Zbigniew Namysłowski – wspomnienie

Zbigniew Namysłowski
Fot. Eugeniusz Helbert

Zbigniew Namysłowski 1966 Jazz Jamboree
Fot. Tadeusz Wackier

Kalatówki 1959: Zbigniew Namysłowski, Andrzej Kurylewicz, Zdzisław Orłowski, Jerzy Duduś Matuszkiewicz, Władysław Jagiełło, Adam Skorupka
Fot. Andrzej Dąbrowski

1962 Trzaskowski The Wreckers: Adam Jędrzejowski, Roman Gucio Dyląg, Andrzej Trzaskowski, Zbigniew Namysłowski, Michał Urbaniak
Fot. Andrzej Zborski

1962 Trzaskowski The Wreckers: Adam Jędrzejowski, Roman Gucio Dyląg, Andrzej Trzaskowski, Zbigniew Namysłowski, Michał Urbaniak
Fot. Andrzej Zborski

Zbigniew Namysłowski
Fot. AKPA

Zbigniew Namysłowski
Fot. wstereo.pl

Zbigniew Namysłowski
Fot. Filip Błażejowski

Zbigniew Namysłowski
(9 września 1939 — 7 lutego 2022)

Saksofonista, multiinstrumentalista, kompozytor i aranżer, współpracował między innymi z Krzysztofem Komedą, Czesławem Niemenem i Michałem Urbaniakiem. Jako pierwszy jazzman z Polski wydał płytę za granicą. Urodzony 9 września 1939 w Warszawie.

Pierwsze składy

Ukończył klasę fortepianu w Podstawowej Szkole Muzycznej w Krakowie. Po przeprowadzce w 1954 do Warszawy, kontynuował naukę w Średniej Szkole Muzycznej w klasie wiolonczeli. Jako pianista jazzowy zadebiutował w 1955, grając w zespole Five Brothers, utworzonym w studenckim klubie Hybrydy. W wywiadzie przeprowadzonym przez Teresę Madej Namysłowski opowiadał:

„Ja strasznie byłem napalony na granie jazzu po pierwszym festiwalu Sopockim, w którym brałem udział jako widz i to taki nielegalny. Wdrapywaliśmy się na okienko w pawilonie, którego już nie ma, żeby oglądać co tam się dzieje na scenie. I to mnie tak zmobilizowało, że w czasie wakacji, jeszcze w tym samym roku, zacząłem uczyć się na puzonie – sam. Także jako puzonista byłem amatorem, ale nie amatorem muzykiem, ponieważ cały czas byłem w szkole muzycznej, od siódmego roku życia, potem w średniej szkole muzycznej. Ten puzon był po to, żebym mógł grać jazz – tradycyjny oczywiście.”

Rok później wstąpił, jako puzonista, do amatorskiego zespołu dixielendowego Mieczysława Wadeckiego, a następnie przeniósł się do grupy Modern Dixielanders pianisty Witolda Krotochwila. W 1957 związał się, jako wiolonczelista, z zespołem Krzysztofa Sadowskiego – Modern Combo, z którym wystąpił na Festiwalu Jazzowym w Sopocie. W 1958 powrócił do gry na puzonie i podjął współpracę z zespołem Hot Club Melomani, z którym uczestniczył w historycznym wydarzeniu, jakim był pierwszy koncert jazzowy w Filharmonii Narodowej w Warszawie. Brał także udział w pierwszym po wojnie wyjeździe polskich jazzmanów do Europy Zachodniej. W następnych latach współpracował z tak znanymi formacjami, jak Polish All Stars, Modern Dixielanders, Traditional Jazz Makers, New Orleans Stompers, Modern Jazz Group.

