigniewem Seifertem na saksofonach i skrzypcach.

Tomasz Stańko wspominał: „Na przełomie lat 60. i 70. miałem przyjemność pracować z Seifertem. Był jednym z najwspanialszych ludzi, jakich poznałem. Delikatny, prawy i uczciwy. Przede wszystkim jednak, był fantastycznym skrzypkiem. I choć przedwczesna śmierć przekreśliła błyskawicznie rozwijającą się światową karierę, jego muzyka odegrała ogromną rolę w kształtowaniu kolejnych pokoleń jazzmanów. Seifert stworzył bowiem niepowtarzalny styl gry. Styl jeszcze dziś będący niedoścignionym wzorem dla młodych artystów”.

Kwintet Tomasza Stańko był najważniejszą polską formacją przełomu lat 60. i 70. Do dziś uważany jest za jeden z kamieni milowych rozwoju jazzu w Polsce i Europie. Zespół free-jazzowy, „traktujący kompozycje jako szkice, inicjujące muzyczną akcję, jako odskocznię do frenetycznych, często kolektywnych improwizacji”.

Z własnym kwintetem, Tomasz zaczął intensywnie koncertować. Najczęściej grał wtedy z Janem Gonciarczykiem, Januszem Muniakiem oraz Januszem Stefańskim. Po odejściu Gonciarczyka, basistą grupy został w 1969 Bronisław Suchanek. Od tego czasu, aż do zakończenia działalności w 1973, skład Tomasz Stańko Quintet nie uległ zmianie.

Prawdziwym przełomem był międzynarodowy debiut na festiwalu Berliner Jazztage ’70. „Graliśmy pośród samych gwiazd. I to my dostaliśmy największa owację” – opowiadał Tomasz Stańko.

Dla Stańko i Seiferta, którzy już wtedy byli gwiazdami jazzu w Polsce, był to początek kariery światowej. Spektakularny sukces w Berlinie otworzył przed kwintetem Stańko największe sceny. Grali na najważniejszych festiwalach – w Berlinie, Altenie, Norymberdze, Pori, Sztokholmie.

„MUSIC for K.” 1970

Płyta kwintetu, „Music for K.” z 1970, dedykowana była zmarłemu w 1969 Krzysztofowi Komedzie, w którego zespołach Tomasz grał, i którego muzyka miała na niego duży wpływ. Album nagrano w Warszawie, w styczniu 1970, w składzie:
Tomasz Stańko – trumpet
Janusz Muniak – tenor sax
Zbigniew Seifert – alto sax
Bronisław Suchanek – bass
Janusz Stefański – drums
„Music for K” – Full Album 1970

„JAZZ MESSAGE fron POLAND” 1972

To album koncertowy. Nagrania zarejestrowano w Niemczech, 28 maja 1972, podczas festiwalu jazzowego w Parktheater w Iserlohn. Płytę wydała w 1972 niemiecka wytwórnia JG Records:
Tomasz Stańko – trumpet
Janusz Muniak – soprano sax, tenor sax, flute, percussion
Zbigniew Seifert – violin, alto sax
Bronisław Suchanek – bass
Janusz Stefański – drums, percussion
„Jazz Message from Poland” – Full Album 1972

„PURPLE SUN” 1973

Płyta, zaliczana do jazzowej awangardy. Była to trzecia i ostatnia płyta pierwszego autorskiego kwintetu Tomasza Stańko. Dotychczasowego basistę, Bronisława Suchanka, zastąpił tu Hans Hartmann. Płyta została nagrana na żywo, 9 marca 1973, w Musikhochschule w Monachium. Album wydała w 1973 niemiecka wytwórnia Calig Records:
Tomasz Stańko – trumpet
Janusz Muniak – soprano sax, tenor sax, flute, percussion
Zbigniew Seifert – violin, alto sax
Hans Hartmann – bass
Janusz Stefański – drums, percussion.
40-minutowy longplay zawierał cztery rozbudowane utwory – „Flair”, „Boratka / Flute’s Ballad”, „My Night, My Day”, oraz tytułowy „Purple Sun”:
„Purple Sun” Full Album 1973

„WE’LL REMEMBER KOMEDA”

W dniach 22-23 czerwca 1972, w Walldorf Tonstudio w Hessen w Niemczech, został nagrany album „We’ll Remember Komeda”, z aranżacjami utworów Krzysztofa Komedy autorstwa Michała Urbaniaka i Attili Zollera. Wystąpili:
Urszula Dudziak – vocals, percussion
Tomasz Stańko – trumpet, piano
Michal Urbaniak – violin, electric violin, soprano sax, tenor sax
Zbigniew Seifert – violin, alto sax
Attila Zoller – guitar
Roman Gucio Dyląg – bass
Armen Halburian – percussion
Peter Giger – drums
„Crazy Girl” from „We’ll Remember Komeda” 1972

