sty 1 2020
Joachim Nikodem Mencel
Oprac. Ewa Kałużna, Fot. Mateusz Otremba
Joachim Nikodem Mencel
fot. Mateusz Otremba
1 stycznia 2019r. swoje 54. urodziny świętuje muzyk jazzowy, pianista, lirnik, kompozytor, wykładowca i producent muzyczny, romantyk fortepianu, jeden z najbardziej wszechstronnych polskich pianistów, a także pierwszy lirnik wśród jazzmanów,
JOACHIM NIKODEM MENCEL (ur. 1 stycznia 1966).
Ukończył studia na Wydziale Jazzu i Muzyki Rozrywkowej Akademii Muzycznej w Katowicach.
Talent pianistyczny szlifował pod okiem takich pianistów, jak: Bela Lakatos i Barry Harris. Już na studiach zaczął komponować, grał w swoim własnym trio, a także kwintecie Piotra Wojtasika.
Prowadzi klasę fortepianu jazzowego w Krakowskiej Szkole Jazzu i Muzyki Rozrywkowej oraz w Krakowskiej Akademii Muzycznej. Udziela się jako wykładowca na warsztatach muzycznych w Polsce, Wielkiej Brytanii i USA.
Ceniony aranżer muzyki wokalnej, pisał i aranżował piosenki dla Ewy Bem (“Kakadu”), Mieczysława Szcześniaka, Niny Stiller, Anny Marii Jopek, Kaissy. Jest także autorem muzyki do filmów, spektakli baletowych i pantomimy.
Współpracował z cenionymi muzykami, jak: Lee Konitz, Dino Saluzzi, Richard Galliano, Dave Liebman, David Friedman, Eddie Henderson, Ronnie Burrage, Charlie Mariano, Rufus Reid, Terry Clarke, Zbigniew Namysłowski, Vitold Rek, Jarek Śmietana, Marcin Pospieszalski, Piotr Wojtasik, Mieczysław Szcześniak, Robert Cudzich, Andrzej Cudzich, Natalia Niemen, Janusz Muniak, Brad Terry, Nina Stiller, Anna Maria Jopek, Nigel Kennedy, Maciej Sikała.
Jest współtwórcą grupy New Life’m, założonej w 1992, która wykonuje muzykę, określaną jako współczesny gospel, łącząc pop, soul, blues, funk i jazz. Obecny skład zespołu:
Agnieszka Musiał – śpiew
Joachim Mencel – pianino, instrumenty klawiszowe
Marcin Pospieszalski – gitara basowa
Robert Cudzich – gitara elektryczna
Piotr Jankowski – perkusja.
Zespół utworzyli instrumentaliści: Joachim Mencel, Marcin Pospieszalski i Piotr Jankowski, a po roku doszedł do nich Robert Cudzich.
Pierwszym wokalistą był Mieczysław Szcześniak, krótko śpiewała z nimi także Ewa Uryga.
Pod koniec lat 90. w zespole zaczęła śpiewać Natalia Niemen, od 2005 – Basia Włodarska. Obecnie rolę wokalistki pełni Agnieszka Musiał.
Zespół wydał 9 albumów:
1992 „Stoisz u naszych drzwi„
1996 „Na żywo„
1997 „Twoja miłość„
2002 „Dla Ciebie i dla mnie„
2008 „Z ciemności do światła„
2009 „Szukam domu„
2013 „Światło Życie„
Agnieszka Musiał – vocal
Marcin Pospieszalski – bas
Joachim Mencel – piano
Piotr Jankowski – perkusja
Robert Cudzich – gitara
oraz Sławek Kosiński – gitara
Diakonie Muzyczne Ruchu Światło-Życie
Chór Gospel Joyful Voice
2013 „Tylko Ty i ja„
Agnieszka Musiał – vocal
Robert Cudzich – gitara
Piotr Jankowski – perkusja
Joachim Mencel – fortepian, Rhodes
Marcin Pospieszalski – bas, skrzypce
Gościnnie: Sławek Kosiński – gitara
oraz Chór Gospel Joyful Voice pod kierownictwem Agnieszki Kiepuszewskiej
2016 „Moje Westerplatte„
Agnieszka Musiał, Marcin Pospieszalski, Robert Cudzich, Joachim Mencel, Piotr Jankowski
gościnnie: Lidia Pospieszalska, Tomas Celis Sanchez
Od 1993 Joachim Mencel był członkiem kwartetu Janusza Muniaka. Wystąpił m.in. na albumie „Contemplation„, nagranym w 2012, a wydanym w 2015:
Janusz Muniak – sax
Joachim Mencel – piano
Willem von Hombracht – bass
Harry Tanschek – drums
„Chociaż płyta „Contemplation” firmowana jest czterema nazwiskami, to nie ulega wątpliwości, że centralną postacią i osobą, która miała największy wpływ na dobór utworów, jest Janusz Muniak – legenda polskiego jazzu, wielki muzyk, zdobywca Złotego Fryderyka za całokształt działalności w 2015.