Polski jazz w USA i Zbigniew Namysłowski Quintet

W 1960 porzucił tradycyjny jazz. Zaczął również grać na saksofonie altowym, który wkrótce stał się jego wiodącym instrumentem. Do 1963 związany był z grupą The Wreckers Andrzeja Trzaskowskiego, z którą wyjechał na pierwsze koncerty polskiego zespołu jazzowego w Stanach Zjednocznych i wziął udział w 1962 w prestiżowym festiwalu w Newport. Jednocześnie realizował własne plany artystyczne. W 1961 utworzył swój pierwszy znaczący zespół Jazz Rockers, a w kolejnych latach następne (głównie kwartety i kwintety), współpracując z takimi jazzmanami, jak Włodzimierz Gulgowski, Tadeusz Wójcik, Czesław Bartkowski, Adam Matyszkowicz, Janusz Kozłowski, Roman Dyląg, Jon Christensen, Stanisław Cieślak, Tomasz Szukalski, Paweł Jarzębski, Kazimierz Jonkisz, Wojciech Karolak, Sławomir Kulpowicz, Janusz Stefański, Kuba Stankiewicz, Darek Oleszkiewicz, José Torres, Janusz Skowron, Zbigniew Wegehaupt i Cezary Konrad, później również z Leszkiem Możdżerem.

W 1978 wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie koncertował przede wszystkim z Michałem Urbaniakiem i Urszulą Dudziak. Do kraju powrócił dwa lata później. Grał w Studiu Jazzowym Polskiego Radia, Stowarzyszeniu Popierania Prawdziwej Twórczości „Chałturnik”, grupie Jana Ptaszyna Wróblewskiego, współpracował z zespołem Novi Singers w podróży artystycznej do Indii, Nowej Zelandii i Australii, z grupą Niebiesko-Czarni i Niemen Enigmatic. Z własnymi zespołami koncertował na najważniejszych festiwalach jazzowych w kraju i za granicą, m.in. brał udział w prawie wszystkich festiwalach „Jazz Jamboree”. Wystąpił we wszystkich krajach europejskich oraz w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Indiach, Australii, Nowej Zelandii, Izraelu, na Kubie, w Meksyku, Brazylii, Kuwejcie i Republice Południowej Afryki.

Dorobek fonograficzny

Zbigniew Namysłowski twórczością kompozytorską zajmuje się od lat 60. Jego dyskografia obejmuje ponad 30 autorskich płyt, z których wiele wydanych zostało za granicą. Takie albumy, jak „Winobranie”, czy „Kuyaviak Goes Funky” stały się przebojami jazzowymi oraz zostały uznane przez magazyn „Jazz Forum” za płyty wszechczasów w polskim jazzie. Jego płyta „Lola” z 1964 roku to pierwsza płyta nagrana przez polskiego jazzmana, która ukazała się poza granicami Polski. W wywiadzie, udzielonym portalowi Zamość onLine, Namysłowski mówił:

„W Anglii nagraliśmy płytę dla Wytwórni DK. To była ta sama wytwórnia, która nagrywała The Rolling Stones. I mieliśmy zdjęcie na okładce zrobione przez tego samego fotografa, który fotografował The Rolling Stones. Zresztą zdjęcie bardzo podobne, w sweterkach. To była okładka na ich pierwszą płytę. I my w takich samych sweterkach od Marks&Spencer, tylko każdy w innym kolorze.”

Chętnie łączy jazz z muzyką etniczną i klasyczną. Jest autorem m.in. takich utworów, jak „Piątawka”, „Siódmawka”, „Zabłąkana owiecka”, „1.2.3.4…”, „W to mi graj”, „Bop-Berek”, „Der Schmalz Tango”, „Jasmin Lady”, „Double Trouble Blues”, „Western Ballad”, „Quiet Afternoon”, „Sprzedaj mnie Wiatrowi”. Nagrał płyty wspólnie z zespołem górali oraz z jazzującą muzyką Wolfganga Amadeusa Mozarta („Mozart in Jazz”, 1999, „Mozart Goes Jazz”, 1999 i „Jazz & Folk – Namysłowski Quartet & Górale”, 2000).