„PIECE for DIANA” 1973

Z kolei, na albumie „Tomasz Stańko w Pałacu Prymasowskim”, wydanym w 1983, znalazł się zapis dwóch koncertów – solowego nagrania Tomasza Stańko z kwietnia 1982, dokonanego w warszawskim Pałacu Prymasowskim, oraz koncertu Tomasz Stańko Quintet z 28 października 1973, podczas Jazz Jamboree ’73, w Sali Kongresowej w Warszawie, gdzie kwintet Stańko wykonał prawie 30-minutowy utwór „Piece for Diana”, autorstwa lidera zespołu:
Tomasz Stańko – trumpet
Janusz Muniak. – tenor sax, soprano sax, flute, percussion
Zbigniew Seifert – violin, alto sax
Bronek Suchanek – bass
Janusz Stefański – drums
„Piece for Diana”, Audio 1973

TOMASZ STAŃKO TRIO – „FISH FACE” 1973

W 1973 trio autorskie Tomasza Stańko, ze Stu Martinem i Tomaszem Szukalskim, nagrało płytę ”Fish Face”, na której Tomasz Stańko, jako jeden z pierwszych jazzmanów w Polsce, rozpoczął eksperymenty z elektroniką:

”Fish Face” – Full Album 1973

STAŃKO & VESALA

Najważniejsza jednak była dla Tomasza w tym okresie współpraca z fińskim perkusistą i perkusjonistą, Edwardem Vesalą, która rozpoczęła się w 1974.

Stańko spędzał wtedy wiele czasu w Finlandii, w której Vesala był wielką gwiazdą.

„To był bardzo piękny okres w moim życiu. Bardzo hippie. Wokół Edwarda kręciła się wtedy masa różnego autoramentu freaków. Miesiącami siedziałem u niego na wsi, na pustkowiu, nad jeziorem, i graliśmy w duecie” – wspominał trębacz.

„TWET” 1974

Pierwszym wspólnym wydawnictwem była płyta „Twet” z 1974. Tytuł został utworzony z pierwszych liter imion lub nazwisk wykonawców. Była to płyta, należąca do nurtu free jazzu. Z trójką stale współpracujących muzyków – Tomaszem Stańko, Tomaszem Szukalskim i Edwardem Vesalą – zagrał wtedy amerykański basista, Peter Warren. Wszystkie utwory były wspólnymi kompozycjami uczestników sesji. Nagrania zarejestrowano 2 kwietnia 1974, w sali PWSM w Warszawie. Płyta ukazała się w serii Polish Jazz Vol. 39:
Tomasz Stańko – trumpet
Tomasz Szukalski – sax
Peter Warren – bass
Edward Vesala – drums
„Twet” – Full Album 1974

„BALLADYNA” 1975

W 1975 wspólny kwartet Stańko i Vesali nagrał drugi album – „Balladyna”, który, z racji nowatorskiego brzmienia, stanowił prawdziwe wydarzenie. Wystąpili:
Tomasz Stańko – trumpet
Tomasz Szukalski – sax
Dave Holland – bass
Edward Vesala – drums,
Był to pierwszy całkowicie autorski album Tomasza Stańko, początek całej serii płyt dla wytwórni ECM. Wszystkie dokumentowały nowe kierunki rozwoju – odkrywanie i wykorzystywanie możliwości tak specyficznej formy, jak free-jazzowa ballada, której bazą były surowe, szorstkie dźwięki trąbki Stańko.
„LIVE at REMONT” 1976 (wyd. 1978)
W 1978 ukazał się album formacji Tomasz Stańko & Edward Vesala Quartet „Live at Remont”, nagrany w warszawskim klubie Remont, dwa lata wcześniej, 24 października 1976. Winylowy album wydany został przez International Jazz Federation i polską wytwórnię Helicon:
Tomasz Stańko – trumpet
Tomasz Szukalski – sax
Antti Hytti – bass
Edward Vesala – drums, percussion
„Live at Remont” 1978 – Side 1

Edward Vesala & Tomasz Stanko – „1st Song”, Live in Helsinki 1976
Tomasz Stańko – trumpet
Tomasz Szukalski – sax
Pekka Sarmanto – bass
Edward Vesala – drums, percussion

„ALMOST GREEN” 1978 (wyd. 1979)

W 1979 kwartet Stańko i Vesali wydał album „Almost Green”, nagrany w Finlandii. Wszystkie kompozycje, oprócz utworu „Megaira”, były autorstwa Tomasza Stańko. Nagrania zarejestrowano w Love Studio w Helsinkach, w 1978. Winylowy LP wydany został w 1979, przez fińską wytwórnię Leo Records.

