maj 28 2021

Wojciech Karolak

Śmietana / Karolak / Bzyk – „Grube ryby” 2007

Oprac. Ewa Kałużna. Fot. Ireneusz Sanger, kultura.onet.pl, Archiwum Polskiego Rocka, Wojciech Plewiński, andrzej-dabrowski.pl, urbaniak.com, album, viva.pl.

---

WOJCIECH KAROLAK (ur. 28 maja 1939),

nestor polskiej sceny jazzowej, wirtuoz organów Hammonda, pianista, organista, także saksofonista oraz kompozytor i aranżer. Koncertuje zarówno z grupami jazzowymi, jak i blues-rockowymi. Ceniony erudyta i gawędziarz, którego cechuje skromność i specyficzne poczucie humoru.

Urodził się w Warszawie, jako syn profesora Akademii Sztuk Pięknych, Jerzego Karolaka, i Marii, z domu Kotschy-Orwid, córki Józefa Orwida.
Początkowo, Wojciech Karolak grał zarówno na saksofonie, jak i na klawiszach.

JAZZ BELIEVERS. JAZZ ’58

Muzyczną karierę zaczynał w 1958, w wieku 19 lat, jako saksofonista altowy, w krakowskim zespole Jazz Believers.
Był to zespół jazzowy, utworzony w styczniu 1958.

Zespół wystąpił na festiwalu Jazz ’58 w warszawskim klubie Stodoła. Była to formalnie pierwsza edycja Jazz Jamboree. Impreza odbywała się w dniach 18-21 września 1958, w dawnej drewnianej stołówce budowniczych Pałacu Kultury i Nauki, przemianowanej na „klub studencki”.

Skład Jazz Believers podczas tego występu tworzyli:
Andrzej Trzaskowski – piano, leader
Krzysztof Trzciński-Komeda – piano
Wojciech Karolak – alto sax
Jan Ptaszyn Wróblewski – tenor sax
Jan Byrczek – bass
Jan Zylber – drums.

„Jazz Believers zaprezentowali się świetnie, a Karolak okazał się rewelacją” – zrecenzowano w w ówczesnej prasie.

Wkrótce, Ptaszyn objął kierownictwo w Jazz Believers, wprowadzając do programu wzorce, które poznał podczas niedawnego pobytu w Stanach. Latem 1958 Ptaszyn został wybrany, jako reprezentant Polski, do orkiestry International Newport Band, stworzonej przez amerykańskiego promotora jazzu – George’a Weina. Wystąpił z tą orkiestrą na festiwalu jazzowym w Newport, jako pierwszy Polak.

KALATÓWKI 1959

Brzmienie zespołu Jazz Believers utrwalone zostało w filmie dokumentalnym „Jazz Camping 1959”, w reżyserii Bogusława Rybczyńskiego.

Dokument dotyczył jednego z pierwszych w Polsce jazzowych jam sessions, zorganizowanego w Hotelu Górskim na Kalatówkach w Tatrach, w dniach 20-28 stycznia 1959. W górskim spotkaniu wzięli udział m.in. Krzysztof Komeda, Jan Wróblewski, Zbigniew Namysłowski, Andrzej Trzaskowski, Wojciech Karolak, Jan Zylber, Jan Borkowski, Jerzy Duduś Matuszkiewicz, a także gwiazdy ze świata filmu, w tym reżyser Roman Polański.

Film Rybczyńskiego to klimatyczna impresja, oddająca charakter polskiego światka artystycznego końca lat 50. Dźwięki trąbek, saksofonów i kontrabasów grupy Jazz Believers, swobodne tańce, żarty, improwizacje i sztafeta na nartach – to rzeczywistość pierwszego Jazz Campingu na tatrzańskich Kalatówkach.

Wydarzenie to dokumentował także fragment kroniki telewizyjnej WFDiF. Oryginalna, reżyserska wersja filmu, ilustrowana była jedynie muzyką, natomiast w wersję telewizyjną wmontowany został dowcipny lektorski komentarz.

Muzyka jazzowa, wykonywana przez zespół Jazz Believers, obecna była w tle niemal przez cały czas trwania filmu. Film rozpoczyna ponad minutowa prezentacja zespołu w jego klasycznym składzie, w otoczeniu zaimprowizowanego studia w stołówce hotelowej.

W wersji telewizyjnej, lektor mówi: „Jazz – ma on swych nieprzejednanych wrogów i gorliwych wyznawców. Nie uznaje granic, nie zważa na poglądy, rozlega się na wszystkich kontynentach. A wyraża po prostu samo życie – radość i gniew, zawrotne tempo i ukrywany liryzm, niepohamowaną pasję ludzkiego działania. Oto nasza opowieść o jazzie”.

---

„Jazz Camping” – Documentary film WFDiF 1959

Wybrane fragmenty muzyczne z filmu „Jazz Camping” – to jedyne rejestracje na żywo zespołu Jazz Believers:
„Jazz Camping” – Original Version by Andrzej Trzaskowski from „Jazz in Polish Cinema. Out of the Underground 1958-1967”, wyd. 2014
Andrzej Trzaskowski – piano
Krzysztof Trzciński-Komeda – piano
Wojciech Karolak – alto sax
Jan Ptaszyn Wróblewski – tenor sax, clarinet, bass clarinet
Bogusław Rudziński – tenor sax
Andrzej Kurylewicz – piano, trumpet
Jan Byrczek – bass
Jan Zylber – drums

W godzinnym filmie dokumentalnym „Jazz na Kalatówkach, czyli wolność improwizowana”, w reż. Roberta Kaczmarka z 2018, Jazz Camping Kalatówki ’59 wspominają jego uczestnicy. W dokumencie wykorzystano unikatowe materiały archiwalne – filmowe, ikonograficzne, nagrania muzyczne. Film przypomina początki jazzu katakumbowego w pierwszej połowie lat 50. Dokument przedstawia także dwa legendarne zespoły muzyczne – Hot Club Melomani i Sekstet Komedy. Przywołuje również atmosferę artystyczną epoki odwilży po 1956, kiedy to rozkwitły kluby i teatrzyki studenckie, nastąpiła fascynacja jazzem.
Wypowiadają się Jan Borkowski, Krystyna Cierniak-Morgenstern, Andrzej Dąbrowski, Katarzyna Gärtner, Grażyna Hase, Jerzy Kochanowski, Janusz Majewski, Wojciech Plewiński, Rosław Szaybo, Paweł Brodowski, Andrzej Idon Wojciechowski. Film zrealizowano przy współpracy z Muzeum Jazzu:

„Jazz na Kalatówkach, czyli wolność improwizowana” reż. Robert Kaczmarek 2018 https://vod.tvp.pl/…/jazz-na-kalatowkach,jazz-na…
Jazz Believers zostali rozwiązani pod koniec 1959.

