mar 21 2020
Jacek Mazur
Oprac.Ewa Kałużna, fot. Przemysław Sikora
Jacek Mazur
Fot. Przemysław Sikora
JACEK MAZUR
(ur. 21 marca 1958, zm. 11 lipca 2018),
krakowski muzyk jazzowy, saksofonista, klarnecista i wokalista, związany z Jazz Band Ball Orchestra. Popularyzator jazzu w Polsce.
Odszedł niecałe dwa lata temu, po ciężkiej chorobie, w wieku 60 lat.
Jako instrumentalista, Jacek Mazur pozostawał pod wpływem twórczości Bena Webstera, Colemana Hawkinsa oraz Lestera Younga – muzyków, „grających pełnym dźwiękiem”.
W jednym z wywiadów, Jacek Mazur mówił: „Kocham jazz. Wiedziałem, że zawsze będę uprawiał ten gatunek muzyki. Wiedziałem też, że będzie to jazz tradycyjny, który daje mi wiele satysfakcji. Nie stoję jednak w miejscu. Chcę poznawać nowe elementy, rozszerzać brzmienie. Ale nie oddalam się zbytnio od korzeni. W tym gatunku można uzewnętrznić całą swoją osobowość, przekazywać myśli, uczucia, malować melodią, jak pędzlem. Cała moc jazzu polega na tym, że gatunek ten nie potrzebuje nowych kompozycji, by być stale aktualnym, i w swym obrębie wytwarzać coś nowego”.
Interesował go swing, mniej dixieland, a najmniej – tendencje awangardowe.
Jazz kochał za „zawartą w nim swobodę interpretacji, lekkość, duszę i powietrze, zmienność nastroju i wyrazu”.
Mawiał: „Prawdziwą sztuką jest zagrać coś tak, by materiału dźwiękowego było jak najmniej, a więcej oddechu, przestrzeni”.
Adeptom jazzu zalecał, by w pierwszej kolejności sięgali do korzeni tej muzyki: „Nie można zaczynać od Johna Coltrane’a czy Milesa Davisa. Najpierw należy poznać tradycję, dopiero później trzeba szukać w tej tradycji własnego wyrazu, wprowadzać coś od siebie, zmieniać, uzupełniać”
(krakow.naszemiasto.pl).
Naukę gry na klarnecie Jacek Mazur rozpoczął mając 11 lat. Kontynuował ją w Państwowej Szkole Muzycznej im. Fryderyka Chopina, u prof. Józefa Józefiaka. Ukończył także technikum samochodowe.
Następnie przeniósł się do Tarnowa, gdzie kontynuował edukację w tamtejszej Państwowej Szkole Muzycznej II stopnia.
To właśnie podczas pobytu w Tarnowie, Jacek zetknął się ze środowiskiem jazzowym, reprezentowanym m.in. przez Zygmunta Góreckiego.
W 1979 Jacek założył w Miejskim Ośrodku Kultury „Starówka” własny band o nazwie Absolutorium Jazz Band. Formacja ta zdobyła 1. miejsce w kategorii zespołów instrumentalnych podczas Chorzowskich Konfrontacji Jazzowych. Niestety, niedługo później band uległ rozwiązaniu.
Jacek Mazur zaczął pojawiać się wówczas w krakowskich klubach jazzowych.
W 1983 wstąpił do krakowskiej formacji Jazz Band Ball Orchestra, z którą niezmiennie koncertował przez kolejne 35 lat.
JAZZ BAND BALL ORCHESTRA (także: Jazz Band Ball, w skrócie JBBO) to zespół jazzu tradycyjnego, uważany za najstarszą polską formację, wykonującą ten gatunek muzyki.
Jazz Band Ball Orchestra jest fenomenem na skalę polską i światową, niełatwo bowiem znaleźć zespół, aktywny przez ponad pół wieku, i wciąż cieszący się niesłabnącym powodzeniem.
Zespół powstał w Krakowie, w listopadzie 1962. Inicjatorem utworzenia grupy był Jan Kudyk. Pierwszy skład tworzyli ówcześni studenci Krakowskiej Wyższej Szkoły Muzycznej – trębacz i wokalista, lider Jan Kudyk, pianista Jan Boba, perkusista Jacek Brzycki, puzonista Zdzisław Garlej, klarnecista Ryszard Kwaśniewski, grający na banjo Marek Podkanowicz oraz kontrabasista Tadeusz Wójcik.