Była to czwarta i ostatnia płyta, która powstała w stałym składzie kwartetu Stańko i Vesali, z Tomaszem Szukalskim. Każdy z czterech albumów kwartetu – „Twet”, „Balladyna”, „Live at Remont” i „Almost Green” – nagrywany był z innym basistą. Na „Almost Green” skład tworzyli:
Tomasz Stańko – trumpet
Tomasz Szukalski – teors sax, soprano sax
Palle Danielsson – bass
Edward Vesala – drums
„Almost Green” – Full Album 1979

„MUSIC from TAJ MAHAL and KARLA CAVES” 1980

W 1980 ukazał się album „Music from Taj Mahal and Karla Caves”. Dla jego realizacji, Tomasz Stańko odbył podróż do Indii, razem z Edwardem Vesalą. Część nagrań powstała w słynnym mauzoleum Taj Mahal, którego akustyka powoduje powstanie kilkunastosekundowego pogłosu. Pozostałe nagrania powstały w Karla Caves – kompleksie jaskiń, wykutych we wnętrzu góry, stanowiących buddyjską świątynię:
„Music from Taj Mahal and Karla Caves” – Full Album 1980:
Side 1

Side 2

Polski trębacz tworzył w tamtym czasie również w ramach innych projektów.

W towarzystwie Vesali, spotykał się z Chico Freemanem i Howardem Johnsonem w Nowym Jorku. Pracował z Cecilem Taylorem w formacjach bigbandowych.

W 1981, na zaproszenie Gary’ego Peacocka, uczestniczył w nagraniu jego albumu „Voice from the Past – Paradigm”.

„C.O.C.X.” 1983

Po rozstaniu z Vesalą, Tomasz Stańko prowadził kilka własnych grup.

W 1983 założył zespół C.O.C.X. Wspólnie nagrali album „C.O.C.X.”. Nagrania zarejestrowano w studiu ZPR w Teatrze STU w Krakowie, w maju 1983. Producentem był PolJazz, a album ukazał się jako jedno z wydawnictw, przygotowanych dla Musicoramy:
Tomasz Stańko – trumpet
Apostolis Anthimos – guitar
Witold Szczurek (Vitold Rek) – bass
José Torres – drums
„C.O.C.X.” – Full Album 1983

„LADY GO” 1984 (wyd. 1986)

W 1984 powstał album „Lady Go”, na którym Tomaszowi Stańko towarzyszyła formacja C.O.C.X., tym razem z Tomaszem Hołujem na perkusji. Album został nagrany w Warszawie, w czerwcu 1984. Muzyka z tego wydawnictwa to kolejny dowód na zainteresowanie Tomasza Stańko stylem fusion i brzmieniami elektronicznymi. Winylowa płyta ukazała się w 1986, wydana przez Polskie Nagrania:
„Lady Go” 1986

„WITKACY PEYOTL / FREELECTRONIC” 1984-1986 (wyd. 1988)

W tym samym 1984, Stańko rozpoczął pracę nad dwupłytowym projektem „Witkacy Peyotl / Freelectronic”. Albumy zawierały materiał z okresu kwiecień 1984 – listopad 1986. Winylowe płyty wydane zostały przez wytwórnię PolJazz w 1988:

Druga płyta nosiła nazwę zespołu, z którym w połowie lat 80. Stańko grał i nagrywał. Tekst został opracowany na podstawie fragmentu książki Stanisława Ignacego Witkiewicza „Narkotyki – Niemyte dusze”. Nagrania na płytę „Freelectronic” realizowane były w kwietniu i czerwcu 1986, w Klubie Remont w Warszawie:
Tomasz Stańko – trumpet
Andrzej Przybielski – trumpet
Janusz Skowron, Tadeusz Sudnik – synthesizer
Apostolis Anthimos – guitar, drums, percussion
Witold Szczurek – bass guitar, bass
Zbigniew Brysiak – pecussion
Marek Walczewski – voice
„Witkacy Peyotl” – Full Album 1988
(Ten film jest już niedostępny, ponieważ powiązane z nim konto YouTube zostało usunięte)

STAŃKO & TAYLOR

Album „Winged Serpent (Sliding Quadrants)”, nagrany w dniach 22-24 października 1984 we Włoszech, a wydany w 1985, był pierwszą płytą formacji Segments II (Orchestra of Two Continents) słynnego amerykańskiego free-jazzowego pianisty i kompozytora, Cecila Taylora, z udziałem Tomasza Stańko:
Cecil Taylor – piano
Tomasz Stańko, Enrico Rava – trumpet
Jimmy Lyons – alto sax
John Tchicai – tenor sax, bass clarinet
Frank Wright – tenor sax
Gunter Hampel – baritone sax, bass clarinet
William Parker – bass
Karen Borca – bassoon
Andre Martinez – drums, percussion
Rashied Bakr – drums
Cecil Taylor with Tomasz Stańko – „Taht” from „Winged Serpent (Sliding Quadrants)”, Audio 1985