Na płycie znajdują się standardy oraz jedna kompozycja Janusza Muniaka.
„Contemplation” to najbardziej klasyczne brzmienie jazzu, zarejestrowane w ostatnich latach w Polsce.
To smak muzyki, która niespiesznie dozuje swą treść. To piękno ballad, które snują swą opowieść poprzez muzyczną kreację prawdziwych, najgłębszych emocji.
To witalność i energia jazzu, budowana na bazie akustycznej barwy instrumentów, w nagraniu zarejestrowanym z największym pietyzmem i dbałością o naturalne, analogowe brzmienie.
To gratka dla wszystkich fanów jazzu, także audiofilów.
W nagraniu, by uzyskać klasyczne jazzowe brzmienie, zastosowano techniki studyjnej rejestracji, używane w latach 60.”
(„Jazz Forum„).
Od 1993 Joachim Mencel regularnie współpracuje z amerykańskim klarnecistą Bradem Terrym. W duecie wykonują standardy jazzowe i kompozycje Mencla.
Wielokrotnie grali trasy w Polsce i USA, występowali na festiwalach w Polsce, USA, Rosji i Niemczech. Koncertują zarówno w duecie, jak i w kwartecie.
Przygotowali specjalny projekt na orkiestrę smyczkową i kwartet jazzowy, prezentowany w Filharmonii Śląskiej w Katowicach oraz na Międzynarodowym Festiwalu Klarnetowym w Krakowie.
Do tej pory ukazały się trzy ich płyty:
1994: „All about Spring” – Brad Terry / Joachim Mencel Duo
1997: „Colorado” Brad Terry / Joachim Mencel Quartet (z Dwightem Killianem na basie i Paulem Romainem na perkusji)
2009: „Live in Fort Andross” – Brad Terry / Joachim Mencel Duo; koncert w Fort Andross w Brunswick, Maine (USA) w 2006
Joachim grał także w kwartecie Andrzeja Cudzicha, z którym w 1997 nagrał płytę „Simple Way„:
Andrzej Cudzich – kontrabas
Adam Pierończyk – saksofon
Joachim Mencel – piano
Łukasz Żyta – perkusja
„Cudzich dowiódł nie tylko, że nie stracił wigoru jako lider, kompozytor (cztery utwory z siedmiu są jego autorstwa) i basista, ale również, że ma wyjątkowy talent w dobieraniu muzycznych partnerów. Kwartet gra ostrą muzykę, utrzymaną w głównym nurcie akustycznego jazzu, którą określić by można jako postcoltrane’owską.
Pierończyk – znakomity technik, artysta potrafiący grać z rzadko spotykaną koncentracją i żarem, często ulatujący w ekstatyczne rejony, nasycone metafizyką – jako żywo przypomina Pharoaha Sandersa.
Jego muzyka jest znakomicie osadzona rytmicznie, harmonicznie skomplikowana i bardzo swobodna, a pod względem brzmienia prezentuje się wręcz imponująco.
Z odpowiednim drivem i pulsem gra młody perkusista Łukasz Żyta, który z dużym wyczuciem wpasował się w „zenergetyzowaną” muzykę kwartetu.
Kilka słów należy się Joachimowi Menclowi, który koncentrował się ostatnio na swingowej muzyce z klarnecistą Bradem Terry oraz grze na keyboardach w zespole o profilu soulowym.
Na „Simple Way” Mencel to zupełnie inny człowiek i jego postawa jest chyba największą niespodzianką, jaką ta płyta niesie.
