sie 15 2019

12. Letnia Akademia Jazzu w Łodzi. MIKOŁAJ TRZASKA TRIO & JOE McPHEE

Oprac. Ewa Kałużna.

MIKOŁAJ TRZASKA TRIO & JOE McPHEE
w klubie Wytwórnia w Łodzi
15 sierpnia 2019
w ramach 12. Letniej Akademii Jazzu

Podczas koncertu w łódzkiej Wytwórni 15 sierpnia 2019 wystąpiła formacja pod kierownictwem Mikołaja Trzaski w składzie:
Mikołaj Trzaska – saxophone, bass clarinet
Joe McPhee – trumpet, saxopone, voice
Klaus Kugel – drums
Mark Tokar – double bass.

Urodzony w 1966 saksofonista, klarnecista basowy i kompozytor, Mikołaj Trzaska, jest uważany za ikonę jazzowej awangardy w Polsce.

W swoich podróżach muzycznych za cel obrał sobie poszukiwanie wspólnego mianownika między muzyką żydowską i współczesną.

Mikołaj Trzaska jest przekonany, że najważniejszą rzeczą w sztuce jest niezatracanie własnej indywidualności.

Jego działalność muzyczna, podróże i spotkania – to istny kalejdoskop zdarzeń, od eksperymentalnych prób yassowych przez międzynarodowe projekty po powrót do źródeł – swoich korzeni.

W 1988 Trzaska rozpoczął studia na ASP w Gdańsku, na wydziale malarstwa. W tym samym czasie, pod wpływem muzyki Johna Coltrane’a i Ornette’a Colemana, zdecydował, że samodzielnie nauczy się grać na saksofonie altowym.

Krótko potem dołączył do zespołu Tymona Tymańskiego Sni Sredstwom Za Uklanianie, który stanowił zalążek późniejszego największego fermentu w polskim jazzie przełomu lat 80. i 90. – formacji Miłość.
W latach 1990-2001 był członkiem grupy Miłość, jednego z filarów polskiej sceny yassowej. Zespół współpracował m.in. z Lesterem Bowie’em i Tomaszem Stańko. Nagrali wspólnie pięć albumów („Miłość”, „Taniec smoka”, „Not Two”, „Asthmatic”, „Talkin’ About Life and Death”) oraz muzykę do filmu „Sztos”.
W 1993 Trzaska podjął pierwsze próby kompozytorskie, a także założył własny zespół – Łoskot.
W następnym roku, wspólnie z Tymonem Tymańskim, utworzył duet Masło, znany z purenonsensowego poczucia humoru. Wykonywali rockowe i jazzowe standardy, w rozmaitych, często kontrowersyjnych, wersjach.
W 1995 Mikołaj Trzaska nagrał swoją pierwszą płytę solową – „Cześć, cześć, cześć”.

Rok 1996 przyniósł 12-miesięczną przygodę z krakowskim zespołem Świetliki. Trzaska nagrał z nimi płytę „Cacy, cacy, Fleischmaschine”.

W 1998 powstał kolejny nowy skład – kwartet NRD (Jerzy Mazzol, Ryszard Tymański, Jacek Olter i Mikołaj Trzaska). Przetrwał kilka miesięcy, zagrał kilka koncertów i nagrał płytę „Sport i religia”.

W 1999 powstał projekt The Users, z Robertem Brylewskim, Marcinem Świetlickim, Ryszardem Tymańskim, Milo Kurtisem i Jackiem Olterem. Działalność tej grupy zaowocowała płytą „Nie idź do pracy”.

W 2000, razem ze swoja żoną, Olą Trzaską, Mikołaj założył wydawnictwo płytowe Kilogram Records, z myślą o wydawaniu swoich projektów płytowych oraz muzyki z kręgu impro-free jazz.

W latach 2001- 2004 Mikołaj Trzaska współpracował z duetem instrumentalno-kompozytorskim – Marcinem i Bartłomiejem Olesiami. Ich „Mikro Muzik” to kamień milowy we współczesnym polskim jazzie. Pozostałe albumy tria to „La Sketch Up”, „Danziger Strassenmusik”, nagrana na ulicach Gdańska, oraz „Suite For Trio + 4”, zarejestrowana wspólnie z francuskim trębaczem, Jeanem Lukiem Cappozzo.

Rok 2003 obfitował dla Trzaski w muzyczne inspiracje i spotkania. Podczas podróży na Ukrainę, Mikołaj wraz z wybitnym ukraińskim pisarzem i poetą Jurijem Andruchowyczem, nagrał płytę „Andruchoid”.

Na festiwalu „Blooms Days” w Dublinie zagrał z austriacką wiolonczelistką i kompozytorką, Clemetine Gasser, co dało początek długoletniej współpracy w duecie i innych składach.