Rok później Stańko wziął udział w nagraniu na żywo w Kongresshalle w Berlinie podwójnego albumu Cecila Taylora oraz jego formacji European Orchestra – „Alms / Tiergarten (Spree)”. Poza Taylorem i Stańko grali tam także Enrico Rava – trumpet, flugelhorn, Peter Brötzmann – alto sax, tenor sax, tárogató, Peter van Bergen – tenor sax, Louis Sclavis – soprano sax, clarinet, bass clarinet, Evan Parker – soprano sax, tenor sax, Hans Koch – soprano sax, tenor sax, bass clarinet, Martin Mayes – French horn, Christian Radovan, Hannes Bauer, Wolter Wierbos – trombone, Gunter Hampel – vibraphone, Tristan Honsinger – cello, Peter Kowald i William Parker – bass oraz Han Bennink – drums.

FREELECTRONIC

W 1985 powstał jeden z najbardziej nowatorskich składów Stańko – Freelectronic. Formacja wyprzedzała swoje czasy w wykorzystaniu nowych technologii i elektroakustycznych rozwiązań. Oprócz trębacza, zespół tworzyli Vitold Rek (właśc. Witold Szczurek), Janusz Skowron i Tadeusz Sudnik.

„To był dziki czas w biografii trębacza, gdy nosił złote zęby i miał ptaszarnię w swoim mieszkaniu na warszawskim Powiślu” – wspominał Tadeusz Sudnik.

Taka też była muzyka, którą grali, zawarta między innymi na albumie koncertowym „Switzerland. Live at Montreux Jazz Festival 1987”, w Polsce wydanym jako „Switzerland. Tomasz Stańko Freelectronic”. Album został nagrany podczas słynnego Festival de Jazz de Montreux, 14 lipca 1987:
Tomasz Stańko – trumpet
Janusz Skowron – piano, keyboards
Tadeusz Sudnik – synthesizer, electronics
Witold Szczurek – bass, bass guitar
„Switzerland. Live at Montreux Jazz Festival 1987” Full Album 1988
Side 1

Side 2

Tomasz Stańko Freelectronic – „Freelectronic. Teil 1 / Too Pee”, Live @ Jazz Ost-West Festival, Nürnberg, Germany 1986
Tomasz Stańko – trumpet
Janusz Skowron – piano
Tadeusz Sudnik – synthesizer
Witold Szczurek – bass guitar
Peter Giger – drums

„CHAMELEON” 1989

W 1989 ukazał się album „Chameleon”, nagrany w Grecji, w trio, z Januszem Skowronem i Apostolisem Anthimosem. Nagrania zarejestrowano w Spectrum Recording Studio w Atenach. Winylowy LP wydany został przez grecką wytwórnię Utopia:
Tomasz Stańko – trumpet
Janusz Skowron piano, synthesizer, drums sample
Apostolis Anthimos – electric guitar, bass guitar, drums, percussion
„Chameleon” 1989

„Violet Liquor” from „Chameleon” 1989

NORVEGIAN TRIO 1993

Był to zespół, utworzony przez Tomasza Stańko w 1992, z dwoma doskonałymi muzykami norweskimi. Wydali album „Bluish”. Nagrania zarejestrowano 29 i 30 marca 1993 oraz 1 kwietnia 1993, w Studiu S-4 w Warszawie:
Tomasz Stańko – trumpet
Arild Andersen – bass, bass guitar
Jon Christensen – drums
„If You Look Enough” from „Bluish” 1992

„Third Heavy Ballad” from „Bluish” 1992

„My W.S.B. Friend” from „Bluish” 1992

„POŻEGNANIE z MARIĄ” 1993

W tym samym studiu S-4 w Warszawie, w czerwcu 1993, powstał album „A Farewell to Maria”, zawierający ścieżkę dźwiękową do filmu „Pożegnanie z Marią” w reżyserii Filipa Zylbera. Płyta nagrana została z towarzyszeniem znanych polskich muzyków jazzowych oraz sekcji smyczkowej:
Tomasz Stańko – trumpet
Tomasz Szukalski – tenor sax, soprano sax, bass clarinet
Maciej Strzelczyk – violin
Janusz Skowron – keyboards
Lesław Możdżer – piano
Andrzej Cudzich, Adam Cegielski – bass
Piotr „Jackson” Wolski – percussion
Cezary Konrad – drums
Strings Quartet:
Anna Staniak, Patrycja Barwińska – violin
Bogusława Brajczewska – viola
Wojciech Nowacki – cello
„Conclusion” from „A Farewell to Maria” 1993

W 1993 trębacz grał równolegle w dwóch kwartetach – międzynarodowym i polskim.