Pianista gra tutaj bardzo dynamicznie, zdecydowanie, momentami wręcz drapieżnie, prezentuje świetne pomysły w improwizacjach, refleks i inteligencję w akompaniamencie.
Jako całość kwartet pokazał formę, do której nie sposób się przyczepić”
(kultura.onet.pl).
Joachim Mencel koncertował w wielu krajach Europy, obu Ameryk i Azji, przede wszystkim z autorskim projektem jmTrio.
Formacja nazwana jmTrio koncertuje, zmieniając nieco skład: Krzysztof Pacan lub Michał Barański na kontrabasie, zaś za perkusją zasiada Arek Skolik.
W 2004 jmTrio wydało płytę „Interludium„.
„To dla mnie podstawowy skład, bo daje pianiście największe możliwości kierowania rozwojem muzyki. W triu grałem już od 16 roku życia, ale żadna z wcześniejszych konfiguracji nie satysfakcjonowała mnie do tego stopnia, by zdecydować się na nagranie płyty. Teraz przyszedł na to czas. W tradycyjnym trio fortepianowym kontrabas gra „na dole”, perkusja czuwa nad rytmem, a fortepian wznosi się ponad kontrabas. Ja próbuję to łamać, dlatego w wielu utworach wywracam wszystko do góry nogami”
– mówi Joachim Mencel.
Do nagrania albumu „Interludium„, oprócz swych stałych współpracowników, pianista zaprosił także Shanira Ezrę Blumenkrantza i Kevina Zubka – sekcję rytmiczną z cenionego przez niego tria Satlah. I, jak mówi sam muzyk, współpraca z nimi „zwiększyła intensywność przekazu” i pozwoliła pokazać mu swoje różne oblicza:
„Ezechiel” z albumu „Interludium” 2004
Joachim Mencel – piano
Krzysztof Pacan – bass
Arek Skolik – drums
W 2006 skomponował kantatę jazzową „Miłość mi wszystko wyjaśniła„, do tekstów Karola Wojtyły, na combo jazzowe, orkiestrę smyczkową, chór chłopięcy i solistów. W premierowym wykonaniu tego utworu uczestniczyli m.in. słynny argentyński bandeonista Dino Saluzzi, saksofonista Lee Konitz, a także: Ewa Bem, Kaissa, Jorgos Skolias, Mieczysław Szcześniak, Janusz Muniak, góralska kapela Jana Karpiela-Bułecki, chór chłopięcy Filharmonii Krakowskiej i Orkiestra Akademii Beethovenowskiej. Kantata była wykonywana jeszcze kilkukrotnie, m.in. z udziałem Richarda Galliano:
Joachim Mencel – Kantata „Miłość mi wszystko wyjaśniła„, Live 2011
cz. 1
cz. 2
cz. 3
cz. 4
cz. 5
cz. 6
cz. 7
cz. 8
cz. 9
cz. 10
cz. 11
Również w 2006, na zamówienie Fundacji Kościelskich, Mencel stworzył literacko-muzyczny projekt El Greco.
W maju 2013 została wydana płyta El Greco „Sing Cuckoo„, a w październiku odbyło się prawykonanie nowego programu „Za pięć dwunasta„, do poezji Emila Zegadłowicza, z udziałem orkiestry smyczkowej.
Muzycy El Greco:
Jorgos Skolias – wokal
Joachim Mencel – organy Hammonda
DJ Krime – turntablism
Andrzej Święs – kontrabas
Harry Tanschek – perkusja.
El Greco wykonuje kompozycje Joachima Mencla do tekstów najwybitniejszych światowych utworów poetyckich, m.in.: Cypriana Kamila Norwida, Jana Kochanowskiego, Emily Dickinson i Oskara Wilde’a.
Muzyka El Greco jest syntezą różnych stylów – jazzu, chilloutu, drum’n’bass, R&B i rocka.
Niepowtarzalny klimat i nastrój formacji El Greco jest zasługą wszechstronnych, multistylistycznych muzyków, poruszających się z łatwością po trudnym materiale muzycznym.
Po raz pierwszy zagrali w 2006. Materiał muzyczno-literacki lidera El Greco, Joachima Mencla, wykonywał wówczas z zespołem, nieżyjący już dzisiaj, basista Steve Logan.
