sie 9 2019
Zbigniew Wegehaupt
Oprac. Ewa Kałużna, fot. Andrzej Rumianowski
9 sierpnia 1954 urodził się
ZBIGNIEW WEGEHAUPT
(zm. 13 stycznia 2012), kontrabasista jazzowy, kompozytor i pedagog, uznawany
za najwybitniejszego w swojej dziedzinie i określany jako „najsłynniejszy polski wirtuoz jazzowy drugiego planu”.
Współpracował .z najlepszymi – z Janem Ptaszynem Wróblewskim, Zbigniewem Seifertem, Tomaszem Stańko, Januszem Muniakiem, Andrzejem Kurylewiczem, Jerzym Satanowskim, Zbigniewem Namysłowskim, Wojciechem Karolakiem, Januszem Skowronem, Włodkiem Pawlikiem, Henrykiem Miśkiewiczem, Krzesimirem Dębskim i wieloma innymi.
Wielokrotnie wygrywał ankietę czytelników magazynu „Jazz Forum” w kategorii najlepszego kontrabasisty. Jednak mimo doskonałej reputacji, jaką cieszył się w tzw. środowisku, pozostawał mistrzem drugiego planu, co wiązało się ściśle z wyborem instrumentu.
Daniel Cichy tak pisze o kontrabasie: „Jest, a jakby go nie było. Jak solidnie postawiony fundament – ukryty, ale wiadomo, że obecny, że niezbędny. Jego kształt determinuje wprawdzie bryłę dzieła, choć nie decyduje o rozwiązaniach szczegółowych. Te zaś świadczą o fantazji współtworzących, są najbardziej słyszalnym certyfikatem oryginalności. Mowa oczywiście o basie i jego przemożnej roli, jaką odgrywa w muzyce jazzowej”.
Zbigniew Wegehaupt był cenionym muzykiem studyjnym, biorącym udział w nagraniach nie tylko jazzowych, ale również rozrywkowych i filmowych. Jako muzyk studyjny współtworzył kilkaset płyt.
Z pomocą muzyków młodego pokolenia tworzył świat, w którym zacierają się granice między jazzem a muzyką współczesną.
Wystąpił na wielu festiwalach jazzowych w Polsce i na świecie.
Pierwsze sukcesy Zbigniew Wegehaupt zaczął odnosić w połowie lat 70.
Podczas Jazz Jamboree ’73, zafascynowany występem Kwintetu Tomasza Stańki, zdecydował się poświęcić muzyce jazzowej.
Od 1976 grał w Kwartecie Wojciecha Gogolewskiego, w składzie:
Wojtek Gogolewski – pianino
Zbigniew Wegehaupt – kontrabas
Czesław Szymański – perkusja
Mieczysław Wolny – flet
„Legenda brzozowego lasku” 1979
W 1976, na festiwalu Jazz nad Odrą, kwartet Wojciecha Gogolewskiego zajął drugie miejsce, zaś młody, 22-letni wówczas kontrabasista, został wyróżniony nagrodą indywidualną. Swoją grą zaimponował nie tylko publiczności, ale także zwrócił na siebie uwagę profesjonalistów.
Do młodego, obiecującego muzyka zwrócił się wówczas Jarosław Śmietana i zaprosił go w 1978 do swojego zespołu Extra Ball.
W 1978 Wegehaupt rozpoczął współpracę z zespołem światowej sławy skrzypka jazzowego Zbigniewa Seiferta –
Zbigniew Seifert – violin
Jarosław Śmietana – guitar
Janusz Grzywacz – electric piano
Zbigniew Wegehaupt – bass
Mieczysław Górka – drums
Nagrana wspólnie z Seifertem w krakowskim klubie Pod jaszczurami płyta „Kilimanjaro” (1978) – to absolutny majstersztyk
Zbigniew Seifert – skrzypce
Jarosław Śmietana – gitara
Janusz Grzywacz – fortepian elektryczny
Zbigniew Wegehaupt – kontrabas
Mieczysław Górka – perkusja
Współpracował również z trio Kazimierza Jonkisza, z kwartetem Jana „Ptaszyna” Wróblewskiego, z kwartetem Zbigniewa Namysłowskiego.
W latach 80. nawiązał współpracę ze Stanisławem Sojką, z którym nagrał wspólnie trzy płyty – „Blublula” (1981)
„Sojka Sings Ellington” (1982) oraz „Matko, która nas znasz” (1982)
W 1984 Zbgniew Wegehaupt wydał swoją pierwszą autorską płytę – „Sake„. Wtedy udowodnił, że jest nie tylko świetnym muzykiem, ale też sprawdza się jako kompozytor i lider zespołu. W nagraniu płyty udział wzięli:
Zbigniew Wegehaupt – kontrabas
Andrzej Olejniczak – saksofon tenorowy i sopranowy
Henryk Miśkiewicz – saksofon altowy
Janusz Skowron – fortepian
Czesław Bartkowski – perkusja
„Album zawiera sześć pięknych utworów – świetnych przykładów nowoczesnych kompozycji jazzowych, opartych na jazzowej tradycji, ale rozszerzających ją o wpływy europejskie, co przysparza tej muzyce wiele nowych wymiarów” http://jazzforum.com.pl/main/cd/sake
W 1992 Wegehaupt brał udział w nagraniu kultowej płyty Grzegorza Ciechowskiego „Obywatel świata”
W 2005 ukazała się druga autorska płyta Zbigniewa Wegehaupta – „Wege„. Dzięki finansowej i organizacyjnej pomocy Stanisława Sojki powstał jeden z najciekawszych polskich albumów jazzowych. W skład zespołu weszli ludzie o zupełnie odmiennych temperamentach muzycznych:
Jerzy Małek – trąbka
Marcin Masecki – fortepian
Sebastian Frankiewicz – perkusja.