Pierwszym oficjalnym występem formacji był udział w konkursie Amatorskich Zespołów Jazzowych Polski Południowej, zakończony zwycięstwem.
Jazz Band z powodzeniem zaczął występy na profesjonalnych festiwalach jazzowych – Jazz nad Odrą, Jazz Jamboree, Old Jazz Meeting. Koncertowali też poza granicami kraju, brali udział w zagranicznych festiwalach, m.in. North Sea Jazz Festival w Hadze, Dixieland Meeting w Obernhausen w RFN, a także kilkukrotnie w amerykańskim Dixieland Jazz Jubilee w Sacramento. JBBO współpracował m.in. z amerykańskim trębaczem jazzowym Wallace’em Davenportem, z którym wspólnie zagrał na Jazz Jamboree 1969 i 1976.
Zespół brał ponadto udział w licznych programach telewizyjnych i audycjach radiowych.
Muzyka Jazz Band Ball Orchestra to mieszanka swingu i bluesa, oparta na solidnych podstawach jazzu nowoorleańskiego, z domieszką folkloru rodzimego i zagranicznego. Oprócz standardów jazzowych, grupa wykonuje kompozycje autorskie.
„JBBO to nie hałaśliwy dixielandowy band, ale elegancka orkiestra, wybornie grająca zrelaksowany, muzykalny repertuar spod znaku Kansas City. Element ludyczny ich występów został zachowany, i nadal jest to „balowa orkiestra jazzowa„, w sposób doskonały przekazująca swing i entuzjazm licznie pojawiającej się na ich koncertach publiczności”
(Igor Rakowski-Kłos).
Pierwszą, nagraną wspólnie z JBBO płytą Jacka Mazura, był album „We Love Jazz” z 1985, na którym wystąpili:
Jan Boba – piano
Jan Kudyk – trumpet, vocals
Jacek Mazur – tenor sax, clarinet
Marek Michalak – trombone, vocals
Teofil Lisiecki – bass
Zdzisław Gogulski – drums.
Przez kolejne lata Jacek Mazur uczestniczył w licznych koncertach JBBO w kraju i za granicą. Odwiedził m.in. USA, Kanadę, ZSRR.
Uczestniczył też w nagrywaniu kolejnych albumów tej formacji:
1987: Choo-Chooch’ Boogie
1988: 10th Flight To Sacramento
1989: Flying Home
1989: Take The ‘A’ Train
1993: What’s New
1995: Highlights and News – Live
1997: 35 Years: Live at Cracow Jazz Festival ’97.
Weszły one na stałe do klasyki polskiego jazzu tradycyjnego.
Najnowsze wydawnictwa JBBO to „Old Jazz Meeting Iława” z 2001 i „Blue Lou – 40 Years” z 2002.
W 2002 ukazał się album „The Other Side of Blue”, nagrany przez JBBO z chicagowską wokalistką, Jean Shy.
„Krakowska Jazz Band Ball Orchestra to najstarszy z polskich zespołów jazzowych. Mogła dziwić jego obecność na afiszach Olsztyńskich Nocy Bluesowych. Dziwiła do czasu, gdy występ orkiestry, towarzyszącej chicagowskiej wokalistce, Jean Shy, zakończył się burzliwą owacją.
Zaskakiwać może uniwersalność krakowskiej grupy, dotąd znanej wyłącznie z tradycyjnych i swingowych klimatów. W dużej mierze, dzięki maestrii i sile aranży, płyty „The Other Side of Blue” słucha się z niesłabnącym napięciem, bo nie ma na niej mielizn ani nijakości. Jean Shy, to artystka tryskająca temperamentem, obezwładniająca głębokim głosem, potrafiąca nie tylko zainteresować, ale wręcz okręcić sobie słuchaczy wokół palca”
(kultura.onet.pl).