KAROLAK / MATUSZKIEWICZ

W 1960 Wojciech Karolak współpracował sporadycznie ze Swingtetem Jerzego Matuszkiewicza. Ponieważ tutaj na saksofonie grał lider, czyli Duduś Matuszkiewicz, Wojciech Karolak zasiadał za fortepianem. Zespół występował w zmiennym składzie:
Jerzy Duduś Matuszkiewicz – alto sax
Henryk Rzeźniczek – bass sax
Wojciech Kacperski – trombone
Janusz Sidorenko – guitar
Wojciech Karolak / Krzysztof Sadowski – piano
Adam Skorupka – bass guitar / Roman Dyląg – bass
Tadeusz Federowski / Jetzy Bartz / Józef Gawrych – drums.
Powstały dwa albumy Swingtetu, ale Wojciech Karolak nie brał udziału w tych nagraniach.

TRZASKOWSKI – THE WRECKERS. JAZZ JAMBOREE ’59

Jeszcze w 1959 Andrzej Trzaskowski założył zespół The Wreckers. W pierwszym składzie grali:
Andrzej Trzaskowski – piano
Wojciech Karolak – tenor sax
Alojzy Musiał – trumpet
Roman Dyląg – bass
Andrzej Dąbrowski – drums.

Zespół czerpał inspiracje z muzyki Charlie’ego Parkera, Dizzy’ego Gillespie’ego i hard bopu, zaś sam Trzaskowski wzorował się na pianistyce Horace’a Silvera.
Debiutowali oficjalnie podczas Jazz Jamboree ’59, odbywającego się w warszawskiej Stodole, w dniach 24-27 września 1959, gdzie koncerty prowadzili Leopold Tyrmand, Adam Ferch i Roman Waschko.
W 1960, w składzie, poszerzonym o Zbigniewa Namysłowskiego, The Wreckers nagrali tzw. „czwórkę”. Znalazły się tam utwory „At the Last Moment”, „Nina’s Dream”, „Kalatówki ’59” oraz „Two Part Contention”, ten ostatni nagrany w trio:
Andrzej Trzaskowski – piano
Wojciech Karolak – tenor sax
Zbigniew Namysłowski – alto sax
Alojzy Musiał – trumpet
Roman Gucio Dyląg – bass
Andrzej Dąbrowski – drums
The Wreckers – „At the Last Moment” 1960

The Wreckers – „Nina’s Dream” 1960

Kompozycja Trzaskowskiego „Kalatówki ’59” z tego wydawnictwa poświęcona została pierwszemu zlotowi polskich jazzmanów:
The Wreckers – „Kalatówki ’59”
Andrzej Trzaskowski – piano
Wojciech Karolak – tenor sax
Zbigniew Namysłowski – alto sax
Alojzy Musiał – trumpet
Roman Gucio Dyląg – bass
Andrzej Dąbrowski – drums

KAROLAK / KURYLEWICZ

Od 1961 Wojciech Karolak porzucił saksofon, i poświęcił się całkowicie klawiszom.
Został pianistą w zespołach Andrzeja Kurylewicza.

KURYLEWICZ QUARTET – „SOMNAMBULICY” 1961

W 1958 Kurylewicz napisał swój pierwszy opusowany utwór na fortepian solo – „Somnambulicy”, wydany w 1961 na albumie „Somnambulists”. Na stronie A zagrało Kurylewicz Trio, z kontrabasistą Janem Byrczkiem i perkusistą Andrzejem Dąbrowskim, które akompaniowało Wandzie Warskiej.
Strona B albumu, w pełni instrumentalna, była o wiele lepsza. Wystąpił tam zespół Kurylewicz Quartet:
Andrzej Kurylewicz – trumpet
Wojciech Karolak – piano
Jan Byrczek – bass
Andrzej Dąbrowski – drums
„Somnambulist” – Full Album 1961
Kurylewicz Quartet – ” You’d Be So Nice to Come Home to”, „But Not for Me”, „Ballada o straconej gaży”, „Tubby”
from (11:25 min)

KURYLEWICZ QUINTET – „GO RIGHT” 1963

W 1963 ukazał się polski longplay jazzowy – „Go Right” nowego kwintetu Andrzeja Kurylewicza. Zespół stanowił wówczas ścisłą polską czołówkę jazzową.
W tym okresie, Kurylewicza nadal fascynowały swing i dixieland.
Płyta „Go Right” dała początek jednej z najsłynniejszych serii wydawniczych w historii polskiej muzyki – POLISH JAZZ. Album był pozycją zerową – Vol. 0, przed albumem „Warszawscy Stompersi”, opatrzonym symbolem Vol. 1. Album „Go Right” został nagrany w składzie:
Andrzej Kurylewicz – trumpet
Jan Ptaszyn Wróblewski – tenor sax, flute
Wojciech Karolak – piano
Tadeusz Wójcik – bass
Andrzej Dąbrowski – drums
Andrzej Kurylewicz Quintet – „Go Right” 1963

Andrzej Kurylewicz Quintet – „Nyamaland” from „Go Right” 1963

THE KAROLAK TRIO – „NO COMPLCATIONS” 1962

W 1962 Wojciech Karolak założył własne trio fortepianowe, z kontrabasistą Romanem Dylągiem i perkusistą Andrzejem Dąbrowskim.
Z triem tym Karolak nagrał pierwszą autorską płytę – „No Complications”.