Trzaska spotkał także francuskiego gitarzystę, Noëla Akchoté, z którym grał koncerty i spędził dzień w studio nagraniowym.

Najcenniejszy okazał się pobyt w Skandynawii, gdzie saksofonista poznał muzyków, stanowiących sekcję rytmiczną Petera Brötzmanna – basistę Petera Friisa Nielsena i perkusistę Peetera Uuskylę. Nagrali wspólnie albumy „Unforgiven north” (2004) i „Orangeada” (2006).

W kwietniu 2005 do tria Trzaska / Friis / Uuskyla dołączył Peter Brötzmann. W ten sposób powstał North Quartet i płyta „Malamute”.

W 2005 Trzaska odbył dwie trasy koncertowe po Niemczech, z perkusistą Paulem Wirkusem oraz kontrabasistą Johannesem Firschem. Następnie grał w trio z Peterem Friisem Nielsenem i Peterem Ole Jorgensenem (płyta „Volumen”). Rok zamknęła współpraca z Paulem Wirkusem przy realizacji płyty, inspirowanej prozą Andrzeja Stasiuka, „Nacht”.

Polski saksofonista rozsmakował się w graniu w międzynarodowych formacjach. W 2006 nawiązał współpracę z Joe’em McPhee oraz Jayem Rosenem, nagrywając z nimi album „Intimate Conversations”.

W kolejnym roku zagrał wspólną trasę koncertową z Trio X (album „Magic”).

Ukoronowaniem jego działań na arenie międzynarodowej było zaproszenie w 2007 do międzynarodowego projektu Kena Vandermarka „Resonance”, z którym gra do dzisiaj.

Pod koniec 2010 Trzaska zwrócił się ku tradycyjnej muzyce żydowskiej, po części z powodu swoich żydowskich korzeni. Wyrazem tej fascynacji jest nie tylko działalność koncertowa, ale także płyty jego zespołów Ircha i Shofar.

Shofar, z udziałem gitarzysty i kompozytora Raphaela Rogińskiego oraz perkusisty Macia Morettiego, powstał w maju 2006. Rok później ukazała się płyta „Shofar”. Kolejne albumy miały swoją premierę w 2013 – „Ha-huncvot” i DVD z koncertu live w warszawskim Powiększeniu. W 2015 ukazał się koncertowy album „Gold of Małkinia”.

W czerwcu 2008 Trzaska powołał do życia kwartet klarnetowy Ircha (Wacław Zimpel, Paweł Szamburski i Michał Górczyński). Czterech znakomitych muzyków-improwizatorów eksploruje poprzez wspólną grę tajemnice żydowskiej mistyki, łącząc – jak piszą o nich na stronie Festiwalu Kultury Żydowskiej – „wyczucie niezwykle delikatnego tematu z mistrzowskim wykonaniem, niestroniącym od improwizacji”.

Mikołaj Trzaska od wielu lat działa także na polu muzyki filmowej. Regularnie współpracuje z Wojciechem Smarzowskim, komponując muzykę do kolejnych filmów tego reżysera – „Dom zły”, „Róża”, „Drogówka”, „Pod Mocnym Aniołem”, „Wołyń”, „Kler”. Współpracował również z Borysem Lankoszem („Obcy”) oraz Szymonem Uliaszem i Magdaleną Gubałą („Ścinki”), którzy to wspólnie wyreżyserowali także dokumentalny film biograficzny Mikołaja Trzaski „Ucho wewnętrzne” (2016). Jest także autorem muzyki do filmów animowanych i dokumentalnych.

Ilość projektów, w których brał i bierze udział Mikołaj Trzaska, jest imponująca. Koncertował i nagrywał z Paulem Wirkusem, Raphaelem Rogińskim, Macio Morettim, Tomkiem Sowińskim, Joe’em McPhee, Jayem Rosenem, Noahem Rosenem, Peterem Ole Jorgensenem, Peterem Jacquemynem, Johannesem Bauerem, Clementine Gasser, Bernhardem Loibnerem, Joachimem Roedeliusem, Pawłem Szamburskim, Michałem Górczyńskim, Claytonem Thomasem, Dominikiem Duvalem, Kentem Kesslerem, Evanem O’Reilly, Christianem Weberem, Tomasem Fujiwarą, Elizabeth Harnik, Taylorem Ho Bynumem, Markiem Sandersem, Jurijem Andruchowyczem, Tymonem Tymańskim, Leszkiem Możdżerem, Peterem Brötzmannem, Marcinem i Bartłomiejem Olesiami, Tomaszem Stańko, Lesterem Bowie, Kenem Vandermarkiem, Fisz i Emade.

By Andrzej Rumianowski • RELACJE •