Wegehaupt nie tylko znalazł z dużo od niego młodszymi muzykami wspólny język, ale także połączył ich muzykę w zgrabną całość.
Recenzja: https://kultura.onet.pl/…/zbigniew-wegehaupt-quarte…/wdvb4qf
W 2007 powstał ostatni projekt autorski Zbigniewa Wegehaupta – Kwartet Tota, w którym grali: Jerzy Małek, Marcin Masecki i Ziv Ravitz. Płyta z 2008 „Tota” zawiera w całości autorskie kompozycje Wegehaupta. Pytany, co znaczy tytuł płyty, mówił: „Nie chciałbym tego zdradzać. To taki mój sekretny szyfr, kombinacja słów, które mają dla mnie znaczenie bardzo głębokie, ponadczasowe”. Swego rodzaju hołdem ze strony Wegehaupta dla jednego z największych jazzowych basistów świata, Charlesa Mingusa, jest utwór „For Mingus„.
Recenzja płyty: http://jazzpress.pl/publicystyka/750-zbigniew-wegehaupt-tota
Zbigniew Wegehaupt uczestniczył także w nagraniu płyt
z Włodzimierzem Pawlikiem:
Live at Birdland (1993)
Standards Live (1997)
Z Januszem Muniakiem:
Janusz Muniak Quartet (1986)
Do You Know These Songs? (1994)
Ze Zbigniewem Namysłowskim:
Without a Talk (1991)
The Last Concert (1992)
Secretly & Confidentially (1993)
Live in Vienna (2004)
Z Jarosławem Śmietaną:
A Tribute to Zbigniew Seifert (2009)
Z Anną Marią Jopek:
Szeptem (1998)
Bosa (2000)
Barefoot (2002)
Z Variux Manx:
The New Shape (1993).
Zbigniew Wegehaupt zmarł na atak serca w wieku 58 lat.
W nocy z 12 na 13 stycznia 2012 muzyk przebywał w mieszkaniu swojego przyjaciela, Jacka Bziawy, w Warszawie. Poczuł się źle i miał jechać do swojego lekarza. Wsiadając do auta, nagle zasłabł. Bez słowa osunął się na przednie siedzenie. Pogotowie przyjechało w ciągu kilku minut. Ratownicy przez pół godziny reanimowali muzyka na chodniku, ale nie udało się przywrócić mu życia.
Kilka miesięcy wcześniej Wegehaput przeszedł operację wszczepienia by-passów.
Polska scena jazzowa poniosła ogromną stratę.
R.I.P. [*]
„Zbyszek od 30 lat był nie tylko najaktywniejszym kontrabasistą, ale i najważniejszym nauczycielem, autorytetem muzycznym. Z jego zdaniem liczyli się wszyscy. Nagrał niezliczoną ilość płyt ze wszystkimi czołowymi polskimi muzykami. Osoba bardzo skromna, ale też o bardzo zasadniczym moralnym kręgosłupie” (Piotr Rodowicz).
Posluchajmy:
Kwartet Wojciecha Gogolewskiego – „Legenda brzozowego lasku” 1979
Zbigniew Wegehaupt Quartet – promocja płyty „Wege„, 2005
Zbigniew Wegehaupt – kontrabas
Jerzy Małek – trąbka i flugelhornv
Marcin Masecki – fortepian
Sebastian Frankiewicz – perkusja
Zbigniew Wegehaupt Quartet, 2010
Jerzy Małek – tr
Dominik Wania – pv
Zbigniew Wegehaupt – b
Dawid Fortuna – dr
Sergio Pamies Quintet, Jazz na Starówce 2010
Sergio Pamies – p
Julian Sanchez – tp
Miguel Fernandez – perc
Zbigniew Wegehaupt – b
Michal Miskiewicz – dr
Film dok. „Zbigniew Wegehaupt Quartet„
Jerzy Małek – tr
Dominik Wania – p
Zbigniew Wegehaupt – b
Dawid Fortuna – dr
Włodek Pawlik Trio & Marek Bałata, 2011
Włodek Pawlik – fortepian
Zbigniew Wegehaupt – kontrabas
Cezary Konrad – perkusja
Gość specjalny: Marek Bałata – wokal, gitara
O Zbigniewie Wegehauptcie wypowiadają się jego koledzy jazzmani w Klubie Tygmont, 2012
Paweł Brodowski
Zbigniew Namysłowski
Piotr Rodowicz
Artur Dutkiewicz i Henryk Miśkiewicz
Muzeum Jazzu https://www.muzeumjazzu.pl/zbigniew-wegehaupt/