JAZZ JAMBOREE 1962

Trio Karolaka wystąpiło podczas Jazz Jamboree 1962, ze słynnym amerykańskim trębaczem i bandleaderem, Donem Ellisem. Efektem było nagranie z tego koncertu, które ukazało się na albumie „Jazz Jamboree ’62”:
Wojciech Karolak – piano
Roman Dyląg – bass
Andrzej Dąbrowski – drums
Guest: Don Ellis – trumpet
Wojciech Karolak Trio feat. Don Ellis – „Now’s the Time” from „Jazz Jamboree ’62”

Wojciech Karolak Trio feat. Don Ellis – „What Is This Thing Called Love” from „Jazz Jamboree ’62”

POLISH JAZZ QUARTET

W 1963 kwintet Andrzeja Kurylewicza, w którym wówczas grał Wojciech Karolak, miał wyjechać na festiwal w Juan-les-Pins we Francji. Jednak lider nie otrzymał paszportu. W eskapadę wyruszyła więc reszta zespołu, która od tej pory istniała pod nazwą Polish Jazz Quartet:
Jan Ptaszyn Wróblewski – tenor sax
Wojciech Karolak – piano
Roman Gucio Dyląg – bass (później zmieniali go Stanisław Zwierzchowski lub Juliusz Sandecki)
Andrzej Dąbrowski – drums.
Niezbyt jeszcze okrzepła grupa, wystąpiła na festiwalu jazzowym w Juan-les-Pins, a potem przez blisko dwa miesiące grali w słynnym paryskim klubie Blue Note. Z Paryża udali się w kilkumiesięczną trasę po Niemczech.

FILM „JAZZ aus POLEN” 1964

Polish Jazz Quartet pojawił się w kultowym dziś filmie „Jazz aus Polen” („Jazz in Poland”), nagranym w 1964, a opublikowanym w 1966.
Film zarejestrowano dla telewizji zachodnioniemieckiej. Reżyserem był Janusz Majewski, a scenariusz napisał Joachim Ernst Berendt. Był to odcinek specjalny niemieckiego programu telewizyjnego „Jazz – gehört und gesehen”, gościnnie zrealizowany w Warszawie. „Jazz in Poland” prezentował dokonania najważniejszych wykonawców krajowej sceny jazzowej, przerywane krótkimi wywiadami, prowadzonymi przez Berendta.

„Jazz in Poland” 1966 – Polish Jazz Quartet:
Jan Ptaszyn Wróblewski – tenor sax
Wojciech Karolak – piano
Juliusz Sandecki – bass
Andrzej Dąbrowski – drums (31:00- 35:45 min)

Album „POLISH JAZZ QUARTET” 1965

W grudniu 1964 Polish Jazz Quartet wszedł do studia, by nagrać płytę. Wydano ją w 1965, w wersji monofonicznej, w serii Polish Jazz Vol. 3.
Do dziś uchodzi ona za jedną z najważniejszych płyt w historii polskiego jazzu. Album „Polish Jazz Quartet” był ważnym dokumentem w historii i rozwoju pionierskiego okresu jazzu w Polsce. Formacja zwiastowała pojawianie się w Polsce jazzu nowoczesnego.
Repertuar na album został skomponowany w połowie przez lidera, Jana Ptaszyna Wróblewskiego, a w połowie przez Wojciecha Karolaka:
Jan Ptaszyn Wróblewski – tenor sax
Wojciech Karolak – piano
Juliusz Sandecki – bass
Andrzej Dąbrowski – drums
„Przechadzka pustymi ulicami” from „Polish Jazz Quartet” 1965

„Pola Elizejskie, dwunasta w nocy” from „Polish Jazz Quartet” 1965

„Twist na tureckim dywanie” from „Polish Jazz Quartet” 1965

Szczęśliwa passa Polish Jazz Quartet trwała do wiosny 1966, kiedy trzy czwarte zespołu wyjechało do Skandynawii, na tzw. „zarobek”.
Planowany na kilka miesięcy wyjazd, przeciągnął się do kilku lat.

URBANIAK’S ORCHESTRA

W połowie lat 60. Wojciech Karolak, wraz z innymi polskimi muzykami, m.in. z Michałem Urbaniakiem, przebywał w Skandynawii. gdzie grali zarobkowo w klubach i restauracjach.
W 1966 ukazał się album „Urbaniak’s Orchestra”, nagrany w Arne Bendiksen Studio, podczas pobytu w Oslo, w Norwegii:
Michal Urbaniak – violin, flute, leader
Urszula Dudziak – voice
Wojciech Karolak – piano
Andrzej Dąbrowski – drums, vocal.

KLAWISZE ELEKTRYCZNE

W listopadzie 1971 Michał Urbaniak i jego grupa – Wojciech Karolak, Paweł Jarzębski, Czesław Bartkowski i Urszula Dudziak.- wystąpili na, drugim pod względem popularności festiwalu jazzowym na świecie – Montreux Jazz Festival w Szwajcarii.
Michał Urbaniak zdobył wówczas Grand Prix dla najlepszego solisty.
Nagroda wiązała się z uzyskaniem stypendium w prestiżowym Berklee College of Music w Bostonie w USA. Michał jednak nie skorzystał z przyznanego mu stypendium, uważając, że nagrodę zawdzięcza całemu zespołowi. Zawiesił wyjazd do Stanów na pewien czas, by koncertować nadal z własnym zespołem.
Posypały się kontrakty. Zespół rozpoczął 2-letnią serię koncertów w całej Europie, m.in. na warsztatach jazzowych Wolfganga Daunera oraz na festiwalu Berliner Jazztage.
Wojciech Karolak zaczął wówczas grać na klawiszach elektrycznych, zmieniając się z Adamem Makowiczem:
Michał Urbaniak & Urszula Dudziak – Live in Molde, Norway, Full Concert 1973
Michał Urbaniak – electric violin
Urszula Dudziak – vocal, percussion
Wojciech Karolak – electric piano
Czesław Mały Bartkowski – drums (link usunięty z YouTube).