W składzie TOMASZ STAŃKO INTERNATIONAL QUARTET występowali dwaj Szwedzi i Anglik.

Pierwszym wydawnictwem był album „Bosonossa and Other Ballads” z 1993:
Tomasz Stańko – trumpet
Bobo Stenson – piano
Anders Jormin – bass
Tony Oxley – drums
„Maldoror’s War Song” from „Bosonossa and Other Ballads” 1993

Kolejnym był album „Matka Joanna” z 1994, inspirowany filmem Jerzego Kawalerowicza „Matka Joanna od Aniołów” z 1961. Stańko zadedykował ten album właśnie Kawalerowiczowi. Nagrania zarejestrowano w maju 1994, w Rainbow Studio w Oslo w Norwegii. Płyta wydana została w 1996, przez ECM Records:
„Tales for a Girl, 12” from „Matka Joanna” 1994

Trzecia płyta to „Leosia”, nagrana w styczniu 1996, ponownie w Rainbow Studio w Oslo. Tomasz Stańko dedykował album swojej zmarłej matce:

„Leosia” 1996

TOMASZ STAŃKO POLISH QUARTET współtworzyli młodzi wówczas członkowie Simple Acustic Trio, przemianowanego później na Marcin Wasilewski Trio:
Marcin Wasilewski – piano
Sławek Kurkiewicz – bass
Michał Miśkiewicz – drums.

Muzycy zaczęli grać z Tomaszem Stańko jeszcze jako nastolatkowie. To on był ich mistrzem i magiem.

Tomasz Stańko w końcu lat 90. poszukiwał dla siebie kolejnego kwartetowego składu, który – tak, jak wcześniej grupa z Bobo Stensonem, Andersem Jorminem i Tonym Oxleyem – w pełni oddawałby jego artystyczne zamiary.

Spotkanie z Tomaszem Stańko było punktem zwrotnym w karierze Simple Acoustic Trio. Współpraca formalnie rozpoczęła się na przełomie 1999 i 2000, chociaż poprzedzały ją okazjonalne muzyczne spotkania na scenie, jak wspólny koncert podczas Jazz Jamboree ’98 z Marcinem Wasilewskim, czy czasowe zastępowanie Bobo Stensona przez Marcina w zespole Stańko.

W 1994 muzycy Simple Acoustic Trio pojawili się na płycie Tomasza Stańko „Balladyna. Theater Play Compositions”, zawierającym muzykę, skomponowaną przez Stańko do „Balladyny” Juliusza Słowackiego. Sztukę tę, w reżyserii Rudolfa Zioły, wystawiał Teatr Ludowy w krakowskiej Nowej Hucie. Premiera odbyła się 6 maja 1994. Nagrania zarejestrowane zostały w dniach 16-20 kwietnia 1994, w studiu S-4 w Warszawie:
Tomasz Stańko – trumpet
Tomasz Szukalski – tenor sax, soprano sax, bass clarinet
Marcin Wasilewski – piano
Sławomir Kurkiewicz – bass
Michał Miśkiewicz – drums
Piotr Wolski – percussion
Zbigniew Brysiak – percussion
Ewa Wanat – vocal
„A” from „Balladyna Theater Play Compositions” 1994

Marcin Wasilewski i pozostali muzycy Simple Acoustic Trio stali się regularnymi współpracownikami najsłynniejszego polskiego jazzmana. Razem stworzyli nienagannie działający tzw. working band. Tomasz Stańko poprowadził młodych muzyków wprost do jednej z najważniejszych na świecie oficyn wydawniczych – monachijskiej ECM. Wspólnie ze Stańko nagrali dla ECM trzy płyty: „Soul of Things” (2002), „Suspended Night” (2004) i „Lontano” (2006).

Tomasz Stanko Quartet – „Little Thing Jesus” from 'Soul of Things”, Live in Poznań 2003
Tomasz Stańko – trumpet
Marcin Wasilewski – piano
Slawomir Kurkiewicz – bass
Michał Miśkiewicz – drums

Tomasz Stanko Quartet – „Suspended Night”, Live 2004

Tomasz Stanko Quartet – „Sweet Things” from „Lontano”, Live @ Jarasum International Jazz Festival 2012
Tomasz Stańko – trumpet
Marcin Wasilewski – piano
Slawomir Kurkiewicz – bass
Michał Miśkiewicz – drums

Trzykrotnie odbyli tournee po Stanach, grając na najbardziej prestiżowych scenach USA. Sumując ich wszystkie trasy koncertowe – okrążyli wspólnie Ziemię parę razy. Marcin Wasilewski, Sławek Kurkiewicz i Michał Miśkiewicz byli najdłużej grającymi z Tomaszem Stańko muzykami w całej artystycznej karierze trębacza. W jednym z wywiadów, Tomasz Stańko komplementował młodszych kolegów: „W całej historii polskiego jazzu nie było takiej grupy, jak oni”.

