maj 29 2019
Jerzy Tatarak nie żyje
Oprac. Ewa Kałużna
Jerzy Tatarak
fot. Marek Karewicz
29 maja 2019 roku, przed północą, zmarł w wieku 86 lat
JERZY TATARAK
(ur. 1 sierpnia 1932), legendarny saksofonista jazzowy, mistrz jazzowej ballady, ceniony za wyjątkowy ton i wyczucie swingu.
W dzieciństwie śpiewał w chórze kościelnym. Saksofon po raz pierwszy usłyszał, będąc z matką na wiejskiej zabawie. Był wówczas bardzo poruszony tym faktem. Zapisał się do orkiestry dętej, gdzie początkowo grał na trąbce. Jednak jego marzeniem od zawsze był saksofon.
W 1946, mając 14 lat, Jerzy Tatarak zaczął grać na saksofonie altowym. Jego ojciec grał na skrzypcach, a ojciec chrzestny na harmonii pedałowej. Podstaw gry Jerzy nauczył się u miejscowego organisty, który posiadał wykształcenie muzyczne.
Pewnego dnia zobaczył w sklepie saksofon tenorowy i kupił go niezwłocznie. Jeździł również na lekcje klarnetu do Juliusza Skowrońskiego, który już wtedy był znanym muzykiem.
W 1948 Jerzy Tatarak spotkał perkusistę Mirosława Ufnalewskiego oraz zespół Jerzego „Dudusia” Matuszkiewicza. Odnalazł się znakomicie w tym środowisku. Przyjęto go wówczas do Związku Zawodowego Muzyków, co pozwalało na grę zarobkową.
W 1955 Kazimierz Turewicz zaangażował Jerzego do orkiestry w „Polonii” – pięknej, przedwojennej restrauracji, z ogromną estradą. Do tańca grał mały big band. W tej orkiestrze Jerzy spotkał się ponownie ze swoim profesorem – Juliuszem Skowrońskim.
Po kilku dniach pojawił się tam pianista Hubert Paździor, który zachęcił Jerzego, by przeniósł się na Wybrzeże, bo tam „gra się jazz, odbywają się koncerty, piszą o tym w gazetach”. Tatarak przyjął propozycję.
Właśnie na Wybrzeżu, w restauracji „Pod kominkiem”, wypatrzył go Andrzej Kurylewicz – pionier jazzu w Polsce. Wtedy wszystko się zaczęło. Jerzy Tatarak grał z Kurylewiczem przez kolejne dwa lata.
Razem z sekstetem Andrzeja Kurylewicza Jerzy Tatarak wziął udział w historycznym wydarzeniu – I Festiwalu Muzyki Jazzowej w Sopocie w 1956. W skład zespołu jazzowego Kurylewicza wchodzili wówczas:
Andrzej Kurylewicz (fortepian),
Wanda Warska (śpiew),
Jan Bednarczyk (trąbka),
Zbigniew Gadomski (puzon),
Ryszard Garbień (kontrabas),
Ryszard Szumlicz (perkusja)
oraz Jerzy Tatarak na klarnecie i saksofonie.
To z Sopotu wiał wiatr zmian kulturalnych. Było to polskie „okno na świat”. Na Pierwszy Międzynarodowy Festiwal Muzyki Jazzowej w 1956 przyjechało 50 tys. osób. Nigdy wcześniej ani później żaden festiwal nie zgromadził tak licznej publiczności. Atmosferę tego wydarzenia oddaje fragment Polskiej Kroniki Filmowej z 1956 (od 4:07 min) https://www.youtube.com/watch?v=yCVTCHUueto
W tamtym czasie Jerzy Tatarak utrzymywał stały kontakt z muzykami jazzowymi z Łodzi i Krakowa – Jerzym Matuszkiewiczem i Krzysztofem Komedą. Właśnie wtedy powstał Hot Club Melomani. Jerzy Tatarak grał w tym zespole na saksofonie barytonowym. Istniały dwa różne składy Melomanów: tradycyjny i nowoczesny. Jerzy grał w składzie nowoczesnym, który współtworzyli:
Alojzy Thomys (alt),
Jerzy „Duduś” Matuszkiewicz (saksofon tenorowy),
Włodzimierz Wasio (puzon)
oraz sekcja rytmiczna –
Andrzej Trzaskowski (fortepian),
Roman Dyląg (kontrabas) i
Witold Sobociński (perkusja).