ORGANY HAMMONDA. „PODRÓŻ na POŁUDNIE” 1973

W 1973 Wojciech Karolak stał się właścicielem pierwszych organów Hammond B3. Z tym instrumentem pojawił się na albumie „Podróż na Południe / Moving South”, nagranym w trio z Michałem Urbaniakiem i Czesławem Bartkowskim, i wydanym w serii Klub Płytowy PSJ Biały Kruk Czarnego Krążka.
Na tę płytę Wojciech Karolak skomponował siedem utworów, zaś Michał Urbaniak – utwór „Piasek / Sand”:
Wojciech Karolak – Hammond organ
Michał Urbaniak – electric violin, violectra, soprano sax
Czesław Mały Bartkowski – drums
„Bożena” from „Podróż na Południe / Moving South” 1973

„Suita o siedmiu zbójach” from „Podróż na Południe / Moving South” 1973

„Podróż na Południe / Moving South” – Full Album 1973

URBANIAK’S CONSTELLATION

W maju 1973 Michał Urbaniak zagrał pożegnalny koncert dla polskiej publiczności, przed ostatecznym wyjazdem do Stanów.
Koncert w Filharmonii Narodowej w Warszawie odbył się wraz z utworzonym przez Urbaniaka zespołem – Constellation. Zapis tego koncertu ukazał się w Austrii, na albumie „Michał Urbaniak Constellation – Historic Concert Live at Warsaw National Philharmonic Hall 1973”.
W tym samym roku ukazało się w serii Polish Jazz Vol. 36 polskie wydawnictwo, zawierające nagranie tego koncertu – „Michał Urbaniak Constellation ‎- In Concert”.
„Jest to płyta wyjątkowa, zarówno od strony kompozycji, składu instrumentalistów, jak i brzmienia. To jedna z tych płyt, o których trzeba powiedzieć, iż wyprzedzały swój czas – stąd bierze się jej dzisiejsza aktualność. Ta płyta to kulminacja niezwykle kreatywnego okresu w historii formacji Constellation” (empik.com):
Michał Urbaniak – violin, electric violin, soprano sax
Urszula Dudziak – voice, percussion
Wojciech Karolak – Hammond organ, electric organ
Adam Makowicz – keyboards
Czesław Mały Bartkowski – drums, cymbal
„Theme” from „Michał Urbaniak Constellation ‎- In Concert” 1973

„Lato” from „Michał Urbaniak Constellation ‎- In Concert” 1973

„Bengal” from „Michał Urbaniak Constellation ‎- In Concert” 1973

W czerwcu 1973 zespół Constellation, w tym samym składzie, nagrał w Niemczech, w Walldorf Studio w Mörfelden-Walldorf, album „Super Constellation”, dla niemieckiej wytwórni CBS.

„SPRZEDAWCY GLONÓW” 1974

W 1973 Wojciech Karolak wystąpił na legendarnym albumie Ptaszyna „Sprzedawcy glonów”, nagranym ze Studiem Jazzowym PR pod kierownictwem Jana Ptaszyna Wróblewskiego, a wydanym w 1974. Karolak zagrał na Hammondzie. Na tej płycie pojawił się także Michał Urbaniak, jeszcze przed swoim wyjazdem na stałe do USA:
Jan Ptaszyn Wróblewski – tenor sax, leader
Andrzej Trzaskowski – piano
Adam Makowicz – electric piano
Wojciech Karolak – Hammond organ
Marek Bliziński – guitar
Włodzimierz Nahorny, Zbigniew Namysłowski – alto sax, flute
Zbigniew Seifert – alto sax, violin
Michał Urbaniak – soprano sax, violin
Tomasz Szukalski – tenor sax, soprano clarinet, bass clarinet
Janusz Muniak – tenor sax, soprano sax, flute
Waldemar Kurpiński – baritone sax, clarinet
Tomasz Stańko, Bogdan Dembek, Bogusław Skawina, Józef Grabarski, Laco Deczi, Stanisław Mizeracki – trumpet
Andrzej Brzeski, Andrzej Piela, Jan Jarczyk, Stanisław Cieślak – trombone
Zdzisław Piernik – tuba
Dariusz Filiochowski, Dariusz Szewczyk – French horn
Bronisław Suchanek, Paweł Jarzębski – bass
Czesław Bartkowski, Kazimierz Jonkisz – percussion
Czesław Bartkowski, Janusz Stefański – drums
„Sprzedaż glonów” from „Sprzedawcy glonów” 1974

„Cytat z samego siebie” from „Sprzedawcy glonów” 1974

„ALL STARS AFTER HOURS” 1973

W 1973 ukazał się, w serii Polish Jazz Vol. 37, album „All Stars After Hours. Night Jam Session in Warsaw 1973”, nagrany na żywo w październiku 1973, w Sali Kongresowej w Warszawie. Można było wówczas usłyszeć całą czołówkę ówczesnej polskiej sceny jazzowej, poza Michałem Urbaniakiem, który był już wówczas na emigracji:
Włodzimierz Nahorny, Zbigniew Namysłowski – alto sax
Janusz Muniak, Tomasz Szukalski – soprano sax
Włodzimierz Kurpiński – baritone sax
Jan Ptaszyn Wróblewski – tenor sax
Jan Jarczyk, Stanisław Cieślak – trombone
Adam Makowicz – piano
Krzysztof Sadowski, Wojciech Karolak – Hammond organ
Zbigniew Seifert – violin
Andrzej Dąbrowski – congas
Bronisław Suchanek – bass
Andrzej Trzaskowski – percussion
Czesław Bartkowski – drums
„All Stars: After Hours ‎- Night Jam Session In Warsaw 1973” Full Album

KAROLAK / WRÓBLEWSKI – MAINSTREAM 1973

W latach 1973-1977 Wojciech Karolak grał na organach Hammonda w zespole Mainstream.
Był to kwartet jazzowy, utworzony w 1973 z inicjatywy Jana Ptaszyna Wróblewskiego i Wojciecha Karolaka, z Markiem Blizińskim na gitarze i Czesławem Bartkowskim na perkusji.
Jeszcze, jako zespół bez nazwy, dokonali serii nagrań radiowych, z których powstał album – „Mainstream”, wydany w 1973, w serii Polish Jazz Vol. 40:
„My Favorite Things” from „Mainstream” 1973

„Mainstream” Full Album 1973

Zespół Mainstream koncertował we Francji, RFN, na Węgrzech i w Holandii, a także na koncertach klubowych w kraju.
W latach 1975-1977 wystąpili na Jazz Jamboree i Jazz nad Odrą. Pod nazwą Mainstream Plus dokonali nagrań z orkiestrą symfoniczną.
W kwietniu 1977 uczestniczyli w koncercie, inaugurującym działalność Jazz Club Akwarium w Warszawie.
Nagrali też album „Aquarium Live No 2: Mainstream & K. Magnusson”.
Po raz ostatni formacja wystąpiła 11 grudnia 1977, w Łodzi.