TRIBUTE to DON CHERRY – Yá-SOU & OSJAN

W 1996 powstał koncertowy projekt i płyta „Tribute to Don Cherry”, nagrana z formacją Osjan oraz międzynarodową grupą Yá-sou, reaktywowaną przez Milo Kurtisa w San Francisco w 1994.

Milo Kurtis wrócił wówczas do Polski, po trwającej 11 lat nieobecności. W grudniu 1996 zorganizował koncert, poświęcony pamięci Dona Cherry’ego.

W tym czasie reaktywowała się także grupa Osjan.

Do nagrania albumu doszło podczas koncertu 20 lutego 1996, w Teatrze Małym w Warszawie. Artyści, którzy wzięli udział w nagraniach, wcześniej współpracowali z Donem Cherry – Tomasz Stańko już w 1971, podczas występu z Krzysztofem Pendereckim na festiwalu Donaueschingen Music Festival. Skład na płycie tworzyli:
Yá-sou: Horatio Altan – percussion, Jai Uttal – guiatr, Peter Apfelbaum – sax, percussion, vocals, Milo Kurtis – percussion
Osjan:
Milo Kurtis – percussion
Radek Nowakowski – percussion
Wojtek Waglewski – guitar, vocals, percussion
Jacek Ostaszewski – gayageum (kaya-kum), vocals, percussion
Guest: Tomasz Stańko – trumpet
Yá-sou feat. Tomasz Stańko & Osjan ‎- „Tribute to Don Cherry”, Full Album 1996

Z grupą Osjan Tomasz Stańko współpracował w 1978, podczas nagrywania albumu „Ossian”

INTERNATIONAL SEPTET / SEXTET

W 1997 powstał międzynarodowy septet, który wydał płytę „Litania: The Music of Krzysztof Komeda”. Na album złożyło się dziesięć utworów Komedy, w nowych aranżacjach:
Tomasz Stańko Septet – „Litania”, Live 1998
Tomasz Stańko – trumpet
Joakim Milder – soprano sax, tenor sax
Bernt Rosengren – tenor sax
Bobo Stenson – piano
Terje Rypdal – guitar, electric guitar
Palle Danielsson – bass
Jon Christensen – drums

Kolejna płyta, tym razem w międzynarodowym sekstecie – to „From the Green Hill” z 1998. Nagrania zarejestrowane zostały w sierpniu 1998, w Rainbow Studio w Oslo. Płyta wydana została w 1999, przez wytwórnię ECM:
Tomasz Stańko International Sextet – „The Green Hill Project”, Live @ Jazz Baltica, Salzau, Germany 2000
Tomasz Stańko – trumpet
John Surman – soprano sax, bass clarinet
Dino Saluzzi – bandoneon
Michelle Makarski – violin
Anders Jormin – bass
Jon Christensen – drums

SCANDINAVIAN QUINTET

W 2007 Stańko sformował nowy międzynarodowy zespół. W 2009 kwintet ten wydał album „Dark Eyes”:
Tomasz Stańko Scandinavian Quintet – The Dark Eyes Tour, Live in Chorzów 2009
Tomasz Stańko – trumpet
Alexi Tuomarila – piano
Jakob Bro – guitar
Anders Christensen – bass guitar
Olavi Louhivuori – drums

NEW YORK QUARTET / QUINTET

Rok 2010 to początek okresu nowojorskiego w życiu trębacza. Stańko tak mówił o wpływie Nowego Jorku na swoją muzykę: „Generalnie, moja własna aktywność, wrażliwość tworzy dźwięki. Ale w Nowym Jorku łatwo znaleźć inspirację. Na Ziemi zawsze był jakiś punkt centralny – starożytne Ur, Babilon, Ateny, Rzym czy Aleksandria. Nowy Jork jest punktem centralnym dzisiejszego świata, gdzie Chiny i inne kultury wschodnie spotykają się z afrykańskimi, wszystko się w tym tyglu przewraca. To miasto wibruje, tętni, a człowiek automatycznie czuje w sobie większą energię”.