Hot Club Melomani można usłyszeć w archiwalnym nagraniu z 1956, jednak w składzie nie wystąpił wówczas Jerzy Tatarak https://www.youtube.com/watch?v=epo2Ed6Vm1o
W 1958 Melomani zakończyli działalność. Jerzy Tatarak rozpoczął współpracę z zespołami rozrywkowymi. Do 1965 grał m.in. w Orkiestrze Swingowej Alana Guzińskiego, która akompaniowała również piosenkarzom.
Później Jerzy Tatarak wyjechał do Skandynawii – był w Finlandii, Szwecji, Norwegii.
Po powrocie został przyjęty do Teatru na Targówku, gdzie współpracował z Andrzejem Strzeleckim.
W kolejnych latach grywał często w popularnych lokalach. W wywiadzie dla „Jazz Forum” opowiada o tym czasie: „Miałem szczęście, że zawsze grałem z dobrymi muzykami, myślącymi tak jak ja. Chciałbym tu powiedzieć kilka słów na bardzo drażliwy temat: 'Jazz a knajpa’. W pięknych lokalowych czasach staraliśmy się zawsze grać jak najlepiej. Liczyła się postawa człowieka, jego podejście do muzyki. Oczywiście, że trzeba grać w sposób przystępny – tak, żeby ludzie chcieli słuchać, żeby chcieli tańczyć, żeby mogli się bawić i cieszyć. Ale w lokalach bywała również elita, muzycy najwyższej klasy, których podziwiano i szanowano. Dopóki mogłem tę formę pracy utrzymać, to grałem. A kiedy zobaczyłem, że się nie da, to pewnego dnia zrezygnowałem. Ale naprawdę, mam co wspominać, i nie mam się czego wstydzić”.
O współczesnych muzykach jazzowych mówi: „Czasem, żeby grać tak, jak dawni mistrzowie, nie trzeba zbyt dużo umieć. Kiedy słucham młodych saksofonistów – grają tak pięknie, precyzyjnie, perfekcyjnie, niewiarygodnie szybko. Ale gdyby przyszło im zagrać wolne dźwięki, długie nuty, pomarzyć… Nie brakuje im techniki, ale może brakuje trochę serduszka. Odnoszę wrażenie, że czasy romantyczne już się skończyły.
Muzyka to przede wszystkim wzruszenie. W szkołach dziś uczą harmonii, techniki, teorii, a nie uczą przekazywania uczuć. Ale z drugiej strony, chciałbym mieć taką technikę, jak oni. Gdy jest fajna sekcja i wytwarza się coś takiego, że muzyka chwyta za serce i chwyta za gardło, to wtedy wszystko samo idzie do przodu, jest wspaniale” http://jazzforum.com.pl/…/jerzy-tatarak-jazz-to-brzmi-grnol…
W 1998 ukazała się płyta Jerzego Tataraka „Again. Whisky Songs”, na której wystąpili:
Mariusz Bogdanowicz – double bass
Tytus Jakubowski-Drzewiecki – drums
Wiesław Woźbiński – guitar
Stanisław Łukowiec – piano
Jerzy Tatarak – tenor saxophone, clarinet
Przypomnijmy:
Jerzy Tatarak @ XVII Sopot Molo Jazz Festival, 2012 https://www.youtube.com/watch?v=Bt7kABgnx5Y
80. urodziny Jerzego Tataraka, 2012 (Jerzy Tatarak, Andrzej Jagodziński, Adam Cegielski, Czesław Bartkowski, Jerzy Czekalla) https://www.youtube.com/watch?v=i6rpPFuK82I
Jerzy Tatarak & Friends 2012 https://www.youtube.com/watch?v=2VuZ7qn2bcI
Jerzy Tatarak i Katarzyna Tatarak – „Again (To się nie mogło zdarzyć znowu)” 2018
Jerzy Tatarak – saksofon tenorowy
Katarzyna Tatarak – śpiew
Stanisław Łukowiec– fortepian
Wiesław Woźbiński – gitara
Mariusz Bogdanowicz – kontrabas
Tytus Jakubowski-Drzewiecki – perkusja https://www.youtube.com/watch?v=GMzd9Q6LTBU
Jerzy Tatarak i Katarzyna Tatarak – „Ilu masz przyjaciół”
Jerzy Tatarak – saksofon tenorowy, śpiew
Andrzej Jagodziński – fortepian
Adam Cegielski – kontrabas
Czesław Bartkowski – perkusja
Jerzy Czekalla – gitara
Katarzyna Tatarak – śpiew https://www.youtube.com/watch?v=yQeBzQXZKJY
Organizacja 80. urodzin Jerzego Tataraka, jako 6. wydarzenie Muzeum Jazzu
https://www.muzeumjazzu.pl/80-te-urodziny-jerzego-tataraka/