WYJAZD do STANÓW. MCHAŁ URBANIAK – „ATMA” 1974

W 1974 amerykańska Columbia wydała album Michała Urbaniaka „Fusion” (wcześniejszy tytuł „Super Constellation”), nagrany rok wcześniej w Niemczech Zachodnich. Zainteresowanie było tak duże, że Urbaniak, który już zdecydował się na pozostanie w Stanach na stałe, dostał propozycję nagrania nowej płyty, tym razem w nowojorskim studiu Columbii.
Usłyszał, że może dobrać sobie najlepszych amerykańskich muzyków. Jednak ściągnął do Nowego Jorku swój polski zespół. Byli zgrani, mieli swoje własne brzmienie. Poza tym, na pierwszej „amerykańskiej” płycie, Michał Urbaniak nie chciał eksperymentować, nie miał też na to czasu.

W czerwcu 1974 weszli do Columbia Recording Studios w Nowym Jorku.
Efekt był zdumiewający. Polski zespół dostał w Ameryce skrzydeł. Urbaniak przygotował wpadające w ucho kompozycje, inspirowane polską muzyką ludową, mocno pobrzmiewające nutą góralską. Jak wskazywał tytuł, wydawnictwo miało nawiązywać do nazwy słynnej willi Atma w Zakopanem. Okładka również nie pozostawiała wątpliwości.
Album przeszedł do historii muzyki, jako oryginalna fuzja nowoczesnego, elektronicznego jazzu, swingujących rytmów latynoskiej bossa novy, oraz tradycyjnego polskiego folkloru. Trzyczęściowa „Atma” to majstersztyk. Co najważniejsze, słucha się tej płyty z nie mniejszą dumą i ciekawością, co prawie 50 lat temu.

Płyta ukazała się niemal na całym świecie – w USA, Kanadzie, Australii, Japonii, Holandii, ale nie w Polsce. Na polskim rynku, album pojawił się dopiero w 2014, z okazji 40-lecia jego powstania:
Michał Urbaniak – electric violin, soprano sax
Urszula Dudziak – voice, vocoder, percussion
Wojciech Karolak – keyboards, electric piano, electric organ, clavinet, synthesizer
Paweł Jarzębski – bass
Czesław Bartkowski – drums
Ray Mantilla – congas, drums, percussion
Dr. Max Mathews – electronics.:
„Mazurka” from „Atma” 1974

„New York Batsa” from „Atma” 1974

KAROLAK – „EASY!” 1974

Album „Easy!”, nagrany w 1974, a wydany w 1975, sygnowany był nazwiskiem Wojciecha Karolaka. Zawierał jego autorskie kompozycje. Okładka była dziełem Marka Karewicza. Kultowa dziś płyta, nagrana ze Stańko, Szukalskim, Muniakiem i Namysłowskim, oraz zespołem Novi Singers, została wznowiona w 2019:
Wojciech Karolak – Hammond organ, electric piano
Tomasz Stańko, B. Dębek, T. Szostak – trumpet
Janusz Muniak, Tomasz Szukalski, Waldemar Kurpiński, Zbigniew Namysłowski – horns
Andrzej Piela, Jan Jarczyk, Stanisław Cieślak – trombone
Wojciech Kowalewski – percussion
Czesław Bartkowski – drums
Novi Singers – Ewa Wanat, Bernard Kawka, Aleksander Gluch, Janusz Mych, Waldemar Parzyński – vocal
„Easy!” 1975

„Instant Groove” from „Easy!” 1975

NAMYSŁOWSKI QUINTET – JAZZ JAMBOREE 1975

W 1975 Wojciech Karolak wystąpił na Jazz Jamboree ’75, z kwintetem Zbigniewa Namysłowskiego. Efektem była płyta-składanka „Jazz Jamboree ’75”:
Zbigniew Namysłowski – alto sax
Tomasz Szukalski – soprano sax, tenor sax
Wojciech Karolak – electric piano
Paweł Jarzębski – bass
Czesław Bartkowski – drums
Namysłowski Quintet – „Der Schmaltztango” (from 1:10:32 min)

NAMYSŁOWSKI QUINTET – „KUYAVIAK GOES FUNKY” 1975

W tym samym roku, kwintet Namysłowskiego wydał słynną płytę „Kujaviak Goes Funky”, w serii Polish Jazz Vol. 46:
Wojciech Karolak – electric piano
Zbigniew Namysłowski – alto sax
Tomasz Szukalski – soprano sax, tenor sax
Paweł Jarzębski – bass
Czesław Bartkowski – drums
„Kujaviak Goes Funky” Full Album 1975

FILM „GRAMY STANDARD” 1976

Zimą 1976 Wojciech Karolak wziął udział w warsztatach jazzowych Radost ’76, w Mąchocicach k. Kielc.
Wydarzenie to zostało uwiecznione w filmie dokumentalnym „Gramy standard!” w reż. Andrzeja Wasylewskiego.

BARTKOWSKI – „DRUMS DREAM”, 1976

Płyta Czesława Bartkowskiego „Drums Dream” z 1976 była pierwszą w Polsce płytą, firmowaną przez perkusistę. Została nagrana ze Studiem Jazzowym Polskiego Radia pod dyrekcją Jana Ptaszyna Wróblewskiego, i wydana w serii Polish Jazz Vol. 50.
„Sama obecność Tomasza Stańko na płycie uzasadniała dużą wartość albumu, zwłaszcza, że połowa lat 70. była najbardziej twórczym okresem w całej karierze trębacza. Muzyka na tym albumie zapiera dech, jest przyszłościowa i w pełni satysfakcjonująca, niezależnie od wielu lat, które minęły od jego powstania. Album wyróżnia się spośród wielu innych wydawnictw jazzowych tego okresu, ponieważ jego głównym celem jest rytm, puls, groove, co było spowodowane fantastyczną grą lidera, Czesława Bartkowskiego, jednego z najlepszych polskich perkusistów” (Adam Baruch):
Adam Makowicz – electric piano
Wojciech Karolak – keyboards
Czesław Bartkowski – percussion
Tomasz Szukalski – soprano sax
Tomasz Stańko – trumpet
Jazz Studio of Polish Radio, Jan Ptaszyn Wróblewski – conductor

„Drums Dream” 1976

„Seven for Five” from „Drums Dream” 1976

„Przejściówka” from „Drums Dream” 1976

KAROLAK – „DISCOPUS Nr 1”, 1980

W 1980 Wojciech Karolak nagrał dla Tonpressu płytę autorską „Discopus Nr 1”, zawierającą dźwięki, zbliżone do electric disco:
„Discopus Nr 1” – Side 1, Full Album 1980