Jean Shy & JBBO – „Mr. Music Maker” from „The Other Side of Blue” 2002
Jean Shy & JBBO – „Party” from „The Other Side of Blue” 2002
Jean Shy & JBBO – „The Other Side of Blue” 2002
W 2008 wydano płytę koncertową „45 Years After – Live”, nagraną w dniach 14-15 września 2007, w składzie:
Wojciech Groborz – piano
Jan Kudyk – trumpet, vocal
Jacek Mazur – tenor sax, clarinet, vocal
Marek Michalak – trombone, vocal
Anatol Lisiecki – bass
Wiesław Jamioł – drums.
W 2012 odbył się w Radiu Kraków jubileuszowy koncert JBBO, a do fanów trafiła płyta „C’est si bon – Live 2012”, podsumowująca pół wieku pracy zespołu:
„C’est Si Bon”
„Sophisticated Lady” from „C’est Si Bon”
„Zabucaly gory, zabucaly lasy” from „C’est Si Bon”
„Wish Song” from „C’est Si Bon”
W 2017 ukazał się krążek „Black and Tan Fantasy”, nagrany w Radiu Rzeszów, z amerykańskim wokalistą i pianistą, Stanleyem Breckenridge’em, który współpracował z JBBO od 2013:
Stanley Breckenridge – vocal
Wojciech Groborz – piano
Bogdan Wysocki – trumpet
Jacek Mazur – tenor sax, clarinet
Marek Michalak – trombone
Teofil Lisiecki – bass
Wiesław Jamioł – drums
Jazz Band Ball Orchestra & Stanley Breckenridge – „Straighten Up and Fly Right”, Live @ United Europe Jazz Festival, Wiosna Jazzowa Zakopane 2014
Jazz Band Ball Orchestra & Stanley Breckenridge – „Route 66”, Live @ Międzynarodowy Festiwal Jazzu Tradycyjnego, Rybnik 2015
Jazz Band Ball Orchestra & Stanley Breckenridge & Dziozo Diena – „Take The ‘A’ Train”, Live @ Taurageje, Lituana 2015
Jazz Band Ball Orchestra & Stanley Breckenridge – Live @ Mała Galeria 2016
Ostatni skład JBBO z Jackiem Mazurkiem tworzyli:
Wojciech Groborz – piano, arrangement
Bogdan Wysocki – trumpet, vocal
Jacek Mazur – tenor sax, clarinet, vocal
Marek Michalak – trombone, vocal
Teofil Lisiecki – bass, management
Wiesław Jamioł – drums.
Jako miłośnik jazzu, Jacek Mazur dał się poznać w roli niestrudzonego propagatora tej muzyki. Był pomysłodawcą i dyrektorem artystycznym BASZTA JAZZ FESTIWAL, organizowanego w naddunajcowych plenerach Czchowa. Nazwa imprezy została zainspirowana romańską basztą, górującą na wzgórzu, która stanowi najbardziej rozpoznawalny znak czchowskiego pejzażu.
Czchów jest malowniczą, letniskową miejscowością położoną nad Dunajcem. Słynie z zapory, z bogatej historii, sięgającej średniowiecza, z licznych zabytków, i wreszcie z festiwalu jazzowego, który odbywa się tu od 2000.
1 lipca 2000, po latach marzeń i starań wielu osób, z czchowianinem Jackiem Mazurem na czele, udało się sprowadzić do Czchowa trzy zespoły jazzowe. To pozwoliło nadać temu wydarzeniu rangę festiwalu.
Jazz w Czchowie ma wieloletnią tradycję. Na przełomie lat 60. i 70. przyjeżdżali tutaj uczniowie oraz studenci krakowskich szkół muzycznych, na wypoczynek i szlifowanie swoich umiejętności. Przez wiele sezonów, ośrodek wypoczynkowy nad jeziorem czchowskim rozbrzmiewał jazzem tradycyjnym. Koniec lat 90. przyniósł coraz lepszą passę i odnowienie kontaktów jazzowych. Pomysłodawczynią powrotu tej muzyki do Czchowa była Marta Duda, natomiast stroną organizacyjną koncertów zajął się Jacek Mazur.