Album „Wisława” z 2013, został nagrany w słynnym kompleksie Avatar Studio w Nowym Jorku, z zespołem Tomasz Stańko New York Quartet. Płyta inspirowana była poezją Wisławy Szymborskiej. Płyta została objęta honorowym patronatem Fundacji Wisławy Szymborskiej. Stańko trzykrotnie miał okazję spotkać się z Wisławą Szymborską na scenie – podczas, organizowanych przez wydawnictwo Znak, spotkań autorskich, z których ostatnie miało miejsce w styczniu 2009 w Operze Krakowskiej. Prapremierowe wykonanie albumu na żywo odbyło się 9 lutego 2013, w muzeum sztuki Haus der Kunst w Monachium. Koncert „Wisława”, wykonany 11 lutego 2013 w Operze Krakowskiej, zwieńczył obchody pierwszej rocznicy śmierci Wisławy Szymborskiej:
Tomasz Stanko and His New York Quartet – „Wisława”, Album Trailer 2012
Tomasz Stańko – trumpet
David Virelles – piano
Thomas Morgan – bass
Gerald Cleaver – drums

„DECEMBER AVENUE” 2017

31 marca 2017 miała miejsce premiera albumu „December Avenue” – najnowszej i ostatniej płyty z nowojorskim kwartetem, i w ogóle ostatniej płyta Tomasza Stańko. „To album pełen poetyckiej lekkości, ballad, przedzielonych ekspresyjnymi groove’ami. Tomasz Stańko i jego wyjątkowy język w najlepszej odsłonie” (jazzforum.com.pl).

Wystąpił stały skład nowojorskiego kwartetu Tomasza Stańko, z jedną zmianą – Thomasa Morgana zastąpił na kontrabasie Reuben Rogers:
Tomasz Stańko – trumpet
David Virelles – piano
Reuben Rogers – bass
Gerald Cleaver – drums
„December Avenue” Album Trailer 2017

Premiera płyty „December Avenue” Tomasza Stańko – Live @ Empik 2017

„AUTOBIOGRAFIA. DESPERADO” 2010

W 2010 ukazała się książka „Autobiografia. Desperado” – wywiad-rzeka, przeprowadzony z trębaczem przez Rafała Księżyka.

„Książka jest formą podsumowania. Stańko mówi wiele o swoim życiu, którego część można zamknąć w, wypowiedzianym przez niego samego, zdaniu: „Byłem upierdolony non-stop”. Skala jest porażająca. Ten wywiad jednak świetnie broni się przed kiczem. Stańko potrafi dobrze mówić, a fragmenty, w których opowiada o autodestrukcyjnych zapędach, pozwalają i na takie podsumowania: „Wybrałem życie desperado. Na granicy. Tuż przy śmierci”.

Jego życie, muzyka, światopogląd składają się w zamkniętą, archetypiczną formę. Ten rodzaj dogłębnej, czasem autentycznie ryzykownej, autokreacji, obejmującej życie i muzykę, sprawia, że Stańko jawi się, jak pełnia, symbol.
Najważniejsze są wypowiedz, dotyczące samej muzyki. Zarówno, w odniesieniu do konkretnych albumów, jak do natury improwizacji i muzyki jako takiej. Znakomite, przemyślane wypowiedzi praktyka, bez nadmiernego teoretycznego wymądrzania się. Stańko dostarcza jakiegoś klucza do słuchania tej muzyki. Dobrze jest czytać tę książkę, słuchając płyt.

Książka jest świetna także ze względu na profesjonalizm i erudycję Rafała Księżyka, który subtelnie dba o strukturę, umiejętnie wracając do wątków, zgubionych gdzieś na chwilę w toku wypowiedzi. „Desperado” wgniata w fotel” (Marcin Waligóra).

NAGRODY i WYRÓŻNIENIA

Tomasz Stańko został uhonorowany wieloma nagrodami i wyróżnieniami, m.in. wielokrotnie uznany najlepszym muzykiem w ankiecie „Jazz Forum”, otrzymał Oscara Jazzowego Grand Prix Jazz Melomani, kilka Fryderyków, „Paszport Polityki”, Europejską Nagrodę Jazzową (European Jazz Prize), Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Był regularnie notowany w ankiecie prestiżowego magazynu „Down Beat” w pierwszej dziesiątce najlepszych trębaczy na świecie.

Brał udział we wszystkich najważniejszych festiwalach jazzowych, gdzie zdobywał główne nagrody. Nagrał wiele płyt – kilkaset jako muzyk towarzyszący, kilkadziesiąt autorskich albumów. Tworzył także muzykę filmową i teatralną.

ŚMIERĆ

W marcu 2018, z powodu poważnego zapalenia płuc, odwołane zostały wszystkie koncerty trębacza.

Niestety, okazało się, że diagnoza była dużo poważniejsza. Jazzman zmagał się z nowotworem płuc.

Tomasz Stańko zmarł 29 lipca 2018, w wieku 76 lat, w szpitalu onkologicznym w Warszawie.