„Hedowiec” from „Discopus Nr 1” 1980

SZUKALSKI / KAROLAK / BARTKOWSKI – THE KILLERS, 1985

W latach 80., wspólnie z Tomaszem Szukalskim i Czesławem Bartkowskim, Wojciech Karolak współtworzył formację The Killers.
Ich album „Time Killers” z 1985 został uznany za najciekawszą polską płytę jazzową lat 80.:
Tomasz Szukalski – tenor sax
Wojciech Karolak – organ, synthesizer
Czesław Bartkowski – drums
„Double-B” from „Time Killers” 1985

SZUKALSKI – „TINA KAMILA” 1985

W 1985 Tomasz Szukalski nagrał album „Tina Kamila”, na którym pojawili się basista Dariusz Oleszkiewicz, perkusista Czesław Bartkowski, klawiszowiec Wojciech Karolak oraz Grand Standard Orchestra pod dyr. Jana Ptaszyna Wróblewskiego. Szakal zagrał tu na saksofonie subkontrabasowym:
„My One and Only Love” from „Tina Kamila” 1985

„For My Tina” from „Tina Kamila” 1985

OBYWATEL G.C. – „TAK! TAK!” 1988

W 1988 Karolak wziął udział w nagraniu płyty Obywatela G.C. „Tak! Tak!”. Grał tam na organach Hammonda. Wystąpiła czołówka polskiej sceny jazzowej, z Tomaszem Stańko, Markiem Surzynem, Adamem Wendtem i Krzysztofem Ścierańskim:
Grzegorz Ciechowski – vocal, keyboards
Wojciech Karolak – Hammond organ
Rafał Paczkowski – keyboards, programming, sample
Adam Wendt – sax
Tomasz Stańko – trumpet
Marcin Otrębski – guitar
John Porter – acoustic guitar
Krzysztof Ścierański – bass guitar
José Torres – percussion, voices
Marek Surzyn – drums
Agnieszka Kossakowska, Małgorzata Potocka – vocal
„Tak, tak, to ja” from „Tak! Tak” 1988

„TRIBUTE to ERIC CLAPTON” 1995

„Tribute to Eric Clapton” to album z 1995, zawierający w większości utwory, skomponowane lub wykonywane w przeszłości przez Erica Claptona i zespoły z nim związane. Nagrań dokonali czołowi polscy muzycy blues-rockowi, w hołdzie dla twórczości Claptona, o czym świadczy dedykacja wewnątrz dołączonej książeczki: „This album was made with love to the man and his music”.
Koordynatorem projektu i producentem płyty był Jan Chojnacki, a większość utworów zarejestrowana została pod muzycznym kierownictwem Wojciecha Waglewskiego, i z udziałem związanych z nim w tym czasie zespołów i wykonawców – Voo Voo, Hot Water, Martyny Jakubowicz, Edyty Bartosiewicz.

Wojciech Karolak zagrał na organach Hammonda w utworach:
„Layla”

„Tears in Heaven”

„Ain’t That Loving You”

„To nic złego (There’s Nothing Wrong)”

KAROLAK / ŚMIETANA

Od początku lat 90. Wojciech Karolak współpracował regularnie z Jarosławem Śmietaną, z którym nagrał kilka płyt.
„Phone Consultations” 1996
Jarosław Śmietana – guitar
Wojciech Karolak – Hammond organ
Tomasz Szukalski – tenor sax
Adam Czerwiński – drums

Jarosław Śmietana & Wojciech Karolak Combo – Live @ Jazz Jamboree, Full Concert Audio 1996
Jarosław Śmietana – guitar
Wojciech Karolak – Hammond organ
Adam Czerwiński – drums

„What’s Going On?” 2006
Jarosław Śmietana – guitar
Wojciech Karolak – Hammond organ, keyboards
Steve Logan – bass, vocal
Krzysztof Dziedzic – drums

Śmietana / Karolak / Czerwiński – „Polish Standards” 2007

Śmietana / Karolak / Bzyk – „Grube ryby” 2007
Jarosław Śmietana – guitar
Wojciech Karolak – Hammond organ
Bzyk – vocals, loops
Steve Logan – bass
Adam Czerwiński – drums
Guests: Łukasz Poprawski – alto sax, Beata Rybotycka – backing vocals, Paweł Mąciwoda-Jastrzębski – bass, Piotr Wyleżoł – piano, Tomasz Grzegorski – tenor sax, Jacek Namysłowski – trombone, Jan Kudyk, Jerzy Małek – trumpet, Grzegorz Markowski, Guzik – vocal
Official Video 2007

Inne płyty Wojciecha Karolaka z Jarosławem Śmietaną to „Revolution” z 2008 oraz „I Love The Blues” z 2011.

KAROLAK / BARON / LEVANDEK – THE HIGH BRED JAZZ TRIO

The High Bred Jazz Trio powstało w 1995. Zespół współtworzyły wielkie indywidualności polskiej sceny jazzowej – Wojciech Karolak, Piotr Baron i Zbigniew Levandek Lewandowski. Już pierwsza trasa przyniosła entuzjastyczne recenzje.
W 1997 ukazała się pierwsza płyta – „La Boheme”, na której zagrali standardy muzyki swingowej.
Rok później, wspólnie z gościnnie grającym na trąbce Robertem Majewskim, wydali kolejną płytę – „Dżem, jak co dzień”:
Wojciech Karolak – Hammond organ
Piotr Baron – tenor sax
Guest: Robert Majewski – trumpet, flugelhorn
Zbigniew Levandek Lewandowski – drums
„As Time Goes By” from „Dżem, jak co dzień” 1998

KAROLAK / MUNIAK – „SPOTKANIE” 1999

Przez wiele lat, Wojciech Karolak współpracował z Januszem Muniakiem. Efektem była płyta „Spotkanie” z 1999, z Kazimierzem Jonkiszem na perkusji.