Pierwszym zespołem jazzowym, który przyjechał do Czchowa w latach 90., był Old Metropolitan Band. Zaraz po nim, w 1998 i 1999, z okazji Dni Ziemi Czchowskiej, wystąpił Jazz Band Ball Orchestra, który do dziś jest nierozerwalnie związany z Baszta Jazz Festival.
Od samego początku festiwalowi towarzyszyła wystawa plastyczna oraz aukcja na rzecz odbudowy baszty. Wraz z upływem czasu, ramy festiwalu były rozszerzane o kolejne przedsięwzięcia – piątkowe koncerty, poranek jazzowy, paradę nowoorleańską, wystawy fotograficzne, konkurs dla Instrumentalistów i wokalistów jazzowych o Złotą Basztę, Jazz nad Jeziorem, rejsy z jazzem na pokładzie oraz Jazz na Platformie.
Połączenie ze sobą tych wydarzeń artystycznych pozwoliło na wypracowanie niezwykłej formy festiwalu.
Z biegiem lat na festiwalu pojawiały się coraz bardziej znaczące gwiazdy polskiej i światowej sceny jazzowej, wśród nich Wojciech Karolak, Andrzej Dąbrowski, Zbigniew Namysłowski, Harriet Lewis, Janice Harrington, Stanley Breckenridge, oraz niezliczone formacje jazzowe z Polski, a w 2014 zespół Shape International Band – oficjalny muzyczny przedstawiciel NATO.
W ostatnich latach, Jacek Mazur zmagał się z poważną chorobą. Jego przyjaciele ze środowiska jazzowego organizowali koncerty pod hasłem „Gramy jazz dla Jacka”.
Jacek Mazur zmarł w nocy, z 10 na 11 lipca 2018.
R.I.P.
„16 lipca 2018 na cmentarzu w Krakowie-Borku Fałęckim Jacka Mazura odprowadziła na miejsce wiecznego spoczynku rodzina i liczne grono przedstawicieli świata jazzu z kraju i zagranicy. Przyjaciele muzycy pożegnali artystę wiązanką nowoorleańskich standardów. Starszy syn, Michał, powiedział podczas pogrzebu: „Dla taty całym życiem była rodzina. A potem muzyka, która, odkąd pamiętam, wypełniała nasz dom. Był to przede wszystkim jazz, ale też inne gatunki, dzięki czemu razem z bratem nabraliśmy dużej wrażliwości muzycznej. Od taty nauczyliśmy się pasji do tego, co robimy. To on pokazał nam, jak konsekwentnie dążyć do wyznaczonego celu”
(jazz.czchow.pl).
Odchodząc, Jacek Mazur pozostawił po sobie spuściznę, która, sama będąc nieśmiertelną, unieśmiertelnia też i artystę, który tak ją ukochał.
Posłuchajmy:
Jazz Band Ball Orchestra – Live in Łódż 2002
Jazz Band Ball Orchestra & Guests – Live @ Old Jazz Meeting Złota Tarka, Iława 2012
Wojciech Groborz – piano
Jan Kudyk – trumpet, leader
Jacek Mazur – tenor sax, clarinet
Marek Michalak – trombone
Teofil Lisiecki – bass
Wiesław Jamioł – drums
Guests: Joyce Lyle and New Life Gospel Choir
Jazz Band Ball Orchestra – Live @ Hot Jazz Spring Częstochowa 2014
Jazz Band Ball Orchestra – Live @ Galeria Sztuki Batko 2015
Wojciech Groborz – piano
Michał Bylica – trumpet, vocal
Jacek Mazur – tenor sax, clarinet, vocal
Marek Michalak – trombone, vocal
Tolek Lisiecki – bass
Wiesław Jamioł – dums
Jacek Mazur & Friends – Live @ Międzynarodowy Festiwal Jazzu Tradycyjnego Hot Jazz Spring, Częstochowa 2016
Part 1
Part 2
Part 3
Part 4
Jazz Band Ball Orchestra na Bielanach, 2017 (from 3:50 min)
Zdjęcia z koncertów Jacka Mazura i JBBO na przestrzeni ostatnich kilku lat można obejrzeć na stronie Muzeum Jazzu
https://www.muzeumjazzu.pl/jacek-mazur-zmarl/