Przez kolejne lata El Greco usłyszeć można było miedzy innymi na festiwalach Jazz w Krakowie oraz Jazz Bez na Ukrainie.
W 2013 ukazała się płyta zespołu El Greco „Sing Cuckoo„
El Greco wciąż eksperymentuje, szuka nowych i niełatwych form, które służą następnie żywej improwizacji, będącej karkołomnym, ale twórczym zadaniem:
El Greco – „Kukułeczka kuka” (Sumer Is Icumen In)”, XIII-wieczny staroangielski utwór
Jorgos Skolias – vocal
Joachim Mencel – Hammond organ
DJ Krime – turntablism
Andrzej Święs – bass
Harry Tanschek – drums
W 2009 Mencel napisał oratorium „Transitus” na orkiestrę, chór mieszany, chór dziecięcy i solistów, z towarzyszeniem sekcji rytmicznej.
Zapis koncertu, który odbył się 3 października 2009 w Krakowie, w ramach obchodów 800-lecia zatwierdzenia Reguły św. Franciszka, ukazał się na albumie.
„Transitus” to oratorium o życiu i śmierci św. Franciszka z Asyżu. Za muzykę odpowiada Joachim Mencel, a teksty, inspirowane regułą i tekstami św. Franciszka, napisała jego żona, Beata Mencel.
Jako soliści wystąpili: Jorgos Skolias (św. Franciszek), wokalistka grupy Sofa – Kasia Grygiel (Pani Ubóstwo), a także Natalia Niemen (Pani Miłość), Basia Włodarska (Siostra Cierpliwość), Mateusz Mate.o Otremba (Brat Pokój) oraz dziecięcy zespół Promyczki (Łzy Franciszka).
Towarzyszyli im zespół New Life’m, harfistka Małgorzata Komorowska, krakowska schola franciszkańska oraz chór mieszany i orkiestra pod dyrekcją Huberta Kowalskiego.
Muzykami New Life’m byli w tym wydarzeniu Natalia Niemen i jej mąż Mate.o oraz Basia Włodarska
W listopadzie 2013 swoją premierę miał projekt: „Tuwim. Słowo. Muzyka. Taniec„, realizowany w związku z rokiem Juliana Tuwima.
Mencel napisał muzykę do wierszy poety, kompozycje wykonali studenci Krakowskiej Szkoły Jazzu i szkół baletowych
Kwintet Joachima Mencla realizuje projekt „Artisena„, w składzie:
Joachim Mencel – lira korbowa, fortepian
Weronika Plutecka – skrzypce
Szymon Mika – gitara
Paweł Wszołek – kontrabas
Szymon Madej – perkusja.
„Artisena” to fuzja polskiej i słowiańskiej muzyki ludowej oraz nowoczesnego jazzu.
Bazuje na tradycyjnych tańcach ludowych/ Łączenie nowoczesnych form jazzowych z utworami inspirowanymi polskimi i słowiańskimi tańcami ludowymi, jak: polonez, oberek, kujawiak, kołomyjka, czardasz, mazurek czy krakowiak, tworzy całkowicie nową jakość.
Włączenie muzyki tradycyjnej w nurt uniwersalistyczny nowoczesnego jazzu pozwala szerokiemu, międzynarodowemu odbiorcy na asymilację muzyki słowiańskich korzeni.
„Droga do realizacji tego albumu trwała kilka lat. Pierwszym etapem było napisanie cyklu kompozycji jazzowych, inspirowanych polskimi tańcami tradycyjnymi, w tym tańcami mniejszości narodowych.
Pomysł ten zaczerpnąłem z idei kompozycji, stosowanej przez Fryderyka Chopina, z tą różnicą, że nie komponowałem utworów klasycznych, lecz tematy jazzowe.
Tak jak Chopin, zatytułowałem te kompozycje nazwami tańców ludowych. W ten sposób powstały moje polonezy, oberek itd.
W pierwszej wersji zaaranżowałem te utwory na nonet z udziałem pięciu instrumentów dętych.
Chociaż byłem zadowolony z efektu mojej pracy, jednak zapragnąłem, prócz brzmienia jazzowego, uzyskać także brzmienie muzyki tradycyjnej, by również i w tym elemencie stworzyć fuzję muzyki etnicznej i jazzowej. I padło na nią.