KAROLAK / WIERZCHOLSKI – „PIĄTEK WIECZOREM” 2004

Współpraca z bluesowym harmonijkarzem, Sławkiem Wierzcholskim, zaowocowała albumem koncertowym, nagranym w absolutnie jazzowym składzie:
Sławomir Wierzcholski – vocal, harmonica, leader
Jerzy Główczewski – alto sax, soprano sax
Piotr Wojtasik – trumpet
Wojciech Karolak – Hammond organ
Maciej Strzelczyk – violin
Grzegorz Nadolny – bass
Józef Eliasz, Sebastian Frankiewicz – drums
Karolak & Wierzcholski – „Właśnie ten dzień” from „Piątek wieczorem”, Live 2005

Karolak & Wierzcholski – „Czarno-biały film” from „Piątek wieczorem”, Live 2005

DŻEM – „PAMIĘCI PAWŁA BERGERA”, 2007

„Pamięci Pawła Bergera” to część koncertu Dżemu, wydana jako dwupłytowy album w 2007. Był on poświęcony, zmarłemu w wypadku samochodowym, Pawłowi Bergerowi, pianiście oraz współzałożycielowi i kompozytorowi grupy Dżem. Koncert odbył się w Zabrzu, 27 stycznia 2006, w Domu Muzyki i Tańca. Wzięli w nim udział muzycy Dżemu, a także przyjaciele i byli współpracownicy zespołu:
Maciej Balcar – vocal, piano
Janusz Borzucki – keyboards
Adam Otręba, Jerzy Styczyński – guitar
Beno Otręba – bass guitar
Zbigniew Szczerbiński – drums
Guests:
Rafał Rękosiewicz, Wojciech Karolak – Hammond organ
Jacek Dewódzki – vocal
Jan Kyks Skrzek – piano
Józef Skrzek – synthesizer
Krzysztof Głuch – piano, electric piano
Sebastian Riedel – guitar, vocal, harmonica
Ryszard Kramarczyk – accordion.
Wojciech Karolak zagrał na orgaach Hammonda w pięciu utworach:
„Człowieku co się z tobą dzieje”

„Cała w trawie”

„Najemnik II”

„Sen o Victorii”

„Autsajder”

Cały koncert live dostępny jest na YouTube:
Dżem – „Człowieku co się z tobą dzieje”, Live in Zabrze 2006

Dżem – „Cała w trawie”, Live in Zabrze 2006

GUITAR WORKSHOP

Wojciech Karolak udziela się także w projektach blues-rockowych, m.in. występuje jako członek zespołu Guitar Workshop Leszka Cichońskiego

KAROLAK / CZERWIŃSKI – „IN a SENTIMENTAL MOOD”, 2018

W grudniu 2018 ukazała się płyta „In a Sentimental Mood” Wojciecha Karolaka i Adama Czerwińskiego, nagrana całkowicie analogowo, w studio Custom 34, w składzie:
Wojciech Karolak – Hammond organ
Robert Majewski – flugelhorn
Marcin Wądołowski – guitar
Tomasz Grzegorski – tenor sax
Adam Czerwiński – drums, cymbal.
„Płyta „In a Sentimental Mood” jest jednym z najlepszych winyli ostatnich lat – zarówno pod względem muzycznym, jak i dźwiękowym. Choć to Karolak i Czerwiński są postaciami pierwszoplanowymi, obok nich znaleźli się również inni fantastyczni muzycy. Płytę tworzy osiem kompozycji, wśród których są utwory obydwu muzyków, ale również jazzowe evergreeny. Płytę zamyka instrumentalna wersja standardu Jeremiego Przybory i Jerzego Wasowskiego „Już czas na sen (Dobranoc)”. Płyta ma bardzo określony charakter dźwięku. To granie niskie, gęste, ciepłe, niesamowicie „analogowe”. Analogowe w tym sensie, że gładkie, wysycone, wypełnione i bardzo rozdzielcze, z niesamowitym feelingiem i na luzie. Nie ma tu ciśnienia, nie ma też gwiazdorzenia. Kiedy Karolak wychodzi na pierwszy plan, to nie robi tego po to, by przykryć pozostałych muzyków, a po prostu dlatego, że znalazł w danej chwili przestrzeń dla siebie. Podobnie z Adamem i pozostałymi muzykami – świetnie się uzupełniają, czują wspólną grę” (highfidelity.pl).
„In a Sentimental Mood” 2018

„In a Sentimental Mood” – Album Making Of 2018

INNE FORMY MUZYCZNE. FILM, TEATR

Wojciech Karolak jest autorem większych form muzycznych. Pisze suity, muzykę do filmów i spektakli teatralnych.
Jednym z obrazów kinowych z jego muzyką była słynna „Konopielka” Witolda Leszczyńskiego, do której napisał bardzo charakterystyczny motyw, oddający specyfikę barokowej, polifonicznej muzyki organowej.
W dorobku artystycznym Wojciecha Karolaka znajduje się także muzyka do filmów „Filip z konopi”, „Bardzo spokojna wieś”, „Szczęśliwy brzeg”, „Miłość z listy przebojów”, „Przyłbice i kaptury” oraz „Niech żyje miłość”, do spektakli „Dekameron” i „Ubu król”, i do musicalu „Drakula”.
W 2007 wystąpił w roli Boogiewoogiewicza, w filmie „Ryś” w ręz. Stanisława Tyma.
W 2016 otrzymał Polską Nagrodę Filmową „Orzeł”, za muzykę do filmu „Excentrycy, czyli po słonecznej stronie ulicy”, opowiadającego historię jazzmana (w tej roli Maciej Stuhr), który u schyłku lat 50. powraca z Anglii do Polski, gdzie, wraz z grupą ekscentrycznych muzyków, zakłada swingowy big band:
„Excentrycy, czyli po słonecznej stronie ulicy” Film Trailer 2016

MARIA CZUBASZEK

Komponował również muzykę do tekstów swojej żony, Marii Czubaszek, które wykonywała m.in. Ewa Bem:
Ewa Bem – „Miłość jest jak niedziela”, Live

Ewa Bem – „Wyszłam za mąż, zaraz wracam”, Official Video

Ewa Bem – „Każdy as bierze raz”, Official Video

Ewa Bem – „Krótki metraż”, Audio

Pierwszy tekst piosenki, „Kochać można byle jak”, Maria Czubaszek napisała do muzyki Wojciecha Karolaka w 1965, a zaśpiewał ją Andrzej Dąbrowski:
Andrzej Dąbrowski – „(Kochać można) Byle jak”, Audio 1965

Maria Czubaszek-Karolak (ur. 9 sierpnia 1939, zm. 12 maja 2016) była pisarką, satyryczką, autorką tekstów piosenek, scenarzystką, felietonistką, dziennikarką, komentatorką, jurorką licznych przeglądów kabaretowych.
W 2009 TVN przedstawiła o nich film z cyklu filmów dokumentalnych „Taka miłość się nie zdarza… Maria Czubaszek i Wojciech Karolak” https://player.pl/…/taka-milosc…/odcinek-8,S04E08,1269
W 2010 para otrzymała Srebrne Jabłko – nagrodę, przyznawaną „Najwspanialszym polskim parom”, w plebiscycie czytelników miesięcznika „Pani”.
28 października 2013 odbył się ich benefis, w warszawskim Studiu PR im. Agnieszki Osieckiej. Spotkanie prowadził Artur Andrus.
Niecałe lata późnej, Maria Czubaszek zmarła w Warszawie, w wieku 76 lat.