Został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach.

R.I.P. [*]

O śmierci Tomasza Stańko informowały nie tylko najważniejsze portale, piszące o jazzie, ale także największe światowe media. Muzykowi nie szczędzono komplementów. „Był jednym z najbardziej szanowanych światowych twórców jazzowych” – napisał „The New York Times”, podkreślając przy tym związki artysty z tym miastem.

Ben Ratliff, krytyk „New York Times”, oddał hołd muzykowi w rozmowie z PAP: „Muzyka Stańko reprezentowała, według mnie, tradycję jazzu, band leadingu w małych grupach, dyscyplinę i rodzaj introwertycznej ambicji, ale także niezwykle skomplikowany nastrój. W jego muzyce do końca było tyle pieczołowitości. Dawał doskonały przykład – nie tylko muzykom”.

„Jego melancholijne, czasem dość szorstkie, dźwięki, i pokrętny liryzm, sprawiły, że stał się czołową postacią zarówno polskiej, jak i europejskiej awangardy” – napisał portal Jazz Times.

„Był artystą, którego wizja przekraczała granice gatunkowe. Był kluczową postacią polskiego jazzu lat 60., a w kolejnych dekadach zajął wyjątkowe miejsce na światowej scenie dzięki łączeniu współczesnego amerykańskiego jazzu, wschodnioeuropejskiego folku oraz muzyki klasycznej i współczesnej. Inspirowały go poezja, literatura, filozofia i sztuki wizualne, a wszystko to łączył tym, co nazywał 'nastrojem polskiej melancholii’ ” – komentował krytyk muzyczny, John Fordham, na łamach brytyjskiego „Guardiana”.

Hołd artyście oddali mu też inni twórcy muzyki. Legendarny basista jazzowy, Dave Holland, napisał na Twitterze: „Wyjątkowy muzyk, o niezwykle delikatnej duszy, pełen głębokich uczuć”.

„Piękny muzyk, piękny człowiek” – napisał Amerykanin, Michael Formanek.

Z kolei, trębacz Dave Douglas powiedział: „Nie ma go już z nami, ale będę w sobie nosił jego muzykę”.

„Fundamentalna postać europejskiego jazzu. Uczeń legendarnego kompozytora i pianisty Krzysztofa Komedy, był najwybitniejszym i najbardziej wpływowym muzykiem jazzowym swojego kraju. Stańko dał wyraz ogromnego talentu już na początku swojej kariery, błyskawicznie wyróżniając się na polskiej scenie. Osierocił polski jazz, a także improwizowaną muzykę całej Europy” – napisał hiszpański magazyn „El Pais”.

(Cytaty pochodzą z książki „Autobiografia. Desperado” Tomasza Stańko i Tomasza Księżyka, 2010)

Posłuchajmy:
Tomasz Stańko International Sextet – „Litania”, Live TV 1998
Tomasz Stańko – trumpet
Bernt Rosengren – tenor sax
Joakim Milder – tenor sax, soprano sax
Bobo Stenson – piano
Palle Danielsson – bass
Jon Christensen – drums

Tomasz Stanko Polish Quartet – Live @ JazzBaltica, Salzau, Germany, Full Concert 2003
Tomasz Stańko – trumpet
Marcin Wasilewski – piano
Sławek Kurkiewicz – bass
Michał Miśkiewicz – drums

Tomasz Stanko Polish Quartet – Live @ Jazz Baltica, Salzau, Germany, Full Concert 2005
Tomasz Stańko – trumpet
Marcin Wasilewski – piano
Sławek Kurkiewicz – bass
Michał Miśkiewicz – drums

Tomasz Stańko International Quintet – Live @ Festiwal Muzyki Filmowej Krzysztofa Komedy, Full Concert 2006
Tomasz Stańko – trumpet
Joakim Milder – tenor sax
Leszek Możdżer – piano
Palle Danielsson – bass
Stefan Pasborg – drums

Tomasz Stańko International Quartet – „Balladyna”, Live @ Klub Wytwórnia, Łódź 2015
Tomasz Stańko – trumpet
Adam Pierończyk – saxes
Sławek Kurkiewicz – bass
Olavi Louhivuori – drums

Tomasz Stanko & Enrico Rava Quintet – Live @ North Sea Jazz 2017

Remembering Tomasz Stańko 2018

Fot. 2010 (Andrzej Tyszko) / 2017 (Francesco B. Saggio‎) / 1966 (Małgorzata Dembowska) / 1972 (Zygmunt Januszewski) / 1985 (Wojciech J. Kukla) / 1987 (Zbigniew Matuszewski) / 2017 (Marcin Kydryński) / Książka „Desperado” 2010

By Radosław Czapski • Index-Up, URODZINY •