Postanowiłem zrealizować moje dawne marzenie i nauczyć się grać na lirze korbowej. Spędziłem kilka lat nad tym zadaniem i doszedłem do momentu, w którym mogłem na lirze zagrać większość z wcześniej napisanych przeze mnie utworów.
To też było podstawą do nowego opracowania całości cyklu, w którym brzmień fortepianu i liry nie łączyłem już z instrumentami dętymi, lecz ze skrzypcami i gitarą. Na płycie na skrzypcach gra Weronika Plutecka, która nie zajmuje się zazwyczaj muzyką jazzową lecz etniczną.
Na gitarze towarzyszy nam wspaniały muzyk jazzowy – Szymon Mika. Aparat wykonawczy wspiera niezawodna sekcja rytmiczna: Paweł Wszołek (kontrabas) oraz Szymon Madej (perkusja).
Cieszę się, że udało mi się stworzyć i nagrać z tą ekipą album etno-jazzowy w bardzo szerokim rozumieniu i na wielu poziomach tego stylistycznego określenia. Etno-jazz jest w sferze kompozycji, w brzmieniu i w wykonawstwie muzyki. Niech gra muzyka!”
– mówi Joachim Mencel o albumie „Artisena„
„Artisena” jest wyprawą w głąb rytmicznego i melodycznego bogactwa Polski. Jednak już od pierwszych dźwięków wiadomo, że nie spotkamy się tutaj z muzyką tradycyjną wsi.
Nie ma tu miejsca na manieryczne gry wiejskich muzykantów, charakterystyczne metrum czy proste repryzowe formy, stworzone do tańca.
Oprócz utworów, nazwanych polskimi tańcami oraz tańcami mniejszości etnicznych, próżno tu szukać oznak muzyki ludowej.
Jak podkreśla sam kompozytor, Joachim Mencel, muzyka ma ,,tańczyć” jedynie w duszy, a nie powodować faktyczną fizyczną ekspresję słuchacza.
Ta stylizacja muzyki ludowej niesie znamiona postchopinowskiej, jednak zamiast utworów klasycznych, pojawiają się tu tematy jazzowe.
Nie ma tu cytatów zaczerpniętych in extenso z muzyki tradycyjnej, ale jest za to coś, co zarówno muzykanci ludowi, jak i jazzmani cenią sobie najbardziej – otwartość i przestrzenność formy.
Muzyka kwintetu jest przede wszystkim uniwersalna i rozkłada swe siły pomiędzy inspirację melodyczną i rytmiczną, tańcami oraz brzmieniem i formą jazzową.
Uwypuklenie nowoczesnych form jazzowych dla interpretacji muzyki ludowej pozwala na szersze spojrzenie na inspirację tradycją, zwłaszcza, gdy mamy do czynienia z tak aranżacyjną lekkością, jaką funduje nam Joachim Mencel”
(JazzPress).
Joachim Mencel Quintet – „Artisena” 2018
Joachim Mencel – piano, hurdy-gurdy
Weronika Plutecka – violin
Szymon Mika – guitar
Paweł Wszołek – double bass
Szymon Madej – drums
Polonez a-moll z albumu „Artisena”
Joachim Mencel – „Twoja miłość” (lira korbowa / hurdy gurdy) Solo 2016
Wybrana dyskografia:
Stoisz u naszych drzwi (1992)
New Life’m All About Spring (1994) Brad Terry / Joachim Mencel Duo
Silent Way of Miles D. (1994)
Song for Sonny (1995)
Feeling Station (1996)
Colorado (1997) Brad Terry / Joachim Mencel Quartet
Twoja miłość (1997) New Life’m
Simple Way (1998) Andrzej Cudzich Quartet
My Favorite Songs (1999)
Dla Ciebie i dla mnie (2001)
RaneQ (2002) Kwartet Rubinstein
Interludium (2004) jm Trio
Live in Fort Andross (2009) Brad Terry / Joachim Mencel Duo
Transitus (2010) Oratorium
Sing Cuckoo (2013) El Greco
Contemlation (2015) Janusz Muniak Quartet
Moje Westerplatte (2016) New Life’m
Artisena (2018) Joachim Mencel Quintet
JUBILATOWI ŻYCZYMY WSZYSTKIEGO NAJLEPSZEGO, STO LAT !!!