R.I.P. [*].

„Im bardziej się starzała, im bardziej zasychała i się zmniejszała, i robiła się taką drobinką, tym bardziej ją kochałem. A najbardziej na samym końcu, kiedy już miała buźkę zmęczoną życiem” – wspominał Wojciech Karolak w jednym z wywiadów.

14 czerwca 2019, w legnickiej satyrykonowej alei pamięci, przy ul. Najświętszej Marii Panny, odsłonięto tablicę Marii Czubaszek. Odsłonięcia dokonał Wojciech Karolak.
Wywiad dla kultura.onet.pl, w którym Wojciech Karolak opowiada o Marii Czubaszek https://kultura.onet.pl/…/karolak-o-czubaszek…/bqzn3x7

NAGRODY i WYRÓŻNIENIA

W ankietach magazynu „Jazz International” w latach 1973-1974, Wojciech Karolak uznany został Organistą Jazzowym Europy.
W rankingu „Jazz Forum” wielokrotnie zwyciężał w kategoriach Aranżer Roku i Organista Roku.
W 2007 został odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
W 2010 został uhonorowany Złotym Fryderykiem, za całokształt osiągnięć artystycznych.

KAROLAK, PAŃTA, SKOLIK – „MOONTAG”, 2019

Album „Moontag”, wydany 7 czerwca 2019, a nagrany z klasycznym fortepianowym triem jazzowym, z kontrabasistą Pawłem Pańtą, który był również pomysłodawcą i producentem płyty, oraz perkusistą Arkiem Skolikiem. wypełniły utwory znamienitych polskich oraz amerykańskich kompozytorów – Karolaka, Kurylewicza, Komedy, Wasowskiego, Ellingtona, Previna, Robinsona, Lane i Hefti.
„Melodyjność gry Karolaka, jego swing, umiar i wyczucie formy doskonale łączą się z błyskotliwymi i śpiewnymi solówkami basu oraz bluesowym i swingowym brzmieniem perkusji Skolika. Doskonale brzmiąca, audiofilska muzyczna podróż do krainy swingu, bluesa, ballady jazzowej i zaskakującego latynoskim kolorem I Hear Music” (empik,com):
„Moontag” – Live @ Radio Lublin 2020

80. URODZINY

23 maja 2019 miał miejsce koncert z okazji 80. urodzin Wojciecha Karolaka, w klubie Sen w Warszawie. Wojtek Karolak wystąpił ze swoim fortepianowym triem, które tworzy wraz z kontrabasistą Pawłem Pańtą i perkusistą Arkiem Skolikiem. Zaprezentowano materiał z najnowszej płyty – „Moontag”.
28 maja 2019 Wojciech Karolak wystąpił na specjalnym koncercie z okazji jego 80. urodzin, w Studiu Koncertowym im. Janusza Hajduna w Radiu Gdańsk, w składzie poszerzonym o Marcina Wądołowskiego i Tomasza Grzegorskiego.
Posłuchajmy:
Wojciech Karolak Quartet – Festiwal Pianistów Jazzowych Kalisz, Live 2010
Wojciech Karolak – Hammond organ
Jerzy Małek – trumpet
Tomasz Grzegorski – tenor sax
Arek Skolik – drums

Śmietana / Karolak / Czerwiński – Live in Tygmont 2010
Jarek Śmietana – guitar, vocal
Wojtek Karolak – Hammond organ
Adam Czerwiński – drums

Wojciech Karolak & Grzegorz Grzyb – Live @ PROM Kultury Saska Kępa 2014

Wojciech Karolak Quartet – Live @ Solidarity of Arts, Gdańsk 2015
Artur Lesicki – acoustic guitar
Tomasz Grzegorski – tenor sax
Wojciech Karolak – Hammond organ
Arek Skolik – drums

Wojciech Karolak Trio – „Insensatez”, Live @ Cały ten jazz, PROM Kultury Saska Kępa 2016
Wojciech Karolak – Hammond organ
Tomasz Grzegorski – tenor sax
Arek Skolik – drums

Wojciech Karolak Trio – Live @ Swing Communication, Oleśnica 2019
Wojciech Karolak – Hammond organ
Tomasz Grzegorski – tenor sax
Arek Skolik – drums

Marek Napiórkowski & Wojciech Karolak – „Cicha noc”, Live @ Dźwięki nieoczywiste, Chillizet 2019

Wojciech Karolak Trio – „Moontag”, Live @ Radio Lublin, Full Concert 2020
Wojciech Karolak – piano
Paweł Pańta – bass
Arek Skolik – drums

JUBILATOWI ŻYCZYMY WSZYSTKIEGO NAJLEPSZEGO, STO LAT !!!

Fot. 2019 (Ireneusz Sanger) / 1966 Ślub z Marią Czubaszek (kultura.onet.pl) / 1958 Jazz Believers: Jan Ptaszyn Wróblewski, Jan Zylber, Jan Byrczek, Andrzej Trzaskowski, Wojciech Karolak (Archiwum Polskiego Rocka) / 1959 Kalatowki: Wojciech Karolak, Maja Wachowiak, Krzysztof Komeda (Wojciech Plewiński) / 1964 Polish Jazz Quartet: Andrzej Dąbrowski, Juliusz Sandecki, Jan Ptaszyn Wróblewski, Wojciech Karolak (andrzej-dabrowski.pl) / 1966 Wojciech Karolak i Michał Urbaniak (urbaniak.com) / 1966 Urbaniak Orchestra (album) / 1974 Michał Urbaniak Constellation: Wojciech Karolak, Michał Urbaniak, Adam Makowicz, Urszula Dudziak, Czesław Bartkowski / 2013 Z Marią Czubaszek (viva.pl)

By Radosław Czapski • URODZINY •