Zdobywca trzech Nagród Muzycznych „Fryderyk” – za albumy „Namysłowski Quartet & Zakopane Highlanders Band” (przyznana w 1995 roku) i „Assymetry” (2006), w 2006 uzyskał tytuł za jazzowego muzyka roku. W 2009 roku uhonorowano jego wybitny wkład w muzykę jazzową i całokształt osiągnięć artystycznych Złotym Fryderykiem. W 2007 roku został nagrodzony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Od 2012 roku prowadził złożony z najzdolniejszych uczniów Wydziału Jazzu Państwowej Szkoły Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie i Policealnego Studium Jazzu im. H. Majewskiego zespół Bednarska SuperBand.

Wybrana dyskografia:

• „Spotkanie z Conoverem” (1959) – z Modern Dixielanders
• „The Wreckers” (1960)
• „Holiday Moods” (1962) – z The Jazz Rockers
• „Muzyka Krzysztofa Komedy” (1962)
• „Zbigniew Namysłowski with the Instrumental Ensemble Andrzej Mundkowski” (1963)
• „Brigitte Petry with the Zbigniew Namysłowski Quintet” (1963)
• „Marek Tarnowski with the Zbigniew Namysłowski Instrumental Sextet” (1964)
• „Fryderyka Elkana & Urszula Dudziak with the Zbigniew Namysłowski Instrumental Sextet” (1964)
• „Lola – Zbigniew Namysłowski Modern Jazz Group” (1964)
• „Jazz Greeting From The East” (1964)
• „NOVI” (1965) – z Novi Singers
• „Meine susse europaische Heimat-Dichtung und Jazz aus Polen” (1967)
• „William Big Bill Ramsey with the Zbigniew Namysłowski Quartet” (1967)
• „Krzysztof Komeda Quintet: Muzyka Krzysztofa Komedy” (1967)
• „NOVI in Wonderland” (1968) – z Novi Singers
• „Bema pamięci żałobny rapsod” (1969) – z Niemen Enigmatic
• „Zbigniew Namysłowski with Marianna Wróblewska” (1972)
• „Koncert Podwójny na 5 Solistów i Orkiestrę” (1972)
• „Winobranie” (1973)
• „Polish All Stars After Hours” (1973)
• „Easy” (1974) – z Wojciechem Karolakiem
• „SPPT Chałturnik” (1974)
• „Kuyaviak Goes Funky” (1975)
• „Geomusic 111-PL” (1975)
• „Geomusic” (1976) – z Michaelem Smithem
• „Zbigniew Namysłowski” (1977)
• „Urbaniak” (1977) – z Michał Urbaniak Group
• „Namyslovsky” (1977)
• „Guido Manusardi Quartet” (1977)
• „Jasmin Lady” (1978)
• „Zbigniew Namysłowski Quartet: 1.2.3.4…” (1978)
• „Future Talk” (1979) – z Urszulą Dudziak
• „Z lotu Ptaka” (1980) – z Janem Ptaszynem Wróblewskim
• „Air Condition” (1981)
• „Follow Namysłowski” (1966-80)
• „Air Condition/Plaka Nights” (1984)
• „Open Quartet” (1986)
• „Song Of Innocence” (1987)
• „Deborah Brown & Zbigniew Namysłowski Quartet” (1989)
• „Without A Talk” (1991)
• „Zbigniew Namysłowski: Anthology” (1991)
• „The Last Concert” (1992)
• „Joy” (1993)
• „Friday Night” (1993)
• „Secretly and Confidentialy” (1993)
• „Namysłowski Quartet & Zakopane Highlanders Band” (1996)
• „Cy to blues cy to nie blues” (1997)
• „Dances” (1997)
• „3 Nights” (1998)
• „Mozart In Jazz” (1999)
• „Mozart Goes Jazz” (1999)
• „Jazz & Folk – Namysłowski Quartet & Górale” (2000)
• „Standards” (2003)
• „Go!” (2004) – z Remy Filipovitch
• „Assymetry” (2006)
• „Nice & Easy” (2009)
• ”Geomusic 111-PL” (2011) – z Michael J. Smith
• „Polish Jazz – Yes!” (2016) – ze Zbigniew Namysłowski Quintet